سونامی چگونه به وجود میآید؟
_ آنا نوشت: سونامی در پنج مرحله شکل میگیرد که فعالسازی، ساخت، شکلگیری، نزدیک شدن و ضربه است.
مرحله اول در فاصله بسیار دوری از ساحل و با زمینلرزه، فوران آتشفشان یا رانش زمین شروع میشود. حرکت ناگهانی در بستر دریا باعث جابهجایی آب روی آن میشود. اگرچه حرکت عمومی ممکن است کمتر از یک متر باشد، اما این اتفاق در مساحت وسیعی میافتد، درنتیجه حجم کل آب جابهجا شده بسیار زیاد است.
در مرحله بعدی، موج ساخته شده در اعماق آب به سرعت گسترش مییاید. این موج ممکن است تنها ۳۰ سانتیمتر ارتفاع داشته باشد، اما با سرعت بالغ بر ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت میکند. برخلاف امواج معمولی که با باد حرکت میکنند حدود ۱۰۰ متر ارتفاع دارند، امواج سونامی میتواند ۲۰۰ کیلومتر ارتفاع داشته باشد.
هر موج یک تاج (قله) و یک پاهی (قسمت انتهایی موج) دارد. در برخی سونامیها پاهی زودتر از تاج به خشکی میرسد، این امر باعث پیشروی چند صد متری جزرو مد میشود. این پدیده حدود ۶ دقیقه طول میکشد و سپس قله موج سونامی به ساحل میرسد.
وقتی تاج موج به آبهای کمعمق میرسد، اصطکاک بستر دریا منجر به کاهش سرعت آن میشود. هر چه سرعت آبی که پس از تاج موج میرسد، بیشتر باشد، ارتفاع تاج موج بیشتر میشود. افزایش ارتفاع موج حدود ۶ دقیقه طول میکشد.
اکثر سونامیها شبیه به یک جزر و مد سریع هستند. این پدیده میتواند حجم باورنکردنی از آب را تا چند کیلومتر از ساحل و خشکی ببرد، مردم، خودروها، درختان و ساختمانهای کوچک را در مسیر خود از روی زمین بلند کند و به دریا منتقل کند.
