برگ ریزان پرستاران؛ فوت ۱۳۰ مدافع سلامت در دوران کرونا
_ ایلنا نوشت: این روزها مرگ نه پاورچین پاورچین بلکه مانند تندباد در کشورمان در حرکت است و با دستان سرد خود، بسیاری را در کامش فرو میبرد. نه از در وارد شده نه از پنجره، ساکنان خانه را غافلگیر کرده و همچنان ریحان میچیند. حدود ۱۸ ماه از ورود ویروس مرگبار کرونا به ایران میگذرد؛ در این شرایط در کنار قربانیان پرشمار این بیماری، کم نبودند پرستارانی که در حین مراقبت از بیماران و به واسطه تماس با آنها در راه رسالت شغلی خود فدا شدند.
اگرچه به استناد اساسنامه اخلاقی، پرستاران وظیفه دارند تا از بیماران نگهداری کنند، اما نباید فراموش کنیم که وضعیت سفیدپوشان سلامت در روزگاری که ویروس کرونا از بابت سرعت آدمسوزی، رکورد تمام نسلکشیهای ادوار تاریخ را شکسته و به یکهتازی خود ادامه میدهد، شرایط حساستری دارند. اگر بیمار شوند از معالجه بیماران درمیمانند، اگر ناآگاهانه به ویروس کرونا آلوده شوند میتوانند بیماران و همکارانشان را آلوده کنند، آنها نسبت به نزدیکان خود هم تعهداتی دارند، ولی با این وجود اولویت خود را انجام وظیفه میدانند.
شمار پرستاران قربانی ویروس کرونا در ایران به ۱۳۰ نفر رسیده است؛ اخباری که در رسانهها منتشر میشوند و عواطف عمومی جامعه را تحریک میکنند، اما به نظر میرسد که متولیان سیستم بهداشتی کشور توجهی به آمار روزافزون مرگهای کرونایی ندارند و تنها نظارهگر افزایش فوتیها هستند.
به موضوع کمبود نیروی پرستار باید رسیدگی شود
کرونا در حال حاضر نه درمان دارویی قطعی دارد و تنها بحث پیشگیری مطرح است، اگر دولت با بکارگیری نوعی «سختگیری منسجم» و پرداخت کمک هزینه، بستههای معیشتی و حقوق بیکاری مردم را به در خانه ماندن ملزم میکرد، آنوقت میتوانستیم به کاهش مرگ و میرها و بهبود شرایط کادر درمان امیدوار باشیم. به گفته محمد شریفیمقدم (دبیرکل خانه پرستار)، آقای زالی از ورود ۷۲۰ میلیون یورو رمیدسیور خبر داده است درحالیکه تاکنون هیچ درمان قطعی برای درمان کرونا وجود ندارد. مدیرانی که در سیستم درمانی کشور حضور دارند به پرستاران و مردم نگاهی اقتصادی دارند. میزان مرگ و میر به شدت روندی صعودی دارد؛ دولت، وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا باید پرستاران را در کانون توجهات خود قرار دهند.
این فعال صنفی معتقد است؛ تمرکز میتواند به چند روش صورت گیرد. تعداد پرستاران شاغل بسیار ناچیز است و تعداد آنها نسبت به جمعیت کشور، همچون کشورهای عقبافتاده است. ایران از این منظر در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه نیز شرایط نامساعدی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد، آمار و ارقام منتشر شده نشان میدهد تعداد پرستاران در این کشورها بیشتر است.
نخستینبار نیست که کمبود پرستاران از سوی فعالان صنفی مورد انتقاد قرار گرفته است. به گفته آنها، در سالهای گذشته هیچ تلاشی برای جذب پرستار صورت نگرفته و به نحوی میزان استخدام پرستاران جدید به صفر رسیده است؛ این در حالی است که سالانه حدود ۳ هزار پرستار از چرخه اقتصاد کشور خارج میشوند و نیروی جدیدی جایگزین این افراد نشده است.
آخرین استخدامی وزارت بهداشت در بهمن ماه سال گذشته برگزار شد؛ اگرچه وعده دادند تا ۴۰ هزار نیروی انسانی عضو کادر سلامت شوند، اما از این تعدا تنها ۱۳ هزار نفر استخدام شدند که تاکنون وارد چرخه کار نشدهاند. شریفیمقدم در ارتباط با این موضوع توضیح داد: وقتی تعداد پرستاران شاغل نسبت به جمعیت کمتر و دولت در کنترل شرایط ناکارآمد باشد، چنین شرایطی ایجاد میشود. به طور قطع، مبلغ اعلامی برای رمدسیور وارداتی بیشتر است، اگر ۷۲۰ میلیون را صرف خرید واکسن سینوفارم ۳ دلاری میکردیم، میتوانستیم بیشتر از جمعیت کشور واکسن وارد کنیم.
مرگ لحظه به لحظه پرستاران و خانوادههایشان را تهدید میکند
افزایش آمار فوت پرستاران در ایران طی سالهای اخیر، نگرانی جدی برای متولیان حوزه خدمات پرستاری ایجاد کرده است. شریفی مقدم در ارتباط با این موضوع تصریح کرد: من بازهم تاکید میکنم، ناکارآمدی حوزه سلامت روی سر مردم و پرستاران خراب شده است. از ابتدای شیوع کرونا تا به امروز، ۱۳۰ پرستار در راه تعهد شغلی خود جانبختهاند. اگر آمار کشتهشدگان کادر درمان کشورها را مورد بررسی قرار دهیم، ایران در میان ردههای نخست قرار دارد. این ناکارآمدی نه تنها مرگ بسیاری از هموطنان را به همراه داشته بلکه مدفعان سلامت را با مشکلات متعددی روبرو کرده است.
این روزها، همه از ویروس کرونا فرار میکنند تا جان خود و عزیزانشان را از گزند این بیماری مصون بدارند، اما به گفته دبیرکل خانه پرستار، پرستاران همواره در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. مواجهه آنها با بیماران مبتلا به کووید نه تنها جان خودشان را تهدید میکند بلکه خطر ابتلای اعضای خانواده آنها به این ویروس وجود دارد. همانگونه که تصاویر متعددی از مرگ عزیزان پرستاران در فضای مجازی منتشر شده است.
بیماریهای روحی در کمین پرستاران
این گروه شغلی در دوران تحصیل خود، اصولی را برای مراقبتهای روانی از خود در بحرانها و در مواجهه با شرایط ویژه آموزش میبینند، اما در شرایط کنونی پرستاران از فشارهای روانی گریزی ندارند و در مواجهه با شرایط دشوار، آسیب میبینند. دبیرکل خانه پرستار توضیح داد: سفیدپوشان سلامت به آسیبهای جدی شغلی دچار شدهاند، مشکلات روحی و روانی پرستاران، اضطراب آنان را به شدت افزایش میدهد که بر عملکردشان تاثیر میگذارد. این موضوع نه تنها موجب آسیبهای گروههای پرستاری میشود بلکه به واسطه اضطراب ناشی از کار زیاد، خطاهای شغلی نیز افزایش مییابد.
نه تنها مشکلات روحی بلکه «سندرم کراشی» یکی دیگر از مسائلی است که به واسطه کار زیاد، پرستاران را تهدید میکند. درحالیکه این سندروم طی سالهای اخیر به دلیل حجم کار فراوان به یکی از تهدیدهای جدی سلامت تبدیل شده، پرستاران ایران به دلیل حجم بالای کار و تبعات ناشی از آن از جمله خستگی زودرس، تحلیل قوای جسمی، بیماریهای حاد و مزمن، استرس و خستگیهای جسمی و روحی ناشی از کار در مدت زمان کوتاهی دچار فرسودگی شده و بهرهوری و کارایی خود را از دست میدهند. ابتلای پرستاران به بیماریهای شغلی در حالی است که آنان برای تامین هزینههای زندگی و پرکردن جای خالی نیروی پرستاری در بخشهای درمانی ناچار به گذراندن نوبت کاریهای طولانی و پیاپی هستند که این وضعیت فرصت استراحت و تمدید قوای جسمی و روحی را از ایشان سلب میکند.
سخن پایانی
عشق و تعهد به خدمت ازسوی کادر درمان و پرستاران شاغل در مراکز درمانی کشور در ایام شیوع کرونا مثالزدنی است، این قشر تمامی خطرات را به جان خریدند و در خط مقدم مبارزه با کرونا ایثارگرانه ایستادگی میکنند. به طور قطع، افزایش تعداد نیروی انسانی که یکی از مطالبات اصلی این گروه شغلی است، میتواند کمی از فشار روحی و خستگی جسمی پرستاران بکاهد.
