دریای خزر سال به سال آب میرود
_ روزنامه ایران نوشت: گزارشها از آب رفتن خزر و کاهش تراز آن خبر میدهد. بزودی رکورد ۵۰ سال پیش را پشت سر میگذارد و حجم آن کمتر از آن پسروی تاریخی میشود. فعالیتهای صنعتی، نفتی، ورود فاضلاب و کاهش ورودی آب آژیر قرمز را برای دریای خزر (کاسپین) به صدا درآورده بود، اما کارشناسان کاهش تراز خزر را از چشم تغییر اقلیم میبینند.
«احمدرضا لاهیجانزاده» معاون محیط زیست دریایی کشور همزمان با روز دریای خزر (۲۱مرداد) در همایش بینالمللی دریای خزر خواستار همکاری پنج کشور ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان میشود. او درباره کاهش ذخایر دریای خزر و انقراض ماهیان خاویاری، فک خزری و... بهدنبال افزایش آلودگیها هشدار میدهد و میگوید: امروزه با آشکار شدن پیامدهای سوء ناشی از بهره کشی از منابع و خدمات محیط زیستی این دریا، دولتها در صدد اتخاذ سیاستهای حمایتی از محیط زیست دریای خزر هستند.
به اعتقاد لاهیجانزاده همکاریها در حوزه خزر رو به گسترش است و نشانههای امید بخشی از اقدامات منفرد، دو و چند جانبه و جمعی برای بهبود کیفیت محیط زیست دریای خزر دیده میشود. وی میگوید: «همچنان تصمیمات مهمی در این باره باید اخذ شود و گامهای عملی و مؤثری میبایست برداشته شود.»
لاهیجانزاده با تأکید بر اینکه جمعیت و اقتصاد کشورهای حاشیه دریای خزر رو به رشد است، تأکید میکند: بههمین نسبت تولید گازهای گلخانهای توسط کشورهای حاشیه دریای خزر رو به افزایش است.
ذخایر آبزیان رو به کاهش است و شیلات در منطقه در حال افول است. در عین حال پرورش آبزی در آبهای دریا رو به گسترش است. میزان صید ماهیان خاویاری در ایران در فاصله ۳۵ سال، به میزان چشمگیری کاهش یافته است.
وی تنوع زیستی دریا شامل پلانکتونها و جانوران کف زی را رو به زوال میداند و میگوید: استمرار حیات فک خزری بهعنوان تنها گونه پستاندار دریای خزر در معرض تهدید جدی است و افزایش چشمگیر مرگ و میر فک خزری زنگ خطر را برای کشورهای منطقه به صدا درآورده است و گونههای مهاجم همچنان تهدیدی جدی برای اکوسیستم خزر به شمار میروند.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست همچنین به آلودگی سواحل و دریا ناشی از فعالیتهای انسانی بویژه نشت نفت اشاره و تأکید میکند: افزایش تعداد دفعات کشند قرمز در سواحل زنگ خطر دیگر و شاهدی است بر کاهش کیفیت آب دریای خزر.
وی در ادامه به تغییرات کاربری اراضی در سواحل دریای خزر اشاره و ورود پسابهای تصفیه نشده و مدیریت نه چندان قوی پسماندهای شهری و صنعتی را عامل تهدیدکننده سلامت محیط زیست دریای خزر عنوان میکند.
لاهیجانزاده کم توجهی به کیفیت محیط زیست دریای خزر را خطری برای اقتصاد جوامع حاشیه این دریا یادآور میشود و میگوید: «درآمد ناشی از گردشگری، ارزش اقتصادی اراضی ساحلی، شیلات و صنایع شیلاتی، مثالهایی از اقتصادی است که با فرو افت کیفیت محیط زیست این دریا از بین خواهند رفت و صدمات شدید اجتماعی نظیر فقر و مهاجرتهای ناخواسته را در پی خواهند داشت. از اینرو است که میبایست بهطور همگام با یکدیگر برای تغییر وضع اقدام کنیم.»
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه سخنانش پیشنهادهایی بهعنوان سیاست و برنامه بالادستی کشورها مطرح میکند و میگوید: «تنوع بخشی به منابع درآمد جوامع ساحل نشین، توسعه گردشگری در منطقه از طریق ایجاد مسیرها و مقاصد گردشگری میان کشورهای حاشیه دریای خزر و رویکرد مبتنی بر ریسک در مدیریت محیط زیستی دریای خزر میبایست ترویج یابد.»
او در ادامه پیشنهادهایش موضوع توجه به روند تغییرات سطح آب دریای خزر و نیز تغییرات دمایی را لازم میداند و میگوید: اطلاعات برای اخذ تصمیمات متناسب و مؤثر میبایست تدارک دیده شود، خلأهای اطلاعاتی رفته رفته رفع شود و ساز و کارهای تبادل اطلاعات با رعایت ملاحظات مربوطه میان کشورهای حاشیه دریای خزر میبایست برقرار شود.
