ابراهیم؛ الگوی جامعه بشری

- علی شیرازی؛ ۱۵ ساله بود که با آذر بحث کرد و گفت: انی قد جاءنی من العلم مالم یاتک فاتبعنی - به من علم‌هایی داده اند که به تو نداده اند؛ پس حرف مرا بپذیر و به جای بت، خدا را پرستش کن.

با همان صلابت و شجاعت و با اراده‌ای محکم رویاروی کشوری چند میلیونی و بت پرست و قدرت اهریمنی و طاغوتی نمرود ایستاد و صریح گفت: من از شما بیزارم؟!

قالوا حرقوه - نمرودیان گفتند: او را بسوزانید!

مالک باد و طوفان و باران و برف به کمکش آمدند، گفت: نیازی به شما نیست! جبرئیل گفت: پیامی به خدا نداری؟ گفت: او حاضر و شاهد و داناست؛ می‌داند ابراهیم در کجاست.

خدایش دستور داد: یا نار کونی بردا و سلاما علی ابراهیم -‌ای آتش بر ابراهیم سرد باش و او را سالم نگهدار.

این آغاز راه بود. انی اری فی المنام انی اذبحک - به اسماعیلش گفت: در خواب دیدم که باید تو را ذبح و قربانی کنم! فانظر ماذا تری - نظر تو چیست؟

قال یا ابت افعل ما تومر ستجدنی ان شاء الله من الصابرین- اسماعیل گفت: پدرم هر دستوری داری؛ به آن عمل کن، ان‌شاءالله مرا از صبر کنندگان خواهی دید؟!

ابراهیم راهی منا شد، در آن سرزمین دست و پای اسماعیل را بست، کارد را تیز کرد، صورت فرزندش را بر خاک گذاشت، و کارد بر گلوی جوان ۱۳ ساله اش نهاد!

ابراهیم نیمه‌های شب گله پر شمار خود را از بیابانی عبور می‌داد، ناگهان شنید که جبرئیل بین زمین و آسمان فریاد زد: سبوح قدوس.

حضرت ابراهیم بی‌هوش شد و پس از به هوش آمدن گفت: اگر یکبار دیگر نام محبوبم را ببری، نیمی از گوسفندانم را به تو می‌بخشم. پس از آنکه مجددا نام محبوب خود را شنید؛ گفت: اگر دیگر بار تکرار کنی، همه گوسفندانم را به تو می‌بخشم و بدین ترتیب همه دارایی خود را در برابر شنیدن نام محبوبش تقدیم کرد.

محبوب ابراهیم فرمود: ولقد اتینا ابراهیم رشده من قبل - ما از قبل، ابراهیم را به رشد خود رساندیم؛ و کذلک نری ابراهیم ملکوت السماوات و الارض لیکون من الموقنین - به ابراهیم باطن و ملکوت آسمان‌ها و زمین را نشان دادیم تا از اهل یقین باشد.

مراتب یقین را طی کرد. از علم الیقین به حق الیقین رسید و از حق الیقین به عین الیقین دست یافت. ربوبیت تکوینی و تشریعی خدا را باور کرد؛ باوری که اقتضایش این است که انسان در مقام عمل، گوش به فرمان خدا باشد.

ابراهیم فقط خدا را می‌دید. فقط به خدا می‌اندیشید. فقط تحت فرمان او بود و فقط از او می‌خواست. ولقد اصطفیناه فی الدنیا و انه فی الاخره لمن الصالحین - و حقا که برگزیدیم ابراهیم را در دنیا و او در آخرت از شایستگان است.

واتیناه فی الدنیا حسنه - در دنیا به ابراهیم سعادت اعطا کردیم: وجعلنا فی ذریته النبوه و الکتاب و اتیناه اجره فی الدنیا - نبوت را در نسل او قرار دادیم و پاداش او را در دنیا به او دادیم:

۱. انی جاعلک للناس اماما - به مقام امامت مفتخر شد.

۲. خداوند ابراهیم را بنده خود قرار داد، پیش از آنکه اورا نبی قرار دهد و نبی قرار داد پیش از آنکه رسولش گرداند، و او را رسول اتخاذ کرد پیش از آنکهداو را خلیل قرار دهد و او را خلیل خود قرار داد پیش از آنکه به مقام امامت برساند؛ آن گاه که تمام کمالات برای او گرد آمد، گفت: تو را برای مردم امام قرار می‌دهم.

۳. دو سلسله از پیامبران را در نسل او قرار داد:

الف. بنی اسرائیل از نسل اسحاق
ب. پیامبرانی از جمله پیامبر اسلام از نسل اسماعیل

۴. واذکر فی الکتاب ابراهیم انه کان صدیقا نبیا - و در این کتاب به یاد ابراهیم پرداز، زیرا او پیامبری بسیار راستگو بود.

۵. واتخذ الله ابراهیم خلیلا - خدا ابراهیم را دوست اتخاذ کرد.

۶. فیه آیات بینات مقام ابراهیم - در آن خانه نشانه‌های روشنی است، مقام ابراهیم در آن است.

۷. سلام علی ابراهیم ... انه من عبادنا المومنین - سلام بر ابراهیم باد ... ابراهیم از بندگان با ایمان ماست.

ابراهیم حتی یک فرمان خدا را زمین نگذاشت؛ نه تنها خود که پیوسته برای فرزندانش دعا می‌کرد و از خدا می‌خواست که آنان:

۱. تسلیم فرمان خدا باشند
۲. از پرستش بت‌ها دور باشند
۳. از نمازگزاران باشند
۴. از پیامبران باشند.

و خدا اسماعیل و اسحاق و یعقوب و یوسف و حضرت محمد را پیامبر قرار داد و از نسل او دوازده امام انتخاب کرد و فاطمه را نیز سرور زنان دو جهان آفرید.

این عظمت ابراهیم را به مقام الگویی رساند: قد کانت لکم اسوه حسنه