اجاره بها چگونه محاسبه می‌شود؟

_ باشگاه خبرنگاران نوشت: این روز‌ها که در فصل جابه جایی مستاجران هستیم بسیاری از مستاجران با مشکل تبدیل رهن و اجاره و همچنین افزایش نرخ‌های مصوب اجاره روبرو می‌شوند.

با توجه به آنکه امسال هم دولت همانند سال قبل به دلیل شرایط کرونایی اقدام به تعیین سقف نرخ اجاره تا ۲۵ درصد برای مستاجران تهرانی کرد این، اما بسیاری از مستاجران اعلام می‌کنند که مالکان بسیاری از مناطق این سقف نرخ اجاره را رعایت نمی‌کنند و ما شاهد افزایش بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصدی هستیم.

 

محمد سرگزی نماینده مجلس یازدهم؛ با اشاره به وضعیت افسارگسیخته بازار اجاره بها مسکن گفت: خرداد تا شهریور هر سال، زمان بیشترین جابه‌جایی‌ها در بازار مسکن است از این رو همواره با افزایش قیمت اجاره بها در این فصل مواجه هستیم. اما در چند سال اخیر همزمان با شیوع ویروس کرونا با افزایش بی ضابطه و افسارگسیخته‌ای در این حوزه مواجه هستیم.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: سال گذشته ستاد ملی کرونا به دلیل شیوع این ویروس منحوس به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی دستورالعملی را در فصل جابه‌جایی‌ها ابلاغ کرد که براساس آن مالکان درصورت درخواست مستأجر، ملزم به تمدید قرارداد اجاره شدنداز طرفی حداکثر افزایش میزان اجاره‌بها براساس دستورالعمل ستاد کرونا در تهران تا ۲۵ درصد، کلانشهر‌ها تا ۲۰ درصد و در سایر شهر‌ها تا ۱۵ درصد تعیین شد.

وی با بیان اینکه قرارداد اجاره قراردادی شخصی است که به‌صورت عرف و براساس توافق میان مالک و مستأجر ثبت می‌شود، افزود: متاسفانه تعیین سقف ۲۵ درصدی برای افزایش قیمت اجاره بها موجب شده مستاجران قدرت چانه زنی خود را از دست داده و صاحبخانه‌ها به رقمی کمتر از این میزان رضایت نمی‌دهند.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: به دلیل نبود ضمانت اجرایی مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در حمایت از مستاجران به درستی اجرا نمی‌شود، از این رو دستگاه‌های نظارتی باید بر اجرای صحیح این مصوبه نظارت کرده و دستگاه قضایی در دعاوی میان مستاجر و موجر بخشنامه ستاد ملی مقابله با کرونا را مبنای قرار داده و بر اساس آن حکم صادر کند.

در همین رابطه تاجی یکی از مستاجران که در محدوده بلوار اشرفی اصفهانی ساکن است در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران با بیان اینکه موجر واحدی که من در آن ساکن هستم به هیچ عنوان اعتقادی به رعایت نرخ و سقف قیمتی تعیین شده ندارد، گفت: متراژ واحد من ۵۰ متر است، اما میزان نرخ اجاره امسال واحد ما دوبرابر شده است.

او افزود: در سال گذشته ۳۰ میلیون تومان ودیعه و ماهی ۲ میلیون تومان اجاره پرداخت می‌کردم، اما امسال مبلغ به ۵۰ میلیون وماهیانه ۴ میلیون تومان اجاره رسیده است!

 

براساس این گزارش رهن کامل یک خانه براساس تعرفه موجود در بازار مسکن و مدت زمانی که از ساختش گذشته باشد بین یک ششم تا یک چهارم قیمت فروش خانه حساب می‌شود. به طور مثال خانه نوساز یک چهارم محاسبه و هر چه عمر خانه بیشتر شود این ضریب به یک ششم نزدیک خواهد شد.

به طور مثال: واحد مسکونی ۹۰ متری و نوساز در محله‌ای که قیمت خانه در آن محله متری ۳ میلیون تومان است. رهن کامل این خانه حدودا ۱۵۰ میلیون تومان خواهد شد. ۱۵۰= ۴/ (۳۲۰۰) و خانه حدود ۱۰ سال ساخت، رهن کاملش ۱۰۰ میلیون تومان می‌شود. ۱۰۰ = ۶ / (۳۲۰۰)

میزان رهن و اجاره خانه براساس عرف بازار هر یک میلیون رهن معادل ۳۰ هزار تومان اجاره است.

به طور مثال: در صورتی که فرد فقط قصد دارد خانه را اجاره کامل کند و اصلا رهن نکند، براساس مبلغ رهنی که تخمین زده‌ایم تقریبا باید ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان اجاره بپردازید. ۴۵۰۰۰۰۰ = ۳۰۰۰۰ * ۱۵۰ در صورتی که مستاجر بخواهد پول پیش را بپردازد باید مقدار مابه‌تفاوت پرداختی با رهن کامل را تبدیل به اجاره کند.

مابه‌تفاوت ۲۵ میلیون با ۱۵۰ میلون رهن کامل خانه، ۱۲۵ میلیون تومان می‌شود که باید این مبلغ را با همان فرمول به ازای هر یک میلیون ۳۰ هزارتومان به اجاره تبدیل کرد. در نتیجه اجاره ماهیانه مشتری سه میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان خواهد شد. ۳۷۵۰۰۰۰ = ۳۰۰۰۰ * ۱۲۵

 

در همین رابطه جوادی یکی از مشاوران املاک که در جنوب تهران فعالیت می‌کند در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران در رابطه با نحوه محاسبه ۲۵ درصدی اجاره برای واحد‌های مسکونی گفت: امسال هم مانند سال گذشته مالک‌ها موظف هستند تا سقف ۲۵ درصد اجاره‌ها را افزایش دهند که البته ممکن است در برخی از محلات مالکان کمتر از ۲۵ درصد اجاره را تعیین کنند و ممکن است برخی از آن‌ها این شیوه را قبول نکنند و بدون مراجعه به املاک بین برگه قراردادی را بین خود تنظیم کنند و بیش از ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش دهند.

او ادامه داد: هم اکنون در یک محله یک واحد ۸۰ متری ۱۵ سال ساخت در سال گذشته ۱۰۰میلیون تومان ودیعه وماهانه ۲ میلیون تومان اجاره دریافت می‌کرد، اما امسال با افزایش ۲۵ درصدی اجاره می‌شود ۱۲۵ میلیون تومان و ماهانه ۲میلیون و ۳۰۰ هزار تومان باید اجاره پرداخت کنند.

او ادامه داد: هم اکنون نرخ اجاره و رهن براساس عرف و همچنین موقعیت محلات تعیین می‌شود و البته یکی از اصلی‌ترین عوامل توافقی است که بین موجر و مستاجر تعیین می‌شود.

گفتنی است تبدیل رهن و اجاره به عنوان قسمتی از فرآیند معامله ملک اجاره‌ای می‌تواند زمان‌بر باشد که می‌توان با ابزار و فرمول‌های مختلفی تبدیل رهن و اجاره، را انجام داد که این اقدام باعث سرعت و شفافیت بیشتری این فرآیند شوند.

نرخ محاسبه رهن و اجاره به نرخ سود بانکی بستگی دارد. به طور مثال در صورتی که نرخ سود بانکی افزایش یابد مالک براساس سود دریافتی از خواباندن پول رهن در بانک بیشتر باشد، نرخ تبدیل رهن و اجاره می‌تواند با نرخ بالاتری لحاظ کند.

گاهی اوقات ممکن است هرچقدر شما چانه یا تخفیف بگیرید مبلغ پیشنهادی مالک به اندازه عرف بازار کم نشود. در بعضی از شرایط پول پرداختی شما در قبال خانه‌ای که تحویل می‌گیرید، می‌ارزد. این نکته را یادتان باشد که همیشه به جزء قیمت‌های معمول بازار، شرایط خودتان و ملک را در نظر بگیرید.

 

از ابتدای امسال وزارت راه وشهرسازی و معاونت مسکن و ساختمان اعلام کرد که تمامی مصوباتی که سال گذشته ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص بازار اجاره ارائه کرده امسال هم برای سال ۱۴۰۰ تمدید می‌شود و مستاجرانی که قراردادشان به اتمام رسیده به صورت خودکار تمدید خواهد شد.

البته تمدید قرارداد براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در سال ۱۴۰۰ و تا سه ماه بعد از اعلام پایان رسمی کرونا در کشور، تمدید خودکار قرارداد‌های اجاره ملاک است.

یکی از عوامل تاثیرگزار در تعیین سقف اجاره بها نرخ تورم است که با توجه به شرایط کرونا این نرخ اعلام شده به منافع طرفین از جمله موجر و مستاجر است.

در سال ۱۴۰۰ با توجه به میزان افزایش اجاره بها در تهران ۲۵ درصد، کلانشهر‌ها ۲۰ درصد و سایر شهر‌ها ۱۵ درصد است. اگر برای چند ماه مستاجر اجاره بها پرداخت نکرده باشد، امکان صادر کردن حکم تخلیه وجود نخواهد داشت.