گرمازدگی و راهکارهای مقابله با آن
- ایسنا نوشت: محمد پیری پزشک عمومی با بیان اینکه تنظیم دمای بدن برعهده هیپوتالاموس است، اظهار کرد: هیپوتالاموس زمانی که بدن گرم میشود سعی میکند با یک سری از مکانیسمها دمای بدن را پایین آورده و به آن سطحی برساند که بتواند کارکردهای عادی خودش را داشته باشد.
وی با تشریح اینکه در شرایطی که گرمای هوا خیلی زیاد باشد و فرد آب کافی مصرف نکند و یا فعالیت بدنی زیادی داشته باشد، دربدن گرمازدگی به وجود میآید افزود: طی فرایند گرمازدگی هیپوتالاموس به بدن برای اینکه بتواند تا جای ممکن دما را پایین بیاورد، دستور میدهد که منافذ پوستی باز شود تا بتواند از طریق آن گرما را دفع و بدن را خنک کند، سپس ضربان قلب افزایش پیدا میکند تا قلب بتواند هرچه سریع ترخون را پمپاژ کند و به جاهای مختلف بدن برساند و به واسطه این جریان خون، یک مقدار دمای بدن پایینتر بیاید.
این پزشک کردستانی گفت: علائم این بیماری شامل پوست مرطوب، عرق سرد، بی حالی، ضعف، خستگی، افزایش ضربان قلب، کاهش فشارخون، گرفتگی عضلانی، تهوع و سردرد است.
به گفته پیری، افراد دارای احساس ناخوشی بیش از حد، سابقه بیماری قلبی و عروقی، سالمندان، کودکان خردسال و خانمهای باردار، در صورت دیدن این علائم باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.
وی بیان کرد: کسانی که فکر میکنند حالشان بهتر است و فقط مقدار کمی دچار گرمازدگی شده اند، اولین کاری که باید انجام دهند این است که از محیط گرم دور شده و به محیطهای خنک بروند، تمامی فعالیتهای خودشان را متوقف و فقط استراحت کنند و آب و مایعات خنک و فراوان بنوشند.
این پزشک ادامه داد: این افراد اگر علائمشان در عرض یک ساعت بهبود پیدا نکرد، حتما به پزشک مراجعه کنند، چون بعضی از گرمازدگیها میتواند به بیماری به نام سکته گرمایی منجر شود که در آن حالت، بدن در معرض خطر زیادی قرار میگیرد و قلب به دلیل پمپاژ فراوان و خون رسانی ناکافی ممکن است دچار سکته شود.
وی یکی از علل اصلی گرمازدگی را هوای مرطوب و گرم ذکر کرد و افزود: اصلیترین علل گرمازدگی این است که بدن در مقابله با گرمای بیش از حد با تعریق کردن دمای بدن را متعادل میکند، اما زمانی که فعالیت بدنی و گرمای بدن زیاد و هوا هم گرم و مرطوب باشد در آن حالت بدن نمیتواند با مکانیسم تبخیر، آب گرم را از بدن دفع کند و بدن را خنک کند، چون محیط با رطوبت بالا این اجازه را نمیدهد، بنابراین گرما در داخل بدن حبس شده و باعث گرمازدگی میشود.
این پزشک عمومی عنوان کرد: زمانی که بدن فرد نمیتواند گرمای اضافی را دفع کند دچار حالتهای خستگی، تشنگی فراوان، تعریق بیش از حد و گرفتگی عضلانی میشود که این گرفتگی عضلانی باید سریعا با مصرف مایعات فراوان حاوی الکترولیت مثل نوشیدنیهایی که ورزشکاران مصرف میکنند؛ برطرف شود.
به گفته وی، یکی دیگر از علل اصلی گرمازدگی، نخوردن آب کافی است؛ افرادی که در طول روز آب کم مصرف میکنند بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند و استفاده از الکل در طول روز سبب گرمازدگی بیشتر میشود، چون الکل با تاثیر بر روی مراکز کنترل دمای مغز میتواند میزان تنظیم دمای بدن را مختل کند.
محمد پیری افزود: کودکان زیر ۴ سال و افراد بالای ۶۵ سال نباید دچار گرمازدگی شوند، چون در این افراد توانایی بدن برای تنظیم دما مختل است.
وی ادامه داد: همچنین بعضی از داروها توانایی بدن را برای تنظیم دما کم و نسبت به گرمازدگی حساس میکنند که از جمله آنها داروهای ضد فشارخون است که این داروها با کم شدن آب بدن باعث مستعد شدن فرد در برابر گرمازدگی میشوند؛ آنتی هیستامین ها، داروهای روانپزشکی و آرامبخش، کوکائین و آمفتامین در افزایش دمای بدن موثر هستند.
پیری گفت: بیشتر افراد چاق دچار گرمازدگی میشوند، چون چربیها خودشان گرمازا هستند و در درون بدن گرما تولید میکنند و این باعث افزایش حساسیت نسبت به گرمازدگی میشود.
وی ادامه داد: اگر فردی به طور ناگهانی از یک محیطی که خنک است وارد یک محیط گرم شود سبب گرمازدگی خواهد شد البته برای تشخیص اینکه به محیطی که رفته اید دچار گرمازدگی خواهید شد یا نه، یک ابزار یا سنجهای به نام اندکس گرمایی ساخته شده که دمای بیرون و میزان رطوبت را با دمای داخل منزل مقایسه کرده و یک عددی نشان میدهد که اگر آن عدد بالای ۳۳ درجه سانتی گراد یا ۹۱درجه فارنهایت باشد این نشان میدهد که باید خیلی مراقب گرمازدگی باشیم.
پیری بیان کرد: استفاده از لباسهای نازک، پارچه ای، تک لایه، خنک و روشن در فصول گرم، محافظت از بدن در برابرآفتاب سوختگی با استفاده از کلاه لبه دار، عینک آفتابی، کرم ضدآفتابی که حداقل SPF آن ۱۵ باشد و هر دوساعت یکبار ترمیم شود، مصرف مایعات فروان مثل آب و آبمیوه طبیعی، مصرف داروهای خاص در زمانی که در منزل هستید از جمله عوامل موثر برجلوگیری از گرمزدگی است.
به گفته این پزشک، یکی از مرگهای ناشی از گرما در کودکان و اطفال این است که آنها را در ماشین پارک شده با شیشههای بسته رها میکنند و این در حالی است که دمای داخل ماشین در مدت ۱۰ دقیقه حدود ۷ درجه سانتی گراد میتواند افزایش پیدا کند.
وی خاطرنشان کرد: برای تشخیص گرمازدگی میتوان از طریق آزمایش خون آن را بررسی کرد که سدیم و پتاسیم خون پایین آمده و در آزمایش ادرار نیز غلظت ادرار افزایش پیدا میکند و یک سری تستها برای بررسی عملکرد عضلات وجود دارد که اگر به عضلات اسکلتی یا قلبی آسیب وارد شود این آنزیمها بالا رفته و در نهایت حتی رادیولوژی قفسه سینه هم میتواند بعضی از آسیبهای ارگانها را نشان دهد.
پیری یادآور شد: درمانها برای این افراد شامل تزریق مایعات وریدی، سرم نرمال سالین و در بعضی موارد قرار دادن افراد در داخل وان آب سرد و یا آب یخ و یا استفاده از کیسه یخ و پتوهایی که حاوی کیسه یخ بوده، است.
