چند نکته مهم پیرامون تبلیغات اسلامی که انبیاء الهی بنیان نهادند

محسن رفیعی در گفت‌وگو با پیرامون نقش مبلغان دینی گفت: یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر الهی تنها با یک وظیفه فرستاده شدند و آن، رساندن واضح پیام خداست؛ چنانکه خدادند متعال در آیه ۳۵ سوره نحل می‌فرماید: «فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ إِلاَّ الْبَلاغُ الْمُبینُ؛ آیا جز ابلاغ آشکار بر پیامبران وظیفه‌‏اى‏ است؟»

وی اهمیت تبلیغ و هدایت در دین اسلام را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: در اهمیت هدایت گری و تبلیغ همین بس که با اینکه رهیافتن تمام بندگان، ایده‌آل است، اما وظیفه پیامبران نبوده است بلکه امری است که طبق سنت‌های الهی مهندسی شده و خدای متعال در آیه ۲۷۲ سوره بقره خود آن را برعهده گرفته است و خطاب به رسول خود می‌فرماید: «لَیْسَ عَلَیْکَ هُداهُمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ یَهْدی مَنْ یَشاءُ؛ هدایتِ آنان بر عهده تو نیست، بلکه خدا هر که را بخواهد هدایت مى‏‌کند»؛ و نیزدر آیه ۸۲ سوره نحل می‌فرماید: «فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْکَ الْبَلاغُ الْمُبین‏؛ پس اگر رویگردان شوند، بر تو فقط ابلاغ آشکار است»، ابلاغی که با به پایان رسیدن سلسله معصومین، وظیفه آن‌ها به فراموشی سپرده نشد؛ بلکه بر عهده همه دین‌شناسان و همه امت اسلام نهاده شده است.

 رفیعی پیروی از دستورات الهی را ارزشمند دانست و ابراز کرد: اساساً هر کس به اندازه شناخت و توان خود لازم است دستورات و معارف اسلامی را به بندگان خدا منتقل کند، در برخی معارف اسلامی همه مسلمین مأمور به رساندن آن‌ها هستند و تبلیغ برخی دیگر، مختص به عالمان دینی است.

***امر به معروف؛ وظیفه‌ای عمومی

وی ضرورت امر به معروف و نهی از منکر را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: امر به معروف و نهی از منکر از جمله دستورات همگانی تبلیغی دین اسلام است که نسبت به دیگر فروعات دین از اهمیتی بنیادین برخوردار است، زیرا به واسطه آن، تمام دین حفظ می‌شود، در کتاب الکافی به سخن «امام باقر (ع)» اشاره شده كه می‌فرمایند: «إنَّ الأمرَ بِالمَعرُوفِ و النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ سَبِیلُ الأنبِیاءِ وَ مِنْهَاجُ الصُّلَحَاءِ فَرِیضَةٌ عَظِیمَة بِهَا تُقَامُ الْفَرَائِض‏؛ همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه انبیای إلهی و شیوه صالحان است؛ فریضه‌ای بزرگ که به وسیله آن، واجبات دیگر برپا داشته می‌شود».

این کارشناس علوم قرآنی تصریح کرد: راه تبلیغی که انبیاء الهی بنیان نهادند پس از خاتم پیامبران، جانشینانی لازم دارد و آن‌ها کسانی هستند که با امر به معروف و نهی از منکر، دین خدا را حفظ می‌کنند، در کتاب مجمع البیان جلد دوم صفحه ۸۰۷ پیرامون امر به معرف و دیدگاه «رسول خدا (ص)» آمده است: «مَنْ اَمَرَ بَالْمَعْرُوفِ وَ نَهى عَنْ المُنْکَرِ فَهُو خَلیفَةُ اللّه فى أَرْضِهِ و خَلیفَةُ رَسُولِ اللّه؛ کسى که امر به معروف و نهى از منکر کند جانشین خدا و پیامبر او بر روى زمین است».

وی لزوم توجه امت اسلامی به امر به معروف و نهی از منکر را از دیدگاه «امیرالمومنین (ع)» مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: چنین تبلیغی نه تنها وظیفه عموم مردم است بلکه بهترین کاری است که امت اسلامی همه با هم انجام می‌دهند چنانکه از «امیرالمؤمنین (ع)» نقل شده که فرموده‌اند: «الْأَمْرُ بِالْمَعْرُوفِ أَفْضَلُ أَعْمَالِ الْخَلْقِ؛ بهترین کار مردم امر به معروف است».

***رسالتی به نام تبلیغ

وی پیرامون حضور کارشناسان و عالمان دینی در جامعه اسلامی تاکید کرد: در کنار وظیفه عمومی امر به معروف و نهی از منکر به عنوان تبلیغی همگانی، وجود افرادی به عنوان کارشناسان و عالمان دینی برای حفاظت و حراست از مرز‌های دین و نیز ابلاغ صحیح و روشن معارف دینی ضروری است.

این کارشناس علوم قرآنی پیرامون نگاه پرودگار متعال پیرامومن مبلغان دینی افزود: قرآن کریم در آیه ۱۲۲ سوره توبه در مورد تبلیغ دین می‌فرماید: «وَ ما کانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُون‏؛ و شایسته نیست مؤمنان همگى براى جهاد کوچ کنند. پس چرا از هر فرقه‌‏اى از آنان، دسته‌‏اى کوچ نمى‏‌کنند تا دسته‌‏اى بمانند و در دین آگاهى پیدا کنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بیم دهند - باشد که آنان از کیفر الهى‏ بترسند».

رفیعی ضرورت حضور هدایت‌گران و مبلغان دین در جامعه را مورد تاکید قرار داد و ابراز کرد: در فقدان انبیاء الهی و نیز عدم دسترسی به «امام عصر (عج)» لازم است افرادی عمر خود را صرف فهم ژرفای دین خدا کنند و با پاسبانی از حقایق اسلام ناب، کام تشنگان حقیقت را سیراب کرده و آن‌ها را نسبت به پرتگاه‌ها و خطراتی که در مسیر بندگی الهی وجود دارد هوشيار سازند.

***چه کاری بهتر از تبلیغ

این کارشناس علوم قرآنی بار دیگر بر اهمیت ترویج دین در جامعه اشاره و بیان کرد: هدایت بندگان، به اراده الهی و طبق سنت‌های قطعی او صورت می‌پذیرد. البته این به معنای آن نیست که این کار بدون اسباب و وسایل انجام می‌شود؛ بلکه برترین موفقیت انسان آن است که بتواند وسیله‌ای برای هدایت بندگان خدا باشد. این مهم، بیشتر از هر چیز با تبلیغ و ترویج دین خدا ممکن می‌شود، «رسول خدا (ص)» ضمن اعزام «امیرالمؤمنین (ع)» به یمن برای تبلیغ دین اسلام خطاب به ایشان فرمودند: «وَ ایْمُ اللَّهِ لَأَنْ یَهْدِیَ اللَّهُ عَلَى یَدَیْکَ رَجُلًا خَیْرٌ لَکَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ وَ غَرَبَت‏؛ سوگند به خداوند، اگر خداوند به دست تو یک نفر را هدایت کند، برای تو از آن چه خورشید بر آن تابیده و غروب کرده برتر است.»

رفیعی فواید تبلیغ دین خدا را برشمرد و افزود: مبلغ دین خدا چندین سود را همزمان عاید می‌کند، ابتدا اینکه خودش در معارف دینی غور کرده، می‌آموزد و فرصت هدایت خود را ایجاد می‌کند. در مرحله دوم با عمل به دستور خدا نسبت به ابلاغ پیام او به بندگان، از ثواب فراوان این اطاعت الهی بهره‌مند می‌شود، و در مرحله سوم فرصت هدایت بندگان خدا را فراهم می‌آورد و با هدایت آن‌ها گویا مردگانی را زنده کرده است که خداوند در آیه ۳۲ سوره مائده قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ مَنْ أَحْیا‌ها فَکَأَنَّما أَحْیَا النَّاسَ جَمیعا؛ هر کس نفسی را حیات بخشد مثل آن است که همه مردم را حیات بخشیده».

وی پاداش مبلغان دین خدا را بر مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: هدایت یک فرد می‌تواند موجب هدایت نسل او و بسیاری از افراد دیگر تا قیامت شود و پاداش همه آن‌ها به کسی می‌رسد که وسیله این هدایت قرار گرفتند. همانند سنت حسنه‌ای که تا وقتی باقی است برای پایه‌گذار آن پاداش مستمر خواهد داشت چنانکه «رسول خدا (ص)» فرمودند: «مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً، فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلى‏ یَوْمِ الْقِیَامَةِ مِنْ غَیْرِ أَنْ یُنْقَصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْ‏ءٌ؛ هر کس سنّت و روش نیکویى را بر جاى بگذارد، پاداش آن و پاداش هر کسى که به آن عمل کرده به او مى‏‌رسد بدون آنکه چیزى از پاداش آن‌ها کاسته شود».

رفیعی در پایان خاطر نشان کرد: در دستگاه هدایت الهی، مبلغان دینی پس از کتب آسمانی، پیامبران و اوصیای آنها، رسالت ابلاغ دین خدا را بر دوش گرفته‌اند و یک لحظه غفلت و کم‌کاری آن‌ها حسرتی غیرقابل جبران را به دنبال خواهد داشت.