لزوم بازگشایی مدارس با نگاه علمی و طراحی پروتکل‌ها

- علیرضا زالی در مراسم اختتامیه جشنواره و پویش مدافعان و سفیران سلامت با بیان اینکه بسیار خوشحالم که این پویش به نحو مطلوبی شکل گرفت گفت: از مسئولان آموزش و پرورش درخواست می‌کنم حتماً شکل ثابت‌تر دبیرخانه‌ای برای این پویش در نظر بگیرند. سفیر سلامت در حوزه کرونا ضرورت و اولویت بیشتری پیدا می‌کند و باید برای تحقق شعار «هر دانش‌آموز، یک سفیر سلامت» هم‌قسم شویم.

وی افزود: دانش‌آموزان به علت ظرفیت‌های نوآورانه، نگاه منطقی بلندپروازانه، قدرت اجتماعی بالا و ظرفیت جسارت‌آمیزی که دارند می‌توانند در این زمینه موفق ظاهر شده و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم موجب ارتقای سلامت جمعی ایرانیان شوند. این شعار، یک تاکتیک منطقی، سهل‌الوصول و عالمانه برای تحقق مفهوم ارتقای سلامت جامعه است.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه کرونا یک بحث عالم‌گیر است و بسیاری از رخداد‌های مترتب از کرونا فقط گریبان گیر کشور ما و کشور‌های منطقه ما نیست، گفت: بانک جهانی اعلام کرده فعالیت‌های دانش‌آموزی و فعالیت اقتصادی مدارس در دنیا به علت کرونا تاکنون بیش از ۱۰ تریلیون دلار آسیب دیده است. مجامع جهانی پیش‌بینی می‌کنند حتی با وجود اتمام کرونا بیش از ۲۵ میلیون دانش‌آموز دیگر به مدرسه بازنخواهند گشت. یکی از عوارض کرونا در سال‌های آتی، بازماندگان از تحصیل در سطح جهان خواهند بود.

زالی ادامه داد: ماندن در منازل و تغییر سریع سیستم آموزشی موجب شد اشکالات متعدد فیزیکی و روان‌شناختی به‌عنوان عوارض کرونا در دانش آموزان نمایان شود. کم نیستند کسانی که به علت نوع تغذیه، بی ام آی بدنشان تغییر کرده باشد و مستعد ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر در سال‌های آینده شوند. در دوره نوجوانی و کودکی زمینه بروز بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر شکل می‌گیرد. جنبه‌های روان‌شناختی، چون اضطراب، پرخاشگری، سردرگمی و غوطه‌ور شدن در فضای مجازی نیز به علت عدم تسلط کافی والدین مطرح است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر مدارس ۱۳۵ کشور جهان تعطیل است و ۱۰۵ کشور نیز استراتژی‌هایی برای بازگشایی به صورت‌های مختلف دارند که می‌توان این تجارب جهانی را مدنظر قرار داد گفت: روز‌های انتخابات است و شکل گیری دولت آینده در حال انجام است. کرونا شرایطی را فراهم می‌کند که مطالبات فروخفته آموزش‌وپرورش در این روز‌ها رسانه‌ای شود و به گوش نامزد‌های انتخاباتی برسد. شاید کرونا بیش از هر زمان دیگری آسیب‌های ساختاری، بنیادی و اعتباری آموزش‌وپرورش را نمایان و هویدا کرد. کرونا تلخ بود، اما می‌توان درس‌های خوبی از آن گرفت. نیازمند یک بازنگری اساسی ساختاری و اعتباری در نظام آموزش‌وپرورش هستیم.

فرمانده ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران افزود: متوسط سرانه دانش‌آموزی در دنیا ۱۳۰۰ دلار است که در ایران به زیر ۲۰۰ دلار رسیده است. مدارس ما نیازمند تقویت زیرساخت ها، گسترش فضای نوین آموزشی، بهینه سازی فضای فیزیکی، به کار گیری روش‌های نوین آموزشی و ... هستند؛ اما از حیث سرانه از نرم جهانی عقب مانده اند. مثلا در ترکیه که جمعیت دانش‌آموزی اش تقریبا معادل ماست، سر انه دانش‌آموزی ۳۱۰۰ دلار است. اگر بخواهیم با این سرانه‌ها سرمایه گذاری کنیم، آینده نسل جوان ساخته نمی‌شود.

زالی با اشاره به اینکه همین حالا در تهران و سایر استان‌ها با کمبود معلم روبه رو هستیم، گفت: یکی از دلایل نگرانی بازگشایی مدارس در تهران همین کمبود نیروی انسانی است. در بهترین شرایط ۶۰ درصد کل عائله آموزش و پروش معلم هستند که باید به ۷۵ درصد برسد. کمبود معلم یعنی کلاس‌های متراکم‌تر. وقتی از پروتکل‌های بهداشتی سخن میگوییم باید یک سری واقعیت‌های تلخ و مزمن را هم در نظر داشته باشیم. دولت آینده باید نسبت به آموزش‌وپرورش برای تامین اعتبارات و رفع کاستی‌ها فکر جدی کند.

وی اضافه کرد: در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ بالاترین میزان بازنشستگی معلمان را خواهیم داشت و آموزش و پرورش امسال و سال آینده با بحران کمبود معلم روبه رو خواهد شد. بیش از ۱۱۰ هزار معلم از مجموعه آموزش‌وپرورش خارج می‌شوند. کرونا و بازگشایی مدارس، فرصت تاریخی خوبی است که مطالبات مهم در این حوزه در زمینه‌های مختلف مطرح و از ظرفیت‌های موجود استفاده شود. در دوران کرونا، نقص مشارکت والدین در فرایند آموزش خودش را به صورت جدی نشان داد. قبل از کرونا معدل بیسوادی مادران ما در کشور حدود ۴ و پدران حدود ۳ درصد بود. در استان‌های دیگر، چون سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و آذربایجان غربی رقم سواد مادران، نگران کننده است. در سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و کرمان در سواد پدران هم وضعیت بحرانی داریم.

فرمانده ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران با بیان اینکه وقتی از مشارکت والدین برای بازگشایی مدارس صحبت می‌کنیم باید به این موضوع نیز توجه کنیم گفت: در حوزه سواد دیجیتال وضعیت ناگوارتر است. همین الان در حوزه بازماندگی از تحصیل اگر مجموعه ورودی به مقاطع را درنظر بگیریم در دوره ابتدایی بیش از ۹۵ درصد به مدرسه می‌روند. نرخ پوشش تحصیلی در متوسطه اول به ۹۲ درصد و در متوسطه دوم به ۸۰ درصد می‌رسد و نشان دهنده آن است که ۲۰ درصد در مسیر آموزش به دلایل مختلف از تحصیل باز می‌مانند.

زالی افزود: طرح پایلوت عملیاتی را در حدود بازار تهران انجام دادیم. تعداد زیادی کودکان کار داشتیم. در حالی که قبل از کرونا این طور نبود و گویا پدیده جدیدی در حال شکل گیری است. تهران بالاترین میزان کودکان کار را دارد که تعدادی از آن‌ها دانش‌آموز بودند و حالا بازمانده شده‌اند. همه این مسائل را باید به عنوان مطالبه از دولت آتی خواست. از استاندارد‌های مطلوب جهانی در آموزش‌وپرورش فاصله داریم که البته منافی تلاش مسئولان در سال‌های گذشته نیست. ما باید از کرونا درس بگیریم.

وی درباره میزان و نحوه ابتلای کودکان به کرونا نیز توضیح داد و گفت: کودکان کمتر کرونا می‌گیرند. میزان متوسط درگیری کودکان در مجموع جمعیت‌های سنی ۱.۷ تا ۲ درصد است. کمتر از نیم تا ۲ درصد کارشان به آی سی یو می‌کشد. هم میزان ابتلا در کودکان کمتر است و هم تظاهرات بالینی متفاوتی دارند و کمتر بدحال می‌شوند. بیشترین میزان ابتلا در گروه سنی زیر ۱۸ سال مربوط به پسران ۱۵ تا ۱۷ سال است، اما بیشترین موارد بستری معمولاً در کودکان زیر ۱۰ سال است. مطالعه‌ای که در تهران کردیم و نشان داد ۷۷ درصد کودکان زیر ۱۰ سال که در بیمارستان‌های تهران به علت کرونا بستری شده‌اند، بیماری زمینه‌ای قبلی داشته‌اند.

زالی اضافه کرد: کودکان پخش کننده مهم ویروس تلقی می‌شوند که باید این را هم مدنظر داشت. در آلمان مطالعه‌ای انجام و مشخص شده سطح آنتی بادی کودکان مورد مطالعه ۶ برابر بالاتر از حدمعمول بوده یعنی کرونا را گرفته اند، ولی ضعیف بوده، اما در همان فاصله بیماری را منتقل کرده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه بازگشایی مدارس باید با نگاه علمی همراه و طراحی پروتکل‌ها به گونه‌ای باشد که فقط مدرسه را به عنوان یک محیط امن بهداشتی درنظر نگیریم، گفت: در تهران حواشی متعددی داریم که اهمیت ایمن سازی و رعایت بهینه پروتکل‌ها در آنجا کمتر از کلاس درس نیست؛ مانند سرویس‌های ایاب و ذهاب و تغذیه و غیره.

فرمانده ستاد عملیات مدیریت بیماری کرونا در تهران افزود: برای بازگشایی مدارس باید نیم نگاهی هم به وضعیت تردد درون شهری داشته باشیم. دیروز ۹۲۲ هزار نفر از متروی تهران استفاده کرده‌اند که قبل از این دو میلیون و اندی بود. اکنون با یک سوم مسافران روبه رو هستیم. آن دو سوم، مربوط به فعالیت‌های آموزشی است و اگر مدارس و دانشگاه را باز کنیم باید فکری به تکانه‌های آن در حوزه تردد بین شهری کنیم.