چرا بقیع هنوز بازسازی نشده است؟

_ فارس نوشت: با تخریب قبور منور ائمه بقیع در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری توسط آل سعود، جهان اسلام علیه این اقدام شنیع برخاست و بعد از مدتی «عبدالعزیز بن سعود»، پادشاه وقت عربستان در واکنشی اجازه مشخص کردن قبور ائمه بقیع را داد.

 

 

 چه شد که پادشاه سعودی که خودش از عوامل تخریب بقیع بود و حتی مدتی سکوت اختیار کرده بود و به خاطر این اقدام وهابیون از مسلمانان عذرخواهی هم نکرد، مجوز زیارت بقیع را مجدد صادر کرد و اکنون قبور ائمه اطهار (ع) در بقیع نیز پس از تخریب قابل شناسایی است؟

 

پس از تخریب بقیع، اعتراض‌های عمومی در جهان اسلام صورت گرفت و حتی حوزه‌های علمیه و برخی بازار‌های کشور‌های اسلامی همچون ایران و عراق چند روز تعطیل شد. در آن دوران سیدابوالحسن اصفهانی و میرزا حسین نائینی تخریب بقیع را به سایر علما در تهران اطلاع‌رسانی کردند و علمای ایران و نجف با هم برای جبران این خسارت و توهین به اماکن مقدس اسلام آن هم در شهر پیامبر (ص) جلساتی برگزار کردند تا اینکه پس از یک سال تصمیم به پیگیری این ماجرا می‌گیرند.

 

 

پس از تخریب بقیع یک سال حج تمتع برگزار نشد و در عربستان هم ناآرامی‌هایی وجود داشت و نبود امنیت برای حضور مسلمانان در مکه مکرمه و همچنین اعتراض به اقدام سعودی‌ها، موجب شد تا حج برگزار نشود. اما یک سال پس از تخریب بقیع توسط وهابیون، یعنی در سال ۱۳۴۵ هجری قمری علامه «محمد‌حسین حائری اصفهانى» معروف به «صاحب الفصول» بعد از سفر به کربلا و زیارت امام حسین (ع) به سوریه‌ می‌رود که در آنجا سفیر عربستان که متوجه حضور این فرد بانفوذ در بین علمای آن دوران می‌شود، به ملاقات او می‌رود و سفر حج تمتع را برای مسلمانان سفری ایمن عنوان می‌کند و از صاحب الفصول دعوت می‌کند که به حج مشرف شود که در آن زمان صاحب الفصول به حج می‌رود و اعمال حج را با امنیت به جا می‌آورد.

 

 

پس از پایان حج، «عبدالعزیز بن سعود» پادشاه وقت عربستان که به خوبی از بلاغت کلام و نفوذ علامه مطلع بود، از او دعوت می‌کند و در ملاقاتی که بین آن‌ها صورت گرفت، علامه به پادشاه وقت عربستان می‎ گوید که می‌خواهم قبرستان بقیع را بازسازی کنم. پادشاه عربستان هم از این صحبت علامه شگفت‌زده و متعجب می‌شود که صاحب الفصول از پادشاه درخواست می‌کند تا قبور ائمه بقیع و مرز بقیع را مشخص کند و زیارت بقیع برای مسلمانان برقرار شود.

 

عبدالعزیز هم این درخواست علامه را می‌پذیرد و در نتیجه این درخواست مکتوب شد و به عنوان سند اجازه زیارت بقیع و بازسازی آن مورد توجه مسلمانان جهان قرار گرفت. علامه نیز در همان سفر به مدینه می‌رود و با کمک گروهی از مسلمانان ایران و عراق به بقیع مشرف شده و در کنار مشخص کردن مرز بقیع، دور مزار امامان مدفون در بقیع را سنگ‍چین می‌کند تا مزار امام حسن مجتبی (ع)، امام سجاد (ع)، امام باقر (ع) و امام صادق (ع) مشخص باشد و اکنون نیز شیعیان با همان سنگ‌هایی که در کنار قبور ائمه بقیع جانمایی شده، آنجا را می‌شناسند.

 

 

صاحب الفصول یک کپی از این سند را به سازمان ملل و یک کپی دیگر آن را به جامعةالازهر مصر ارسال و اجرای این سند را در سال‌های بعد برای زائران اسلام پیگیری کرد تا سعودی‌ها نتوانند جلوی زیارت قبور بقیع را از مسلمانان بگیرند.

 

بعد از آن نیز در سال ۱۳۳۰ شمسی «سیدمحمدتقی آل‌احمد طالقانی» که از خویشاوندان جلال آل احمد بود به نمایندگی از مراجع شیعه به عربستان می‌رود و درخواست ساخت سایه‌بانی بر قبور ائمه بقیع را مطرح می‌کند که پادشاه وقت عربستان نیز این درخواست را مورد موافقت قرار می‌دهد، اما تاکنون نه تنها بقیع بازسازی نشده، بلکه حتی سایه‌بانی نیز بر بالای قبور ائمه بقیع ساخته نشده است.

 

 

سعید نجاتی، مسؤول بقیع پژوهی پژوهشکده حج و زیارت درباره تخریب بقیع و اتفاقات پس از آن این گونه روایت می‌کند: بقیع در سال ۱۳۳۴ هجری قمری در دوره اول تسلط سعودی‌ها بر حرمین، تخریب شد و پس از آن سال دولت سعودی با افراط گرایان وهابی چالش جدی داشت. بعد از تخریب بقیع، گروه‌هایی به عربستان رفتند تا پادشاه سعودی هم این اهانت وهابیت به اماکن مقدس مسلمانان را محکوم کند. اما با توجه به موقعیت این کشور، پادشاه سعودی هیچ‌گاه از این اقدام شنیع وهابیون در کشورش از مسلمانان عذرخواهی نکرد.

 

 

صاحب الفصول در دیدار با پادشاه سعودی توانست زیارت بقیع را احیا و مزار ائمه بقیع را نیز مشخص سازد و حتی آثار خرابی‌ها در این مکان مقدس را پاکسازی کند. پس از آن همچنان علمای اسلام برای بازسازی بقیع در تلاش بودند و حتی در سفر به عربستان خواستار بازسازی آن بودند، اما هیچ کدام از دیدار‌ها به نتایج مطلوبی نرسید تا اینکه در سال ۱۳۳۰ شمسی «سیدمحمدتقی آل‌احمد طالقانی» به همراه چند نفر از افراد بانفوذ به نمایندگی از مراجع و علمای اسلام در سفر به عربستان و دیدار با «عبدالعزیز» خواستار ساخت سایه‌بان بالای قبور ائمه بقیع شدند و پادشاه وقت عربستان نیز با آن موافقت کرد و مقرر شد تا سایه‌بانی روی قبر ائمه احداث شود.

 

 

خبر وعده سفیر عربستان  و پادشاه سعودی برای ساخت سایه‌بان برای قبور ائمه بقیع به سرعت در مطبوعات عراق و ایران منتشر شد. این انتشار خبر باعث شد افکار عمومی وهابیون افراطی واکنش نشان داده و اجازه این اقدام را به دولت سعودی ندهند. بر همین اساس، نظام رسمی سعودی هر گونه مرمت بقیع را و حتی وعده‌هایی را که در آن جلسه مطرح شده بود، انکار کردند.

 

همچنان با گذشت حدود یک قرن از تخریب بقیع، این مکان مقدس غریب است و سعودی‌ها اجازه ساخت بقیع را به هیچ کسی نمی‌دهند. حتی در گزارش‌هایی سعودی‌ها در دیدار با علمای ایرانی موافقت با ساخت بقیع را در صورت مشخص شدن قبر حضرت زهرا (س) اعلام کردند که البته مستندات آن هنوز در حال بررسی است.

 

 

در برهه‌ای نیز عربستان زیارت قبور بقیع را ممنوع کرد که این اتفاق پس از درگیری زائران ایرانی با شرطه‌های سعودی اتفاق افتاد و محدودیت‌هایی همچنان نیز در این مکان مقدس توسط وهابیون صورت می‌گیرد که بر اساس سندی که به مُهر پادشاه سعودی رسیده است، نباید چنین ممنوعیت‌هایی اعمال شود.

 

با توجه به اقدامات اخیر عربستان برای بازسازی اماکن تاریخی و احیای آثار باستانی و همچنین چشم‌انداز ۲۰۳۰ برای جذب توریست مذهبی و از همه مهمتر فاصله گرفتن سعودی‌ها از نگاه افراطی‌گرایان وهابی، به نظر می‌رسد که سعودی‌ها هم برای منافع اقتصادی که شده به فکر بازسازی بقیع باشند.

 

مسلمانان به ویژه شیعیان همواره از این اقدام سعودی‌ها پس از گذشت حدود یک قرن همچنان نگران و در دل آرزوی ساخت بقیع را دارند و حتی برنامه‌هایی برای بازسازی آن در ذهن می‌پرورانندغ چرا که نگرانی مسلمانان از فراموشی تخریب بقیع، تکرار چنین اقداماتی از سوی دشمنان اسلام است. به عقیده بسیاری از علمای اسلام، پرچم بقیع می‌تواند عاطفه مسلمانان را در کنار عقلانیت پیوند دهد تا ریشه سلفی‌گری و وهابیون را که موجب شکل‌گیری داعش شدند، خشک کند.

 

امید است که روزی مسلمانان به ویژه شیعیان بقیع را از نو بسازند و بارگاه ائمه مدفون در بقیع، همچون حرم سایر ائمه اطهار (ع) مملو از عاشقان اهل بیت (ع) باشد.