چگونه امنیت روانی کودکان را در برابر اخبار منفی تامین کنیم؟

_ فارس نوشت: پدر و مادر‌ها همیشه سعی می‌کنند از آسیب‌های فرزندانشان در دنیای واقعی مراقبت کنند، اما شاید دور از واقع نباشد که بگوییم در این زمانه فضای مجازی برای بچه‌ها که از اقشار آسیب پذیر هستند، خطرناک‌تر شده است، اگر بدبینانه نگاه نکنیم همین فضای مجازی در زمانه کرونا توانسته خیلی از نیاز‌های آموزشی و سرگرمی و مهارتی بچه‌ها را مرتفع کند، اما آسیب‌های آن نیز کمتر از مزایایش نیست.

 

این روز‌ها اطلاعات بچه‌ها و درگیری هایشان در فضای مجازی با اخبار ناگوار کرونا، کشتار در سطح جهان، کودک آزاری، جنگ و سیل و زلزله، حمله‌های نظامی و ... بالاتر رفته و به تبع امنیت روانی بچه‌ها نیز دچار آسیب شده است. قطعا این آسیب‌ها برای بزرگسالی شان، چون سمی است که سلامت روانشان را از درون از بین می‌برد. طبق آمار این روز‌ها استفاده مردم از فضای مجازی چند برابر قبل از کرونا شده و همین امر به تبع آسیب‌ها را نیز افزایش داده است بدون اینکه هیچ برنامه و محدودیتی برای استفاده از بچه‌ها در این فضا‌ها ایجاد شود.

 

خیلی از پدر و مادر‌ها در انتقال اخبار مربوط به کرونا و دنبال کردن آن‌ها اصلا در منازلشان رعایت فرزندان را نمی‌کنند و مدام تلویزیون روی اخبار شبکه خبر تنظیم شده و بچه‌ها نیز ناخواسته می‌شنوند در حالیکه اصلا نیازی به چنین چیزی نیست. برخی دیگر پدر و مادره هم تلاش دارند که بچه هایشان را در فضای مجازی کنترل و مدیریت کنند و ترس و نگرانی را از آن‌ها دور سازند، اما نحوه آن را بلد نیستند.

 

بچه‌ها نیاز به امنیت روانی دارند و امنیت روانی زمانی ایجاد می‌شود که بچه‌ها از شرایطشان مطمئن باشند. کودکی که دائم احساس خطر و ترس و نگرانی دارد، امنیت روانی اش به خطر افتاده است و این امر سلامت روان او را تهدید می‌کند. کودکان و نوجوان در برابر شنیدن اخبار منفی نسبت به بزرگسالان تأثیرات بیشتری می‌گیرند، به همین دلیل والدین باید خیلی مراقب باشند تا بچه‌های کم سن به بحران دچار نشوند.

 

شاید برخی والدین بگویند که چطور می‌توان جلوی موج اطلاعات و اخبار را گرفت وقتی همه جا صحبت از کرونا یا هزار داستان دیگر است. کودکان به هر حال اطلاعاتی از راه‌های مختلف کسب می‌کنند، اما این اطلاعات باید بدون موج نگرانی در اختیارشان قرار داده شود. درصورتی که این مسئله توجه نشود بچه‌ها به مرور دچار افسردگی می‌شوند که تمام اخبار ناگوار آن‌ها را مستعد بیماری می‌کند. حال که نزدیک به دو سال است به دلیل کرونا مدارس تعطیل شده، والدین مسئولیت سنگین تری در این زمینه دارند.

 

۱- نخستین نکته این است که والدین در تمام شرایط در کنار فرزندان باشند و به آن‌ها حس امنیت بدهند، تمام زمان حضور در منزل را صرف صحبت درباره اخبار منفی نکنند و به نوعی ترس و نگرانی‌های بچه‌ها را کاهش دهند.

 

۲- نکته دوم حضور بچه‌ها در فضای مجازی باید با نظارت و کنترل والدین باشد، چرا که کودکان قدرت تجزیه و تحلیل کمتری دارند و غم و غصه‌ها را نمی‌توانند تحمل کنند و دچار آسیب و عدم امنیت روانی می‌شوند.

 

۳- والدین باید زمان پخش اخبار در کنار فرزندانشان باشند چرا که بچه‌ها نباید از برخی اخبار دور باشند مثلا اخبار  کرونا به طور محدود در اختیارشان قرار داده شود که در فضا‌های عمومی مراقب باشند و بهداشت عمومی را رعایت کنند. اما لزومی ندارد همه ترس و وحشت جهان از کرونا را در خبر‌ها ببینند یا آمار فوتی‌ها را دنبال کنند.  

 

۴-اخبار رسانه‌ها را برای بچه‌ها چارچوب بندی کنید تا در برابر اخبار ناگوار که قدرت درک و هضمش برای بچه‌ها سخت‌تر است، با سوال‌های عجیب و غریب بچه‌ها مواجه نشوید؛ بنابراین اگر کودکی از پدر یا مادرش درباره برخی از این اخبار سوالی بپرسد، والدین می‌بایست فرزندشان را راهنمایی کنند و حتی گاهی از توصیه‌های روان شناسان و معلم‌ها در این زمینه استفاده  کنند. گفتگو درباره برخی از این اخبار ناگوار باید متناسب با سن و سال بچه ها، اما با زبانی بالغ صورت باید بگیرد تا بچه‌ها بدانند که کاملا جدی است.

 

۵-از مواجهه با سوالات بچه‌ها نترسید. سکوت کردن و پاسخ ندادن به سوالات بچه‌ها بی نتیجه است چرا که آن‌ها در نهایت با کنجکاوی هایشان مسئله را حدس می‌زنند، اما صحبت نکردن درباره آن باعث کج فهمی و بدفهمی بچه‌ها می‌شود، بنابراین لازم است از همان ابتدا برای بچه‌ها درباره خبر‌های دشوار صحبت کنید و به آن‌ها توضیح دهید که برای پیگیری این اخبار تنها به والدینشان مراجعه کنند.

 

بهترین زمان صحبت در این زمینه پس از صرف شام در منازل است حتی اگر والدین اینطور مواقع نمی‌دانند چه بگویند می‌توانند بحث را به زمان دیگری موکول کنند و با یک متخصص روان شناس در این رابطه صحبت داشته باشند تا در یک زمان مناسب گفتگو کنند.

 

اگر کودک شما به سراغتان آمده و درباره یک بمب گذاری در یک مدرسه از شما سوال می‌پرسد، بهتر است با دقت به او توجه کنید و از او بخواهید که دقیق توضیح دهد که چه اطلاعاتی دارد چرا که در اینطور مواقع اطلاعات بچه‌ها با اشتباهات و شایعاتی نیز همراه می‌شود که ذهن بچه‌ها را درگیر می‌کند. پس از گوش دادن کامل به صحبت‌های کودکتان و توجه به احساسات او بدون پریدن میان کلامش، بهتر است شما هم احساس خود را نشان دهید، او را در آغوش بگیرید و لمس کنید و به او بگویید که شما هم از این خبر خیلی ناراحت شدید، اما الان او و دوستانش در امنیت کامل هستند و این واقعه این ارتباطی به او ندارد.

 

نکته اصلی این است که بنا به سن و سال بچه به زبان خود او صحبت کنید، به اخبار رسانه‌ها اشاره‌ای کنید، اما شایعات را نادیده بگیرید. اگر کودکتان درباره مرگ افراد در یک سانحه صحبت می‌کند شما به جای توجه به جزئیات تنها درباره خود مرگ صحبت کنید که انسان‌ها پس از مرگ دیگر هیچ حسی ندارند و از چیزی نمی‌ترسند یا گرسنه و تشنه نمی‌شوند، اما خاطرات خوب آدم‌ها باقی می‌ماند.

 

با یک مادر خانه دار دارای دو فرزند که صحبت می‌کنم و درباره حضورش در فضای مجازی می‌پرسم او مطرح می‌کند که خیلی از اوقات والدین  امروزه به خاطر کار یا حتی بیکاری در فضای مجازی می‌گردد عطش خبرخوانی و سرگرمی در این فضا زیاد شده و شاید حتی گاهی از فرزندانشان ساعت‌ها بی خبر باشند متاسفانه خیلی از این همین بچه‌ها به دلیل در معرض زیاد فضای مجازی و اخبار ناگوار در دوره نوجوانی دچار پرخاشگری‌های زیاد و یا حتی کار‌های خلاف کشیده می‌شوند. متاسفانه این رخداد‌ها نتیجه رفتار اشتباه والدین است و والدین باید بدانند که خشم و ترس و هیجانات منفی بچه‌های کوچک در نوجوانی و بزرگسالی به شکل‌های نادرستی بروز پیدا می‌کند.

 

نکته طلایی این است که کودکان به هیچ عنوان نباید در معرض اخبار خشونت بار قرار بگیرند چرا که این تجربه برایشان غیر قابل جبران است حتی اگر برای ساعاتی موبایل یا لب تاب در اختیار آن‌ها قرار می‌دهید، کاملا با نظارت والدین و سرزدن‌های پیاپی باشد تا مبادا در ویدئو‌ها یا مکالمات  تصاویر در معرض این آسیب‌ها قرار بگیرند؛ بنابراین بچه‌ها حدالامکان اخبار تلویزیون را کمتر تماشا کنند، در حضور بچه‌ها مادران گوشی به دست نباشند و در صحبت کردن هایشان به تحلیل اخبار منفی والدین نپردازنذ.

 

اگر والدین متوجه شدند که کودکشان دچار هیجانات منفی به دلیل اخبار منفی شده است، با او صحبت کنند تا احساس امنیت برایش ایجاد شود، خیلی از بچه‌ها امروزه به خاطر کرونا ترس از مرگ و بیماری زیاد دارند که والدین می‌بایست این احساس امنیت را به آن‌ها بدهند و شرایط را توضیح دهند که در صورت رعایت کردن هیچ اتفاقی برای کسی نمی‌افتد و آن‌ها در امنیت می‌مانند و خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند.