باید و نبایدهای تغذیه‌ای در دوران بارداری

مرجان عجمی در گفت‌وگو با میزان در خصوص تغذیه مناسب در دوران بارداری گفت: تغذیه سالم در دوران بارداری اهمیت دارد، زیرا جنین در حال رشد، احتیاجات تغذیه‌ای خود را از مادر دریافت می‌کند و کمبود‌های تغذیه‌ای در مادران باردار می‌تواند پیامد‌های منفی مانند تولد نوزاد نارس را به همراه داشته باشد. با اینکه در دوران بارداری نیاز است تا مادر مقداری اندکی بیشتر از منابع غذایی استفاده کند، اما باید در انتخاب‌های غذایی دقت بیشتری داشته باشد، زیرا نیاز بدن به اغلب مواد مغذی، نسبت به نیاز به کالری دریافتی در دوران بارداری و شیردهی، افزایش بیشتری پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: بارداری باعث افزایش نیاز به انرژی و برخی مواد مغذی از جمله پروتئین می‌شود. برخی از مادران نیازمند توجه بیشتری از نظر تغذیه‌ای دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به مادران گیاهخوار، مادران باردار کم سن که خود در حال رشد هستند و مادرانی که چندقلو باردار هستند، اشاره کرد.

این متخصص نغذیه ضمن اشاره به اینکه وزن سالم، یکی از معیار‌های مهم در بارداری است، افزود: چاقی با کاهش احتمال بارداری، افزایش احتمال ناهنجاری‌های مادرزادی و کاهش احتمال تولد نوزاد زنده در ارتباط است. به علاوه، چاقی در دوران بارداری و بعد از آن ممکن است با مشکلاتی در شیردهی همراه باشد.

این پزشک متخصص با بیان اینکه انتخاب‌های سالم غذایی می‌تواند نیاز‌های تغذیه‌ای مادر را تامین کند، اظهار کرد: توصیه می‌شود مادران باردار نان و غلات سبوس‌دار، سبزیجات برگ سبز و زرد، میوه‌های تازه و خشک را به صورت روزانه در برنامه رژیم غذایی خود مصرف کنند تا علاوه بر تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی، به تامین فیبر و در نتیجه جلوگیری از یبوست کمک کند.

وی عنوان کرد: همچنین توصیه می‌شود مصرف قند‌های ساده مانند قند و شکر، آب نبات، شیرینیجات و انواع آبمیوه ها‌ی صنعتی در بارداری محدود شود و به منظور تامین نیاز به اسید‌های چرب امگا-۳ توصیه می‌شود در هفته ۱ تا ۲ سهم ماهی مصرف گردد.

این متخصص تغذیه ضمن تاکید بر اینکه ویتامین‌ها و مواد معدنی برای بارداری سالم، ضروری هستند، توضیح داد:  در برخی از شرایط می‌توان این نیاز را از طریق رژیم غذایی تامین کرد و در برخی موارد دیگر، نیاز به مکمل‌یاری است. نیاز به بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی (نه همه آن ها) در دوران بارداری افزایش می‌یابد، اما میزان افزایش نیاز، در آن‌ها یکسان و مشابه نیست.

وی اشاره کرد: اسید فولیک، ویتامینی ضروری برای مادران باردار است و کمبود آن با افزایش احتمال سقط جنین، تولد نوزاد با وزن کم و یا تولد نوزاد نارس، در ارتباط است. کمبود فولات نیز می‌تواند باعث نارسایی قلبی مادرزادی، نقص لوله عصبی و سایر نقایص مادرزادی شود و به همین جهت توصیه می‌شود که مادران از سه ماه قبل بارداری تا سه ماه بعد باردار شدن، روزانه ۴۰۰ میکروگرم ایسدفولیک مصرف کنند.

این پزشک متخصص با بیان اینکه ویتامین A برای رشد، تکامل سیستم بینایی، عملکرد سیستم ایمنی و ریه‌ها مهم است و با این وجود، دریافت بیش از حد این ویتامین مخصوصا در سه ماه اول بارداری، مضر است، متذکر شد: جگر، یکی از منابع غذایی حاوی ویتامین A است که توصیه می‌شود در بارداری و خصوصا سه ماه نخست بارداری مصرف نشود.

وی ضمن بیان این موضوع که مادران چاق (شاخص نمایه توده بدن بیشتر از ۳۰)، افرادی که سوجذب چربی دارند، اشخاصی  که از ضدآفتاب استفاده می‌کنند و دریافت غذایی مناسبی ندارند، احتمال بارداری با کمبود ویتامین D دارند، متذکر شد: نیاز به ویتامین D در بارداری تفاوتی ندارد و روزانه ۶۰۰ واحد بین المللی است. منابع غذایی این ویتامین محدود است و منبع اصلی تامین این ویتامین نور خورشید است. ماهی سالمون و سایر ماهی‌های چرب، غلات صبحانه غنی شده و قارچ حاوی ویتامین D هستند.

این متخصص تغذیه بیان کرد: ویتامین B۱۲ برای رشد، تکامل و عملکرد سیستم ایمنی اهمیت دارد و به طور طبیعی در منابع غذایی با منشا جانوری وجود دارد. به همین دلیل، گیاهخواران در معرض کمبود این ویتامین قرار دارند و باید از منابع غذایی غنی شده و یا مکمل این ویتامین استفاده کنند.