روش‌هایی برای کاشت سبزی ارگانیک در خانه

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: این روز‌ها تمایل به کاشت سبزی در گلدان و پرورش گیاهان خانگی رو به افزایش است. با انجام این کار، مصرف‌کننده کاملا می‌داند که محصولش چطور پرورش پیدا کرده و بابت برچسب‌های غذایی فربینده نگران نخواهد بود. خوشبختانه برای کاشت سبزی در گلدان و داشتن سبزیجات و میوه‌های خانگی نیازی نیست که یک کشاورز باشید و تنها با یادگیری چند نکته برای پرورش صحیح گیاهان در خانه می‌توانید این کار را انجام دهید. اگر یک پنجرهٔ نورگیر و مقداری زمان اضافی دارید، می‌توانید به راحتی محصولات خودتان را در خانه پرورش دهید.

 

نگران نباشید برای این کار نیاز به باغچه بزرگ و حیاط ندارید؛ بسیاری از سبزیجات حتی در گلدان­‌هایی با اندازه مناسب قابل کاشت هستند.

 

در این مطلب می­ خواهیم راجع به کاشت سبزی در فصل بهار صحبت کنیم. پس اگر تصمیم به سبزیکاری دارید با ما همراه باشید.

 

تا به حال توجه کرده ­اید که طعم و رنگ محصولات و سبزیجات ارگانیک تفاوت زیادی با سبزیجات گلخانه­‌ای دارد؟ با کاشتن گیاهان خوراکی در خانه، به سبزیجات تازه دسترسی خواهید داشت و همچنین از سالم و ارگانیک بودن آن مطمئن هستید. فصل بهار تا طولانی شدن روز و افزایش دما فرصت خوبی برای پرورش سبزیجات در خانه ایجاد می­ کند.

 

پیش از شروع کاشت سبزی در گلدان، به چند نکته کاربردی و کلی اشاره خواهیم کرد.

 

۱. تمام این سبزیجات به خاک و گلدان با آب‌کشی مناسب نیاز دارند؛ بنابراین یا باید از گلدان‌های سوراخ‌دار استفاده کنید و یا پیش از اضافه کردن خاک، ردیفی از سنگ در گلدان قرار دهید. اگر گلدان سوراخ‌دار را انتخاب کردید، فراموش نکنید که یک زیرگلدانی هم برای آن تهیه کنید.

 

۲. پس از انتخاب هرکدام از این گزینه‌ها برای کاشت سبزی در گلدان، خاک میکس و یا در صورت دلخواه خاک ارگانیک تهیه کنید. تقریبا هر گیاهی به خاک متفاوتی نیاز دارد، اما خاک میکس برای شروع مناسب خواهد بود.

 

۳. اکثر این سبزیجات برای رشد به نور خورشید و فضای تقریبا گرم در طول روز نیاز دارند. پنجره‌های نورگیر برای کاشت سبزی در گلدان گزینهٔ بسیار مناسبی خواهند بود. اگر چنین پنجره‌ای ندارید و یا دمای محیط خنکی دارید، از لامپ رشد گیاه (grow lights) مناسب استفاده کنید. این چراغ‌ها به بهینه کردن نور و دما بدون توجه به شرایط محیطی کمک بسیاری خواهند کرد.

 

در فصل بهار می‌توان انواع سبزی‌ها را کاشت، اما نحوه نگهداری سبزی‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. مثلا گوجه فرنگی به مواد غذایی بیشتری نسبت به خیار نیاز دارد مثلا باید به گوجه هفته‌ای دو بار کود بدهیم، اما کود دهی به خیار هر دو هفته یک بار لازم است.

 

هنگامی که گوجه‌ها تبدیل به نشاء شدند و چهار تا پنج سانتی متر رشد کردند، چون ریشه آن‌ها قوی‌تر شده باید به گلدان بزرگتر انتقال یابد در اینصورت بهتر میوه می‌دهد. در مورد فلفل هم دقیقا همین طور است.

 

بذر تره و تره فرنگی را می­ توانید از اوایل تا اواخر بهار در گلدان و یا زمین باغچه بکارید. آفتاب کامل برای رشد تره لازم است. بذر‌ها را در عمق نیم سانتیمتری از خاک بکارید. اگر بذر تره را در گلدان کاشته ­اید بهتر است آن را در بالکن و یا کنار پنجره قرار دهید. در ابتدا برگ­‌های تره نازک و ظریف است و به مرور ضخیم­تر می­ شود. بهتر است خاک همیشه مرطوب بماند.

 

خاک مناسب: ترکیبی از خاک باغچه، ماسه و کود دامی

 

از جمله سبزی­‌هایی که می ­توانید با استفاده از دانه­‌های گیاه آن را به راحتی بکارید. یعنی اگر گشنیزی به گل برود می‌توانید دانه­‌های داخل گل را برای کاشتن جدا کنید و بکارید. قبل از کاشت دانه­‌ها را دو روز بخیسانید. برای افزایش زهکشی خاک می ­توانید کمی به آن شن و ماسه اضافه کنید. دانه ­ها را در عمق نیم سانتیمتری بکارید و حدود یک تا سه روز بعد جوانه خواهد زد.

 

خاک مناسب: خاک غنی و دارای زهکش

 

کاهو یکی از سبزیجات خوشمزه­‌ای است که می ­توانید در بهار بکارید. در روز‌های بهاری که هنوز هوا گرم نشده بهترین زمان کاشت کاهو است، زیرا با گرم شدن هوا جوانه نمی­ زند. بذر‌های کاهو را ابتدا نشا کنید و سپس به زمین اصلی منتقل کنید. بذر را در عمق نیم سانتی متری خاک بکارید و خاک آن را مرطوب نگه دارید. پس از ۲ تا ۱۰ روز بذر کاهو جوانه می ­زند و می‌توانید آن را به زمن باغچه و یا گلدان انتقال دهید. می‌توانید بذر کاهو را مستقیما در گلدان اصلی بکارید. فراموش نکنید که خاک خیلی خیس و یا خشک نشود.

 

خاک مناسب کاهو: خاک سبک با زهکش خوب

 

هویج از جمله گیاهان ریشه ­ای است که استفاده زیادی در انواع غذا‌ها و سالاد دارد. با وجود نور و آب کافی به خوبی رشد می­ کند. هویج در دو نوبت بهاره و پاییزه کشت می­ شود. بذر هویج را در عمق نیم سانتیمتری خاک بکارید. بذر هویج در دمای ۱۲ تا ۲۴ درجه جوانه می­ زند و یک تا سه هفته زمان می ­برد. برای برداشت هویج به قطر ریشه در محل طوقه ­ها توجه کنید و زمانی که حدود ۵/۲ تا ۵/۳ سانتی می­رسد برداشت کنید.

 

خاک مناسب هویج: خاک لوم شنی و فاقد کلوخ یا سنگ

 

بذر گوجه فرنگی را می ­توانید در روز‌های زمستان نشا کنید و بعد از پایان دوره سرما در زمین اصلی بکارید. همچنین کاشت بذر گوجه فرنگی مستقیما در گلدان امکان­پذیر است. گوجه برای رشد خوب به آفتاب کامل نیاز دارد. ماهی یکبار از کودمای کامل و مایع برای گیاه استفاده کنید، ولی کود نباید نیتروژن بالایی داشته باشد. آبیاری زیاد برای رشد گوجه فرنگی مناسب نیست.

 

خاک مناسب گوجه فرنگی: خاک دارای زهکشی خوب و غنی

 

بذر تربچه را از اوایل بهار تا اوایل پاییز می­ توان کاشت. بذر‌ها باید در عمق یک تا نیم سانتیمتری خاک کاشته شوند. پس از حدود یک هفته جوانه ­زنی بذر شروع می ­شود. بهتر است قبل از کاشت، بذر تربچه را در آب بخیسانید. پس از کاشت بذر رطوبت خاک حفظ شود. برای رشد بهتر تربچه باید روزی ۶ ساعت در معرض نور خورشید باشد. تربچه رشد سریعی دارد و در کمتر از یک ماه آماده برداشت می ­شوند.

 

خاک مناسب تربچه: ترکیب خاکبرگ، خاک باغچه، کوکوپیت، پیت ماوس

 

بذر کلم را مانند گوجه فرنگی می­ توان در روز‌های زمستان نشا کرد و در بهار به زمین اصلی منتقل کنید؛ و یا بذر را در روز‌های بهار مستقیما در زمین اصلی بکارید. قبل از کاشت کلم، زمین را از علف­‌های هرز پاک کنید. جوانه زنی کلم بین ۵ تا ۱۴ روز زمان می­ برد.

 

خاک مناسب کلم: خاک غنی، مرطوب و دارای زهکش خوب

 

خیار از جمله گیاهانی است که هنگام برداشت سمپاشی می­ شوند در نتیجه ارگانیک و سالم بودن آن مهم است. پس اگر می ­خواهید خیار‌های سالم مصرف کنید خودتان دست به کار شوید. بذر خیار را باید از اواخر فروردین تا اواخر اردیبهشت بکارید، زیرا خطر سرمای بهاره در این ماه وجود ندارد.

 

خاک مناسب: خاک لومی حاصلخیز با زهکش خوب

 

بذر خاک استاندارد گلدان مناسب دستکش آبپاش کوچک بیلچه الک خاک مناسب برای کاشت سبزی

 

در هر زمان و هر فصلی می‌توان در آپارتمان بذر انوع سبزی مانند تره، شاهی، شنبلیله، ریحان، جعفری، گوجه فرنگی، فلفل رنگی، حتی کدو و بادمجان را در بستر‌های خاکی یا غیرخاکی بکارید. مثلا برای کاشت سبزیجات می‌توان از پرلیت که یک بستر غیرخاکی است، استفاده کرد، اما رشد رشد سبزیجات در آن به کود مخصوصی نیاز دارد که قابل دسترس در بازار نیست.

 

برای انتخاب خاک مناسب از فروشندگان محصولات کشاورزی کمک بگیرید تا به تدریج بتوانید قدرت تشخیص و انتخاب خاک مناسب را به دست آورید. خاک باغچه مخلوط با خاکبرگ بهترین خاک برای کاشت سبزی خوردن است.

 

برای کاشت سبزی شما می‌توانید با توجه به نوع سبزی از نشاء و یا بذر آن سبزی استفاده کنید، برای کاشت برخی از سبزیجات فقط باید بذرشان روی خاک پاشیده شود، اما برخی نیاز به نشاء دارند که می‌توانید نشاء آماده آن‌ها را بخرید. برای حرید بذر دقت کنید که بذر تولید همان سال را از گلخانه‌های گل و گیاه بخرید. در مورد نشاء هم نشا‌هایی راخریداری کنید که ضخیم بوده و دارای قامتی راست هستند و برگ زرد و یا سوراخی ندارند.

 

۱. پس از تهیه گلدان بزرگ برای کاشت سبزی، خاک مناسبی را انتخاب و الک کنید و گلدان را پر کنید تا خاک گلدان به ارتفاع حداقل ۱۵ سانتی متر خاک بریزید و سطح آن را مرطوب کنید.

 

۲. در هر گلدان ۱۰ عدد بذر سبزی مثل بذر ریحان، شاهی، نعنا، تربچه و جعفری می‌کاریم، اما روز قبل از کاشت بذر‌ها را درون آب ولرم ۸ ساعت تا سه روز خیس می‌دهیم سپس برای کاشت بذر‌ها آن‌ها را از آب خارج نموده و برای گرفتن نمشان روی یک پارچه یا روزنامه قدیمی قرار می‌دهیم.

 

۳. قبل از هر چیز خاک را با بیلچه یا هر چیزی که در دست دارید زیر و رو کنید. بهتراست که خاک کمی نم داشته باشد، ولی خیس نباشد که کار را برایتان سخت کند.

 

۴. سپس بذر‌ها را در سطح رویی خاک می‌کاریم.

 

۵. روی دانه‌ها یک لایه نازک از خاک یعنی دو برابر اندازه خودشان خاک می‌ریزیم و در صورتی که بیشتر از اندازه خاک بریزید بذر‌ها خفه می‌شوند و نمی‌توانند رشد کنند.

 

۶. در ابتدای رشد برای آبیاری، یک روزنامه یا گونی روی گلدان پهن کنید، طوری که روی سطح خاک را بگیرد بعد با آبپاش شروع به آبیاری کنید تا زمانیکه بذر‌ها جوانه بزنند. برای رشد دو تا سه میلی متری سبزی‌ها بهتر است گلدان آماده شده را دور از نور و در جای تاریک نگهدارید تا روزنامه آرام آرام بالا بیاید.

 

۷. سپس روزنامه را بر داشته و به صورت مستقیم به گیاه آب می‌دهیم و گلدان را در معرض نور می‌گذاریم. سبزی‌ها با نور بیشتر بهتر رشد می‌کنند، اما اگر نور آپارتمان ما کافی نبود از لامپ‌های فلورسنت استفاده می‌کنیم.

 

۸. هر وقت که خاک گلدان خشک شد دوباره با آبپاش آب بدهید، اما دقت کنید وقتی خاک خیس باشد اگر دوباره آب بدهید ریشه جوانه‌ها نمی‌توانند اکسیژن لازم را گرفته و از بین میروند.

 

۹. دو هفته بعد کود دهی را آغاز می‌کنیم و برای اینکار از کود طبیعی استفاده می‌کنیم. در صورت در دسترس نبودن کود طبیعی، کود‌های شیمیایی استاندارد را تهیه و با توجه به نوشته‌های روی بسته دوز مورد نیازاز این کود را به گیاه می‌دهیم.

 

۱۰. در صورتی که شما در کاشت سبزیجات خطایی نداشته باشید بعد از گذشت حدود دو هفته سبزی‌ها آماده خوردن می‌شوند.

 

۱۱. پس از رشد جوانه‌ها و پس از اینکه ۸ تا برگ دادن دو تا برگ تازه گیاهانی مانند ریحان و جعفری و گشنیز و... را که در سر ساقه قرار دارد را بکنید تا از پائین، ساقه فرعی شروع به رشد کند و محصول چندین برابر شود.