ایران؛ حلقه اتصال آسیای مرکزی به آب‌های گرم/ از حمل‌ونقل تا امنیت‌زایی

- سفر‌های منطقه‌ای و دیپلماتیک محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان اخیراً در ترکمنستان پایان یافت ظریف در این سفر با رشید مردوف وزیر امور خارجه و بردی محمد اف رئیس جمهور ترکمنستان دیدار کرد.

ظریف در این دیدار با ارائه ارزیابی مثبت از روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، بر ضرورت ارتقا همکاری‌های دو کشور در بخش‌های دو جانبه از جمله موضوعات محیط زیستی، خطوط مواصلاتی و ترانزیت و حوزه نو آوری تاکید و در خصوص همکاری‌های بیشتر در حوزه اکو باتوجه به ریاست دوره‌ای ترکمنستان و بهره‌برداری غیر نظامی از خزر با همتای ترکمنستانی خود تبادل نظر کرد.

در این سفر برنامه همکاری وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه ترکمنستان از سوی وزرای امور خارجه دو کشور به امضا رسید.

ظریف در پایان این سفر در توئیتی نوشت: «سفر به آسیای مرکزی را با دیدار فوق العاده از ترکمستان پایان دادم. دیدارهای طولانی، پرمحتوا و سازنده با رئیس جمهور بردی محمد اف و وزیر امور خارجه رشید مردوف. در خصوص گسترش روابط دوجانبه و همکاری های منطقه ای و جهانی توافق نمودیم. کشورهای آسیای مرکزی صرفا همسایگان ما نیستند؛ خویشاوندان ما هستند.»

وزیر امور خارجه کشورمان در اولین مرحله از سفر خود به چهار کشور آسیای مرکزی شامل ازبکستان، قرقیزستان، قزاقستان و ترکمنستان، در تاشکند پایتخت ازبکستان با عبدالعزیز کامل‌اف وزیر امور خارجه و شوکت میرضیایف رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی در این گفت‌وگو‌ها زمین مرور روابط دو کشور در موضوعات اقتصادی، تبادلات تجاری و همکاری در حوزه‌های حمل و نقل، ترانزیت و انرژی و توسعه آن و همکاری در زمینه گردشگری فرهنگی تاکید کرد.

ظریف در این سفر از مرکز تمدن اسلامی تاشکند بازدید کرد و احداث این مرکز را باعث آشنایی جوانان با تاریخ و ارزش‌های اصیل خود دانست که هم باعث افزایش اتکا به باور‌های اسلامی بوده و هم در مسیر مبارزه با افراط گرایی و فاصله گرفتن از برداشت‌های خشونت آمیز از اسلام است.

وزیر امور خارجه کشورمان در پایان سفر خود در ازبکستان، در توئیتی نوشت: «از دیدار رییس‌جمهور میرضیایف و وزیر خارجه کامیلوف در ازبکستان خرسندم. در خصوص راه‌های توسعه روابط هزاران ساله‌مان با هدف پیشبرد همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای، گفت‌وگو‌های مثمر ثمری داشتیم.»

در روز سه شنبه ظریف همچنین به قرقیزستان سفر کرد. در جریان این سفر وزیر امور خارجه کشورمان با روسلان کازاکبایف همتای قرقیزستانی دیدار و گفت‌وگو کرد.

در این دیدار وزیر امور خارجه با اشاره به روابط عمیق تاریخی، حجم روابط اقتصادی و تجاری ایران متناسب کند و خواستار استفاده گسترده از امکانات موجود برای ارتقاء سطح همکاری‌های دو کشور شد.

ظریف همچنین در دیدار با صادیر چاپاروف رئیس جمهور قرقیزستان بر ضرورت پیگیری تصمیمات دور پیشین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور و همچنین آمادگی برگزاری اجلاس سیزدهم این کمیسیون تاکید کرد.

وزیر امور خارجه در گزارش توییتری خود در انتهای این سفر نوشت: «از حضور در قرقیزستان برای گفت‌وگو با رئیس جمهور چاپاروف، وزیر خارجه کازاکبایف و مقامات ارشد دیگر بسیار خرسندم. با تاکید بر منافع مشترک، گفت‌وگو‌ها متمرکز بر استفاده از پیوند‌های کهن میان دو کشور برای گسترش روابط اقتصادی و تسهیل دسترسی‌ها به راه‌های ترانزیتی بین‌المللی بود.»

روز چهارشنبه نیز در مرحله سوم از این سفر، وزیر امور خارجه کشورمان در قزاقستان با مختار تیلو بردی وزیر امور خارجه و قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور این کشور، دیدار و گفت‌وگو کرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی در این دیدار قزاقستان را کشور دوست و همسایه در دریای خزر دانست و تلاش برای رسیدن به همکاری پایدار برای حفظ و گسترش روابط فی‌مابین را ضروری عنوان کرد.

وزیر امور خارجه در این سفر از همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی، ابراز رضایت کرد و افزایش همکاری در بخش‌های حمل و نقل خطوط مواصلاتی و ترانزیت و همچنین حضور قزاقستان در چابهار و اینچه برن را مورد تاکید قرار داد.

همچنین در این سفر با وزرای امور خارجه دو کشور پس از دیدار و گفت‌وگو، برنامه همکاری میان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و وزارت امور خارجه جمهوری قزاقستان را امضا کردند.

بر اساس سند امضا شده وزارت امور خارجه دو کشور با تاکید بر منافع متقابل در توسعه همکاری‌ها در چارچوب منشور ملل متحد و پایبندی بر ترتیبات قبلی بر اهمیت برگزاری مشورت‌های منظم در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، بشردوستانه، محیط زیست، نظامی، امنیتی و فرهنگی این تفاهم را که شامل ۱۵ بند است به امضا رساندند.

رئیس دستگاه دیپلماسی در پایان این سفر در صفحه توییتر خود نوشت: «در سومین مرحله از سفر منطقه‌ای، در قزاقستان با رییس‌جمهور توکایف و وزیرخارجه تیلو بردی، گفت‌وگو‌های مفید و اساسی داشتیم. هر دو کشور اهداف مشترکی را در خصوص ثبات منطقه‌ای و خلع سلاح جهانی دنبال می‌کنند. همانند همیشه، همسایگان ما، اولویت ما هستند.»

محسن پاک‌آیین درخصوص اهمیت سفر وزیر امور خارجه به کشور‌های آسیای مرکزی به میزان گفت: سفر‌هایی که آقای ظریف به چهار کشور انجام دادند، دو کشور از این کشور‌ها یعنی ترکمنستان و قزاقستان، همسایه بی‌فاصله ما هستند. ترکمنستان از مسیر خشکی و دریای خزر و قزاقستان از طریق دریای خزر با ما همسایه هستند و به طور طبیعی می‌توانیم همکاری‌های خیلی خوبی در حوزه‌های مختلف با آن‌ها داشته باشیم.

سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان ادامه داد: دو کشور دیگر یعنی ازبکستان و قرقیزستان هم به عنوان همسایگان دور ما با فاصله یک کشور، حساب می‌شوند. تمام این کشور‌ها برای دستیابی به آب‌های گرم خلیج فارس و دریای عمان در حوزه حمل و نقل مسیر ایران را انتخاب کردند.

این دیپلمات با سابقه کشورمان، ایران را حلقه اتصال آسیای مرکزی به آب‌های گرم دانست و گفت: به همین دلیل یکی از محور‌های همکاری‌های طرفین، بحث همکاری در حوزه حمل و نقل است و خط آهن سرخس - تجن که تجن در ترکمنستان را به سرخس در ایران متصل می‌کند و ادامه خط آهن روسیه در آسیای مرکزی است و به راه آهن سراسری ایران متصل می‌شود.

وی تصریح کرد: این خط آهن این کشور‌ها را به بندرعباس متصل می‌کند؛ مضاف بر اینکه جاده‌های ایران هم مسیر‌های خوبی برای دستیابی این کشور‌ها هم به جنوب ایران و هم به اروپا از طریق ترکیه است.

پاک‌آیین یادآور شد: مسئله دوم، کشور‌هایی که در حاشیه دریای خزر هستند، مانند ترکمنستان و قزاقستان، هم در حوزه انرژی، کشتیرانی، ماهیگیری، شیلات و محیط زیست، می‌توانند همکاری‌های خوبی با ما داشته باشند.

وی تاکید کرد: در عین حال، این کشور‌ها می‌توانند وضعیت امنیت دریای خزر را هم با همکاری، نظارت داشته باشند و تامین کنند.

سفیر پیشین جمهوری اسلامی ایران در ازبکستان با بیان اینکه تمامی این کشور‌ها به دنبال همکاری‌های تجاری با یکدیگر هستند و به همین دلیل قرارداد‌هایی بین این کشور‌ها و ایران منعقد شد، افزود: این‌ها میتواند باعث شود که بخش‌های خصوصی این چهار کشور با ایران همکاری‌های تنگاتنگی برای توسعه تجارت داشته باشند.

این دیپلمات با سابقه با اشاره به اینکه ایران که به دنبال رونق تولید است، خاطرنشان کرد: به طور طبیعی صادرات کالا به کشور‌های دیگر، می‌تواند در مسیر تولید و مشوقین برای تولیدکنندگان قرار بگیرد که از این بابت همکاری‌های تجاری ایران با این منطقه هم می‌تواند شکل بگیرد.

پاک‌آیین در پایان گفت: در دوره پساکرونا، بحث گردشگری هم موضوع مهمی است که بین این کشور‌ها مطرح هست و طرفین می‌توانند در این زمینه یا هم همکاری داشته باشند.