یوزپلنگ‌ربایی مخفیانه از طبیعت شاهرود

- بر اساس اطلاعات منابع آگاه، فیروز، یوزپلنگ نر ۱۰ ساله که پیشتر تصاویرش توسط دوربین‌های تله‌ای ثبت شده بود اواسط اسفند ماه ۹۹ مخفیانه از زیستگاهش در پارک ملی توران جدا و به محوطه‌ای فنس‌کشی شده منتقل شده است. با توجه به وضع بحرانی نسل یوزپلنگ در کشور حذف یک یوزپلنگ نر از طبیعت که با در صورت تولید مثل در زیستگاهش می‌تواند نقشی موثر در جلوگیری از انقراض نسل یوزپلنگ در ایران داشته باشد خبری بسیار مهم به حساب می‌آید که انتظار می‌رود درباره آن اطلاعاتی قابل قبول ارائه شود.

اما در کمال شگفتی، مسئولان ستادی محیط زیست و مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان، تا به امروز با گذشت بیش از ۱۴ روز از زنده‌گیری مخفیانه فیروز، تا کنون این خبر را پنهان کرده‌اند.

پیشتر، مسئولان محیط زیست سمنان از برنامه‌ریزی برای اجرای طرح تکثیر در اسارت یوزپلنگ خبر داده بودند که لازمه آن زنده‌گیری یوزپلنگی نر به منظور جفتگیری با یوزپلنگ‌هایی است که چندی پیش از پارک پردیسان تهران به محوطه‌ای فنس‌کشی شده در پارک ملی توران منتقل شده‌اند. یوزپلنگ‌هایی که خود سالها قبل، از زیستگاهشان جدا و به منظور اجرای طرح تکثیر در اسارت به پارک پردیسان منتقل شده بودند. این طرح پس از صرف هزینه‌هایی هنگفت، با شکست صد در صد مواجه شد. بدین معنی که نه تنها یوزپلنگ‌ها به صورت طبیعی تولید مثل نکردند بلکه تلاش‌ها برای اجرای طرح تلقیح مصنوعی هم ناموفق ماند.

با توجه به این شکست تمام‌عیار که صرف هزینه‌های قابل توجهی را به همراه داشت، اجرای مجدد طرح تکثیر در اسارت که لازمه آن جدا کردن یوزپلنگ‌هایی جدید از طبیعت است با انتقادات بسیاری مواجه شد. منتقدان بر این باور بودند که طرح تکثیر در اسارت یوزپلنگ، حتی اگر به احتمال بسیار اندک، به تولد چند توله یوزپلنگ هم منجر شود به حفاظت از نسل یوزپلنگ در طبیعت کمکی نخواهد کرد چرا که توله‌های متولد شده دراسارت، فرصتی برای آموختن مهارت‌های لازم برای بقا در طبیعت به ویژه شکار را نداشته و در صورت رهاسازی قادر به ادامه حیات در طبیعت نخواهند بود. بنابراین، طرح تکثیر در اسارت در بهترین و موفقیت‌آمیزترین حالت به تولد توله یوزپلنگ‌هایی منجر می‌شود که باید تا پایان عمر در اسارت زندگی کنند.

فروردین سال گذشته یاسمین حسنی، کارشناس بیماری‌های حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان سمنان در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از نصب تله‌های زنده‌گیری یوزپلنگ نر در پارک ملی توران داد و گفت: هر تله‌ ‌زنده‌گیری یک قفس فلزی است که درون آن طعمه قرار دارد و هنگامی که یوزپلنگ برای گرفتن طعمه به قفس می‌رود درب‌های قفس به صورت خودکار بسته می‌شود.

خبر نصب تله زنده‌گیری یوزپلنگ در پارک ملی توران، واکنش‌های بسیاری را به همراه داشت. برخی از منتقدان از احتمال آسیب دیدن یوزپلنگ‌ها در تله‌های فلزی ابراز نگرانی کرده و برخی از آنها نسبت به حذف یوزپلنگ‌های نر از زیستگاهشان و از بین بردن شانس تولید مثل آنها در طبیعت معترض بودند.

اما شهاب‌الدین منتظمی، مدير کل دفتر حفاظت و مديريت حيات وحش سازمان محيط زيست در واکنش به این انتقادات و نگرانی‌ها در گفت‌وگو با رسانه‌ها اطمینان داد: قرار نیست برای موفقیت تکثیر در اسارت دست به طبیعت توران زده شود. قطعا سازمان محیط زیست اقدامی برای زنده گیری یوزها نخواهد کرد. اولویت ما حفظ زیستگاه است، هم برای یوز و هم برای طعمه یوز. شرایط باید ایمن شود و آرامش برقرار شود برای آنکه یوز و طعمه ی آن در زیستگاه خود به صورت طبیعی زندگی کنند.

اما حالا علی‌رغم تاکید منتظمی، اولین یوزپلنگ نر پارک ملی توران، زنده‌گیری شده آن هم به صورت مخفیانه. مسئولان محیط زیست استان سمنان نه تنها این یوزپلنگ نر را مخفیانه زنده‌گیری کرده و به اسارت گرفته‌اند بلکه حالا پس از گذشت بیش از دو هفته از این اقدام، همچنان موضوع را پنهان نگه داشته‌اند؛ مسئولانی که تا کنون توضیحاتی درباره مشاوران و سمن‌هایی که در اجرای این طرح با آنها همکاری دارند ارائه نکرده‌اند!

خبر زنده‌گیری مخفیانه فیروز، طی ساعات گذشته واکنش بسیاری از فعالان و کارشناسان محیط زیست را به همراه داشته. آنها که در صدد راه‌اندازی کارزاری بر آزادی هرچه زودتر فیروز هستند از مسئولان ستادی و استانی محیط زیست می‌خواهند درباره چرایی پنهان‌کاری زنده‌گیری فیروز، جزئیات زنده‌گیری و نحوه نگهداری فیروز در اسارت طی دو هفته اخیر اطلاع‌رسانی کرده و ایده‌پردازان و مشاوران این طرح را معرفی کنند.