ظریف: حمله صدام به ایران عملی جنایتکارانه و تجاوزکارانه بود/ ایران؛ کشور بزرگ منطقه

- محمدجواد ظریف در همایش بین‌المللی مطالبات حقوقی - بین‌المللی دفاع مقدس که امروز در باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد گفت: مراتب احترام خودم را به کسانی که ما امروز سربلندی و افتخار و استقلال ملت ایران را وامدار آن‌ها هستیم عرضه ‌می‌دارم و به خانواده‌های آن‌ها کسانی که امروز نشان می‌دهد مقاومت و ایثار فرهنگ شهادت که بزرگترین سرمایه انقلاب اسلامی را برای ما عرضه می‌کنند و نماد واقعیت هستند مراتب ارادت و اخلاص خودم را تقدیم ‌می‌کنم.

وی افزود: در اینکه در حمله صدام به ایران قواعد و قوانین حقوق بین‌الملل مورد نقض قرار گرفت تردیدی نیست. حمله نظامی گسترده به جمهوری اسلامی ایران، کشوری که تازه از یک انقلاب وارد مراحل کشور سازی و ایجاد یک ساختار انقلابی شده بود و به خیال خودشان در شرایط نامساعد و قابل خدشه قرار گرفته بود، عمل جنایتکارانه و تجاوزکارانه است و هیچ توجیهی ندارد. یعنی ادعای دفاع پیشنهاد سامانه نمی‌تواند برای حمله به ایران مورد توجه قرار بگیرد گر چه از لحاظ حقوق بین الملل بعد از منشور ملل متحد دفاع بیشتر از آن هیچ مبنای حقوقی ندارد منشور ماده ۵۱ کاملاً سریع اعلام نظامی تنها در صورتی مجاز است که قبل از آن حمله مسلحانه صورت گرفته باشد.

وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه تجاوز صورت گرفته و با هدف توسعه طلبی بوده، نه دفع مشکل، ابراز داشت: این تجاوز به عنوان یک حرکت در شرایط ویژه منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور گرفتن امتیاز صورت گرفته و لذا یقینا طبق هر تعریفی، تجاوز محسوب می‌شود و استفاده گسترده از اقداماتی که در همه مقررات بین‌المللی مورد محکومیت حتی به عنوان جنایت جنگی است.

به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی گزارش‌های سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که عراق در تخریب مناطق مسکونی، اقدامات هدفمند صرفاً برای تخریب انجام داده است که بعد از فتح خرمشهر سازمان ملل متحد گزارش داد که عراقی‌ها با ابزار مکانیکی شهر را نابود می‌کردند؛ این خودش یک جنایت است. مناطق غیر نظامی را نابود کردند این یک جنایت دیگر است. استفاده از سلاح علیه مناطق مسکونی و همچنین ابزار نظامی برای هدف قرار دادن غیرنظامی هم جنایت است.

ظریف گفت: استفاده از سلاح شیمیایی علیه نظامیان علیه غیرنظامیان و ۲ یا ۷ گزارش سازمان ملل متحد اثبات شد که ایران از سلاح شیمیایی ابتدا علیه نظامیان و سپس علیه غیرنظامیان استفاده کرده است، حمله به کشتی‌ها جنگ نفتکش‌ها توسط عراق شروع شد.

وزیر امور خارجه عنوان کرد که صدام هموار تاکید داشت که باید آخرین موشک هم بزند حتی زمانی هم که دبیرکل ملل متحد می‌آمد و یک راهکاری برای توقف ارائه می‌کرد. البته سازمان ملل متحد پرونده درخشانی در دفاع از حقوق بین‌الملل ندارد. ما هم باید بدانیم که سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بین‌الملل قدرت را تغییر نمی‌دهند؛ بلکه قدرت را تعدیل می‌کنند و یک مقداری استفاده از ابزار قدرت را قانونمند می‌کنند.

ظریف با اشاره به تسلیحاتی که در اختیار عراق از سوی کشور‌های مختلف قرار گرفت گفت: در سال ۱۹۸۴ آمریکا عراق را از کشور حامی تروریست خارج کرد و ایران را وارد این فهرست کرد. از آن زمان حمایت آمریکا که با سفر براون به عراق شروع شده بود از سال ۱۹۸۴ یعنی سال ۶۳ نقش علنی پیدا کرد و در آخر هم در زدن به هواپیما و حمله به کشتی‌ها آمریکا وارد شد. در واقع عراقی‌ها کشتی استارک آمریکا را منفجر کردند و آمریکا علیه ایران به خلیج فارس آمد.

وی با اشاره به شروع جنگ تحمیلی گفت: در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ عراق به ایران حمله گسترده کرد برخی‌ها ادعا می‌کنند در ۲۳ سپتامبر شورای امنیت بیانیه بی حاصل داد و قطعنامه ۴۷۹ را تصویب کرد که یک لکه نگین در شورای امنیت است چراکه هر قطعنامه که شورای امنیت برای جلوگیری از درگیری نظامی صادر می‌کنند. دو نکته دارد یک آتش بس و دیگری عقب نشینی است، اما در این قطعنامه عقب نشینی نداشت در حالی که خاک ایران در اشغال بود.

 

ظریف ادامه داد: اولین بار که شورای امنیت از کلمه عقب نشینی استفاده کرد بعد از فتح خرمشهر بود و ما در مرز عراق بودیم به این دلیل قطعنامه ۴۷۹ یک اقدام ضد حقوق بین الملل است و برای همین صدام آن را پذیرفت در حالی که اعلام کرده بود براساس خواست ما تعیین شده و ما می‌پذیریم بعد از آن هم شورای امنیت به مرخصی رفت تا سال ۱۹۸۲ یعنی فتح خرمشهر در آن زمان اولین قطعنامه صادر شد که کلیشه عقب نشینی را در آن وارد کرد آن هم بعد از یک سال و چند ماه اشغال خاک ایران توسط متجاوز.

وزیر امور خارجه ادامه داد: در این فاصله چند قطعنامه صادر شد در قطعنامه به توقف حملات به شهر‌ها اشاره شد، اما اسم عراق اشاره نمی‌شد گویی نعوذ بالله صدام یک امر مقدس است که نمی‌شود او را محکوم کرد. یکبار هم که تصویر واضح از حملات شیمیایی بود گفتند استفاده از سلاح شیمیایی علیه ایران است انگار ما خودمان علیه خودمان استفاده کردیم و حاضر نشدند اسم عراق را بیاورند چراکه عراق سوگلی شأن بود.

رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: این‌ها لکه ننگی است که سازمان ملل باید در سابقه خود تلاش کند آن را کمرنگ کند. در آن زمان سفیر فرانسه رییس شورای امنیت بود به او گفتم عراق علیه ایران سلاح شیمیایی استفاده کرده گفت من دستور ندارم با تو در این باره صحبت کنم رییس شورای امنیت که ادعا‌های شان گوش فلک را کر کرده در سال ۶۴ به یک جوان ۲۵ ساله می‌گوید من اجازه ندارم با تو صحبت کنم.

وی تصریح کرد: یک بار که سازمان در قطعنامه ۶۶۸ درباره استفاده سلاح شیمیایی در حلبچه اعلام کرد آن هم بعد از پایان جنگ بود البته می‌خواستند حمله حلبچه را به ایران نسبت دهند.

ظریف اضافه کرد: طرح صلح هرمز مربوط به امروز و دیروز نیست و این نگاه ایران به منطقه است. در واقع می‌خواستیم این اتفاق بیفتد و ما می‌خواستیم با این بازی سیاسی نکنیم؛ بنابراین یک نامه به دبیرکل سازمان ملل نوشتیم.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: عراق از حامیان اصلی قطعنامه‌های حقوق بشری علیه ایران بود همانطور که امروز رژیم آدمکش و کودک‌کش عربستان سعودی از حامیان اصلی قطعنامه حقوق بشر علیه ایران است.

وی گفت: اگر شما به کمیته سوم مجمع عمومی بروید می‌بینید کشوری که بیش از همه با هزینه کردن تلاش می‌کند آرای به نفع قطعنامه علیه ایران را بالا ببرد عربستان سعودی است. در آن زمان هم عراق بود که این کار را انجام می‌داد. به محض حمله به کویت برای گزارشگر ویژه حقوق بشر تعیین کردند و در اولین گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر صدام به عنوان بزرگترین ناقض حقوق بشر از زمان هیتلر شد.

ظریف گفت: این‌ها سوابقی است که در هر مطالعه حقوقی در مورد جنگ تحمیلی باید مدنظر همه ما قرار گیرد. سازمان ملل متحد، شورای امنیت، حقوق بین‌الملل امکاناتی در دیپلماسی هستند.

وی ادامه داد: کسی می‌گفت اگر شما یک مهره داشته باشیم که با پیچ‌گوشتی نتوانید آن را باز کنید و نیاز به آچار فرانسه داشته باشیم، پیچ گوشتی را دور نمی‌اندازید بلکه کنار می‌گذارید برای موقعی که پیچ داشته باشید و آچار فرانسه را می‌آورید و مهره را باز می‌کنید.

رییس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: باید از آچار فرانسه به عنوان اندازه آچار فرانسه توقع داشته باشیم. از پیچ گوشتی به اندازه پیچ گوشتی، و از هر چیزی به اندازه خودش توقع داشته باشیم.

ظریف افزود: امروز در جهان، قدرت این‌ها ابزار‌های مختلف قدرت هستند. دیپلماسی یک ابزار است قدرت نظامی ابزار مهمتری است. توان ایجاد اجماع بین‌المللی هم یک ابزار است.

وی یادآور شد: بالاخره از زمانی که عراق توانست در اوج جنایت و در اوج قانون‌شکنی ۱۱۹ رای بیاورد و و ما را متهم به ادامه جنگ کند تا زمانی که دو ماه قبل رژیم ترامپ با ۱۱۰ رای در مقابل ۱۰ رای در مقابل ایران شکست خورد یک تحولی صورت گرفته و ما باید این تحول را بشناسیم نه اینکه از آن ابزار توقع معجزه داشته باشیم این‌ها ابزار و مولفه‌های قدرت هستند.

وزیر امور خارجه گفت: زمانی که شورای امنیت برای اولین بار قطعنامه ۵۹۸ را تصویب کرد، حتی در آن زمان هم حاضر نشدند بگویند متجاوز. دلایل شروع جنگ و مسئولیت جنگ را مطرح کردند و وقتی دبیرکل به صراحت بعد از یکی دوسال عنوان کرد عراق مسئول شروع جنگ است و باز هم شورای امنیت هیچ حرفی نزد.

ظریف اذعان داشت: این کار به دلیل دو واقعیت انجام شد؛ نخست قدرت ایران در صحنه نظامی و دوم رشد دیپلماسی ایرانی که توانست این قدرت را به یک امکان دیپلماسی تبدیل کند. اگر دیپلماسی ما قدرتمندتر بود احتمالا می‌توانستیم از آن قدرت بهتر استفاده کنیم؛ لذا استفاده از این دو قدرت با شناخت واقعیت که در نظام جهانی ابزار‌ها و مولفه‌های مختلف قدرت همراه با یکدیگر می‌توانند کار کنند.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: امروز شرایطی فراهم است که می‌توان از حقوق بین‌الملل و از این ابزار‌ها در مورد اقدامات جنایتکارانه مانند جنایت آمریکا علیه سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» و برادر عزیزمان «ابومهدی المهندس» که خداوند روحشان را امروز میزان حضرت امیر که در آستانه ولادت ایشان هستیم قرار دهد، استفاده کرد و باید هم استفاده کرد.

ظریف ادامه داد: نمی‌توانیم بگوییم که، چون شورای امنیت در جنگ عراق علیه ایران اینگونه رفتار کرد امروز هم ما از این امکان استفاده نکنیم. این یک ابزار قدرت است و باید از این ابزار قدرت استفاده کرد کما اینکه باید از سایر ابزار‌های قدرت استفاده کنیم. هیچ‌کس از جعبه آچار خود، پیچ گوشتی را دور نمی‌اندازد به این دلیل که یک مهره را باز نکرده است، ولی باید حد و اندازه هر یک را بشناسیم.

وی خاطرنشان کرد: در قطعنامه ۵۹۸ با اصرار ایران بندی مربوط به امنیت منطقه اضافه شد که از نگاه حقوقی بسیار مهم است این‌هایی که به قول خودشان ما را به رفتار در منطقه را متهم می‌کنند، باید به آن‌ها بگوییم کسی که در منطقه ما بیچارگی ایجاد کرده است، شما هستید ما که در منطقه هستیم و اینجا منطقه خودمان است. شما هستید که به این منطقه آمده‌اید و تخریب، آدم‌کشی انجام می‌دهید.

وی اضافه کرد: این منطقه چه نیازی به صد میلیارد دلار سلاح در سال دارد؟ ۲۵ درصد کل تجارت جهان در سلاح در منطقه ما اتفاق می‌افتد و همه در آن شریک هستند. اکنون فرانسه می‌خواهد تلاش کند از فاصله‌ای که ممکن است بین عربستان و آمریکا ایجاد شده استفاده کند و سلاح بیشتری به عربستان بفروشد و این تبدیل به یک نگرانی برای امنیت منطقه شده است. چه کسی را گول می‌زنید؟

ظریف عنوان کرد: اولین کشوری که درخواست امنیت منطقه را کرد، ایران بود. در سال ۱۹۸۵ که اوج جنگ نفتکش‌ها بود آقای ولایتی وزیر وقت امور خارجه نامه‌ای به آقای خاویر پرز دکوئیار دبیرکل سازمان ملل متحد نوشت و در آن نامه درخواست کرد که باید در منطقه خلیج فارس یک نظام امنیتی ایجاد شود؛ لذا ادعا‌هایی که ما امروز می‌کنیم طرح صلح هرمز را مطرح می‌دهیم این‌ها برای امروز و دیروز نیست بلکه این نگاه ایران به منطقه است.

وی با بیان اینکه این منطقه باید منطقه آرامش، امنیت و به اصطلاح امروز ما منطقه قوی باشد، گفت: در سال ۱۹۸۵ اولین بار این نامه نوشته شد و در سال ۱۹۸۶ به درخواست ما این نامه سند شد، چون در سال ۱۹۸۵ ما واقعاً می‌خواستیم این اتفاق بیفتد و نخواستیم با آن بازی سیاسی کنیم و یک نامه خصوصی به دبیرکل نوشتیم و گفتیم این حرکت را راه بیندازد.

وزیر امور خارجه گفت: یک سال بعد ما به این نتیجه رسیدیم که کسی در این زمینه اقدامی نمی‌کند ما این نامه را علنی کنیم که معلوم شود در دنیا چه کسی به‌دنبال امنیت منطقه و چه کسی به‌دنبال ناامن کردن منطقه آن است.

ظریف ادامه داد: از سال ۱۹۸۵ تا سال ۲۰۱۹ که ریاست محترم جمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیشنهاد طرح صلح هرمز را مطرح کردند، همواره ایران اصرار کرده که در این امنیت باید در منطقه، توسط کشور‌های منطقه و براساس اصول و حقوق بین‌الملل یعنی احترام به حاکمیت، احترام به تمامیت ارضی، احترام به مرز‌های شناخته شده بین‌المللی، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر بنا شود و دخالت خارجی جز ناامنی برای منطقه نداشته است. هنوز هم این حرف ما است و هنوز هم دست ما برای دست دادن با همسایگانمان دراز است و همسایگان ما باید این موضوع را بفهمند.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: در سال ۱۹۸۰ تلاش کردند از طریق صدام بجنگند چرا که برخی از دوستان ما در منطقه گمان می‌کنند پول امنیت می‌آورد و امنیت قابل خرید است. به آن‌ها می‌گوییم که امنیت قابل خرید نیست سلاح قابل خرید است، ولی امنیت را نمی‌توان خرید.

ظریف عنوان کرد: در سال ۱۹۸۰ پشت صدام ایستادند؛ ۳۵ میلیارد دلار آقای باقری فرمودند و آقای روحانی در یک گفتگو با پدر محمد بن نایف نقل می‌کند که ۷۵ میلیارد دلار، به عراق کمک کردند. این سلاح‌ها در کجا استفاده شد؟ در جنگ علیه خودشان استفاده شد.

وی ادامه داد: جنگ نیابتی را عربستان در این منطقه انجام می‌دهد و ایران در منطقه نیابت ندارد ما دوست داریم؛ ارتباط ما با حزب‌الله و انصارالله ارتباط نیابتی نیست آن‌ها برای ما هزینه نمی‌کنند ما از آن‌ها برای خودمان هزینه نمی‌کنیم و سعودی تا وقتی که این را نفهمد هر چقدر در این منطقه هزینه کند به جایی نمی‌رسد.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: یکبار آقای کری به من گفت اگر ما پول‌های شما را آزاد کنیم در منطقه هزینه می‌کنید؛ من در پاسخ به او گفتم، مگر سعودی ده‌ها و صد‌ها برابر ایران در منطقه هزینه نمی‌کند؛ پس چرا شکست می‌خورد؟ چون نگاه نیابتی دارد، ولی نگاه ما نیابتی نیست؛ بلکه نگاه ما حمایت، همفکری و همکاری است. خودمان اشتباه نکنیم این دو سیاست اصلاً با یکدیگر قابل جمع نیستند آن سیاست محکوم به شکست است و این سیاست، سیاست قدرت‌آور است.

رییس دستگاه دیپلماسی اظهار کرد: در سال ۱۹۸۰ به صدام پول دادند که جلوی ایران بایستد بعد به آمریکا پول دادند؛ آقای ترامپ گفت ما داریم این‌ها را می‌دوشیم این کلمه را خودش به کار برد.

وزیر امور خارجه خطاب به پادشاه بحرین گفت: شما که چهار سال پیش گفتید صبر کنیم و طرح کویت را اجرا نکنیم تا ترامپ ایران را به زانو درآورد، ترامپ به زباله‌دان تاریخ رفت و ایران به مدد فرهنگ ایثار، شهادت و مقاومت مردم کماکان سربلند ایستاده است و حالا شما به سراغ رژیم صهیونیستی رفته‌اید؟

ظریف عنوان کرد: اگر قرار بود کسی از شما حمایت کند که ترامپ حمایت می‌کرد. نتانیاهو که پایش پشت زندان است. این تفکر خرید امنیت از خارج باید تمام شود؛ کسی از خارج این منطقه به شما امنیت نخواهد داد، امنیت این منطقه را ما باید تامین کنیم. درمنطقه ناامن همه ناامن و در منطقه امن همه امن هستند.

وی ادامه داد: امروز دنیا در شرایطی قرار دارد که اقتصاد، محیط زیست و سلامتی امنیت انفکاک ناپذیرند. نمی‌شود ایران در سلامت باشد و عراق و افغانستان کرونا داشته باشند. امنیت هم همین‌طور است، امنیت انفکاک ناپذیر است. ما امروز براساس یک نکته مفیدی که قطعنامه ۵۹۸ بود و آن هم بند ۸ است از همسایگانمان دعوت می‌کنیم سیاست خرید امنیت از خارج را کنار بگذارند، سیاست نیابت را کنار بگذارد، و وارد تعامل امنیتی در منطقه شوند.

ظریف افزود: ایران به لطف خدا و به برکت انقلاب اسلامی و برکت خون شهدا نیازمند سرزمین، پول، منابع، منابع انسانی شما نیست. ایران کشور بزرگ این منطقه است که نیازمند دوستی، همکاری و رفاقت با شما است؛ این فرصت فرصت بسیار خوبی است از سابقه تلخ چند دهه گذشته این منطقه درس بگیرید و یک راه جدید را در برابر منطقه و در برابر آیندگان باز کنیم.