کرونا بار مضاعفی بر مشکلات معلولین

_ روزنامه ایران نوشت: معلولیت یک وزنه است. وزنه‌ای از جنس آلیاژ مشکلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی که وزنش هم متغیر است؛ وابسته به میزان توان افراد معلول که رکوردداران تحمل بار مشکلات هستند. اما زمانی که وزن کرونای میکروسکوپی، روی زندگی معلولان نشست و به یکباره این وزنه سقف رکورد تحمل مشکلات هزینه‌ای و معیشتی معلولان را شکست! و حالا معلولان مانده اند و حوض مستمریشان.

 

محمدرضا رضایی یکی از این رکوردداران است. این مددجوی سازمان بهزیستی نابینای مطلق است و از ناحیه مچ دست هم معلولیت دارد. او درباره شغلش و همچنین تأمین هزینه‌های زندگی اش می‌گوید: من از ابتدا معلول نبودم و بر اثر سانحه‌ای دچار معلولیت شدم. از سال ۹۴ برای تأمین مخارج زندگی، همسر و دو فرزندم شروع به دستفروشی کردم. قبل از آن خیلی تلاش کردم تا کار پیدا کنم. اما برای فرد معلول کار پیدا نمی‌شود. آن موقع یکی از خیرین شهر اراک اجناسی را به‌صورت امانی در اختیارم گذاشت تا بتوانم بفروشم و پولی در بیاورم. کم‌کم در فروش حرفه‌ای شدم و راضی بودم. بعد از مدتی هم که اجناس آن خیریه را فروختم توانستم پس‌انداز کنم و بعد از آن هم فقط دستمال کاغذی می‌فروختم. حتی در مراکز تجاری و خرید شهر اراک مشتریان ثابت هم داشتم. او در پاسخ به این سؤال که آیا دستفروشی کفاف هزینه‌های زندگی اش را می‌داد پاسخ می‌دهد: دستفروشی خرج تمام زندگی آدم را نمی‌دهد، اما هر چه بود می‌گذشت. من و خانواده‌ام عادت کردیم سطح توقعاتمان را با درآمدمان تنظیم کنیم. البته ناگفته نماند اطرافیان و خانواده هم کمک می‌کردند. رضایی در مورد مشکلاتش پس از شیوع کرونا می‌افزاید: اوایل شیوع درآمدم خیلی کم شد چرا که مردم کمتر از من خرید‌ می‌کردند، اما با شروع محدودیت‌های تردد درآمدم به صفر رسید. خودم هم مدتی بعد کرونا گرفتم و ۶۰ درصد ریه‌ام درگیر شد، اما شکر خدا سلامتی‌ام را دوباره به دست آوردم، ولی خانه نشین شدم. در حال حاضر هم فقط با مستمری ۴۴۲ هزار تومانی سازمان بهزیستی زندگی‌ام را می‌گذرانم و واقعاً اگر فردا یک اتفاقی بیفتد که هزینه بر باشد نمی‌دانم چه کنم!‌

 

در فیزیک داریم که هرچه سطح مقطع کوچکتر باشد فشار بر جسم بیشتر است، اما این قانون در مورد بار فشار زندگی معلولان برعکس است چرا که خانواده‌های دارای چند معلول مشکلات و وزن بیشتری را تحمل می‌کنند. سینا نوروزی معلولیت شدید اعصاب و روان دارد. او در مورد مشکلاتش می‌گوید: من و مادرم هر دو معلول شدید اعصاب و روان هستیم. به من مستمری تعلق گرفت، اما به مادرم نه! من در یک فست فود کار می‌کنم و با توجه به شرایطم خیلی تحت فشارم. دلم می‌خواهد ازدواج کنم، اما نمی‌توانم. کرونا هم بر معلولیت من تأثیر بیشتری گذاشته در این مدت مجبور شدم چندین بار شغل عوض کنم. او از افزایش هزینه‌های زندگی در دوران کرونا می‌گوید و می‌افزاید: اگر افراد معمولی در این شرایط که خرج زندگی شان مثلاً درصد بالایی افزایش پیدا کرده باشد برای ما معلولان این مسأله به تناسب معلولیت هر فرد قطعاً چند برابر بیشتر است آن هم بدون اینکه منبع درآمدی داشته باشیم.

 

شریف جهانبخش از دیگر معلولانی است که به گفته خودش «زندگی نمی‌کند فقط تحمل می‌کند». شریف ۳۱ ساله کارگر بوده و او نیز بر اثر سانحه دچار معلولیت شده. اما او قبل از تحمل این بار کمرش شکست. این معلول ضایعه نخاعی اهل شهر چابهار می‌گوید: چند سال است خانه نشین شدم و فقط با مستمری و حق پرستاری زندگی می‌کنم. شرایط سخت شده و بیماری کرونا زندگی‌مان را فلج کرده است فقط مجبورم تحمل کنم کار دیگری نمی‌توانم برای خود و خانواده‌ام انجام دهم. او در ادامه می‌افزاید کرونا شرایط زندگی را برای خیلی از معلولان سخت کرده و بدتر از آن خیلی از آن‌ها را خانه نشین کرده است.

 

مصطفی سراج، مدیر کل دفتر امور مراکز توانبخشی و مراقبتی سازمان بهزیستی کشور درباره رسیدگی به مشکلات معلولان می‌گوید: حمایت‌های مالی که سازمان بهزیستی در راستای شیوع کرونا به جامعه هدف ارائه کرده است را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد؛ حمایت‌های مالی مستقیم و غیر مستقیم. در ابتدا عرض کنم که پیامد‌های همه‌گیری کرونا کل جامعه را متأثر کرده و این واقعیت بر کسی پوشیده نیست، ولی برخی اقشار و گروه‌ها به‌دلیل سطح بالای آسیب‌پذیری که دارند بیشتر از دیگران در معرض خطر و آسیب بودند. از جمله این گروه‌ها افراد دارای معلولیت هستند که یک اقلیت بزرگ در جامعه را تشکیل می‌دهند. افراد دارای معلولیت با توجه به ساختار زیستی و ساختمان بدنی شان در این ایام بیشتر از سایر افراد جامعه دچار مشکل شدند و شرایط حاد بهداشتی بویژه در ماه‌های نخست شیوع ریسک ابتلای این افراد را بالا برده بود؛ لذا راهبرد ما در سازمان این بود که با توجه به امکانات و ظرفیت‌هایی که در اختیار داریم بتوانیم حمایت‌های لازم را انجام دهیم و اصل نخست برایمان پیش‌گیری از شیوع کرونا و سپس مداخله بهنگام در زمانی که جامعه هدف ما درگیر این بیماری شده بود.

 

او می‌گوید: تمام حمایت‌های مالی که در ادامه معرفی می‌کنم همه مواردی هستند که در طول یک سال اخیر به اقدامات بهزیستی اضافه شده است. در گام نخست افزایش حق پرستاری را داشتیم که قبلاً به ۱۲ هزار نفر، به ازای هر نفر ۲۵۰ هزار تومان پرداخت می‌شد، ولی پس از کرونا این خدمت را به ۲۸ هزار نفر با مبلغ ۶۱۰ هزار تومان پرداخت می‌کنیم. در تلاش هستیم تعداد دریافت کنندگان این خدمت را به ۳۲ هزار نفر افزایش دهیم. در بحث کمک هزینه معیشت «ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان»، پیشتر ماهیانه ۱۲۰ هزار تومان به هر مددجو پرداخت می‌کردیم، ولی این مقدار به ۱۶۰ هزار تومان افزایش پیدا کرده که هر سه ماه پرداخت می‌شود و در حال برنامه‌ریزی هستیم که تعداد دریافت کنندگان این خدمت را به بیش از ۱۸۰ هزار نفر افزایش دهیم.

 

وی در مورد کمک هزینه حق پرستاری به افراد دارای آسیب نخاعی که ۵۵۴ هزار تومان بوده و در حال حاضر به ۶۱۰ هزار تومان افزایش یافته است می‌گوید: از تیرماه امسال هزار و صد نفر به دریافت کنندگان این خدمت اضافه شده‌اند و ما در این مورد پشت نوبتی نداریم. همچنین در بخش حمایت از مراکز غیردولتی، سه مرحله کمک بلاعوض با سرانه ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر مددجو که مقیم مراکز شبانه روزی هستند پرداخت کردیم. همچنین از دیگر اقدامات این سازمان عبارت است از: مبلغ ۵۰۰ هزار تومان کمک بلاعوض به پرسنل مراکز شبانه روزی، پرداخت سی هزار تومان کمک هزینه لوازم بهداشتی به ازای هر نفر در مراکز نگهداری، پرداخت تسهیلات بانکی به مراکز غیر دولتی تحت پوشش سازمان، پرداخت کمک بلاعوض ۲۵۰ هزار تومانی به ۴۰ هزار نفر از افراد دچار آسیب نخاعی.

 

سراج در ادامه می‌افزاید: در راستای اجرای ماده ششم قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، برای اولین بار سازمان بهزیستی توانست بیش از ۳۰۰ هزار نفر از افراد دارای معلولیت را تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار دهد چرا که هر چقدر این پوشش‌های بیمه‌ای قویتر شود مشکلات معلولان کمتر خواهد شد. ذکر این نکته هم ضروری است که شرایط می‌طلبد حمایت‌ها خیلی بیشتر از این‌ها باشد و با توجه به شرایط جامعه هدف حمایت‌ها باید افزایش پیدا کند.