خروج ایران از پروتکل الحاقی و لفاظی‎ طرف‎های غربی

- قرار است ایران در سوم اسفند ماه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.

 

ایران در جریان مذاکرات هسته‌ای با ۱+۵ برای نشان دادن حسن نیت خود، پروتکل الحاقی را داوطلبانه پذیرفت.

 

پس از خروج آمریکا از  برجام که ۲ سال از آن می‌گذرد و بدعهدی اروپا در اجرای تعهدات خود، ایران نیز اقدام به کاهش تعهدات برجامی کرد و ۵ گام را در این زمینه برداشت.

 

جالب است که پس از آغاز کاهش تعهدات از سوی ایران، آمریکا و اروپا، ایران را متهم به نقض برجام کردند و اکنون نیز اعتقاد دارند که ایران باید به همه تعهدات خود باز گردد.

 

باید به این نکته همواره توجه داشت که از زمان امضای توافق هسته‌ای، طرف‌های غربی به هیچیک از تعهدات خود عمل نکردند و هیچ یک از تحریم‌های اقتصادی علیه ایران لغو نشد، بلکه این تحریم‌ها بر روی کاغذ لغو شد، اما ایران اقدامات عملی برای اجرای تعهدات خود انجام داد.

 

اکنون بیش از ۵ سال است که برجام امضا شده و دولتی که آمریکا را از آن خارج کرد، وجود خارجی ندارد و دولت تازه کار آمریکا نیز همان سیاست دولت ترامپ را علیه ایران در پیش گرفته است.

 

ترامپ که از برجام خارج شده بود و هیچ مسئولیت و تعهدی نسبت به آن نداشت و در واقع هیچ حق قانونی در این توافق نداشت، ایران را متهم به نقض برجام می‌کرد و سیاست خود را بر اساس برجام‌های بعدی تنظیم کرده بود.

 

ترامپ قصد داشت تا از ابزار برجام برای رسیدن به اهداف بعدی آمریکا استفاده کند تا بتواند توانمندی موشکی ایران و نفوذ ایران در منطقه را نیز وارد بازی برجام کند.

 

اما فشار‌های حداکثری آمریکا در دوران ترامپ نتوانست ایران را وادار به تمکین کند.

 

«دونالد ترامپ» سرانجام ناکام از کاخ سفید بیرون رفت بدون آنکه دستاوردی از فشار باصطلاح حداکثری علیه ایران داشته باشد.

 

بدعهدی و فشار‌های اقتصادی و حتی تهدیدات نظامی آمریکا علیه ایران ادامه داشت تا آن که مجلس شورای اسلامی اقدام به تصویب طرحی کرد تا از منافع ملی ایران صیانت کند.

 

با نزدیک‌تر شدن به زمان اجرای بند دیگری از طرح راهبردی مجلس، رایزنی‌ها و فعالیت رسانه‌ای رسانه‌های آمریکایی و اروپایی شدت گرفته تا جایی که مطبوعات غربی در گزارش‌ها و تحلیل‌های خود به «جو بایدن»، رییس جمهور آمریکا و مقامات کشور‌های تروئیکای اروپایی توصیه می‌کنند که هنوز زمان برای بازگشت به برجام وجود دارد و آمریکا می‌تواند در مدت زمان باقی مانده با اجرای تعهدات خود ایران را از اجرای تصمیم برای خروج از پروتکل الحاقی منصرف کند.

 

پروتکل الحاقی سندی است که به منظور تقویت کارایی سیستم پادمان در راستای مشارکت در اهداف منع گسترش هسته‌ای جهانی، برای کشور‌هایی که دارای موافقت‌نامه پادمان با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند گفته می‌شود

 

. کشور‌های عضو آژانس باید این پروتکل را به عنوان «ضمیمه توافق جامع پادمان» بپذیرند.

 

بر اساس پروتکل الحاقی، بازرسی حق آژانس است و برخلاف بازرسی ویژه نیازی به تصویب شورای حکام ندارد.

 

از سوی دیگر، آژانس در بازرسی‌های خود برمبنای پیوند نامه پیوستی حق دارد به هر جایی که برای انجام وظایف خود ضروری می‌داند، دسترسی پیدا کند.

 

این پروتکل همانگونه که گفته شد از سوی ایران داوطلبانه پذیرفته شد البته در کنار این پروتکل الحاقی، ان پی تی، نیز وجود دارد که ایران آن را سال‌ها پیش امضا کرده است.

 

ان پی تی، قانون منع تولید و اشاعه سلاح هسته‌ای است که هر کشوری که آن را امضا کرده باشد در چارچوب قوانین آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، همه فعالیت‌های هسته‌ای کشور‌های عضو تحت نظارت دقیق آژانس قرار دارد.

 

البته کشور‌ها و رژیم‌هایی هستند که ان پی تی را امضا نکرده‌اند و تن به این قانون نداده‌اند مانند آمریکا، انگلیس، فرانسه، هندوستان، پاکستان، کره شمالی، رژیم صهیونیستی و...؛ چرا که همگی آنها دارای سلاح هسته‌ای هستند و ان پی تی برای آنها معنایی ندارد.

خروج ایران از پروتکل الحاقی بازرسی‌های آژانس را از مراکز هسته‌ای ایران منع نمی‌کند، بر اساس ان پی تی، بازرسان در مراکز هسته‌ای ایران می‌توانند به طور عادی بازدید کرده و گزارش‌های خود را برای آژانس تهیه کنند.

 

خروج از پروتکل الحاقی، بازرسی‌های بیشتر و نامتعارف را مانع می‌شود و محدودیت‌هایی برای آژانس در زمینه دسترسی بازرسان به هر مکان در هر زمان که آنها می‌خواستند پایان می‌دهد.

 

در واقع اجرای پروتکل الحاقی امتیازی بود که ایران به آژانس داده بود تا راستی آزمایی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران صورت گیرد که در این سال‌ها هیچ گزارش منفی در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشر نشده است.

 

اقدام ایران برای خروج از پروتکل الحاقی که آن را داوطلبانه اجرا می‌کند، یک تصمیم مهم در این مقطع زمانی است؛ چرا که غرب در راستای اهداف و برنامه ریزی‌های خود تصور دارد که همچنان می‌تواند تعهدات برجامی خود را که ایران از آنها منتفع خواهد شد گروگان بگیرد و از قبل آن به دیگر اهداف خود دست یابد.

 

خروج ایران در سوم اسفند از پروتکل الحاقی این خواب خوش را از چشمان آمریکا و اروپا خواهد گرفت، چرا که آنها بر این تصورند می‌توانند ایران را به پذیرفتن برجامی که در ذهن آنها نقش بسته وادار کنند.

 

خروج ایران از پروتکل الحاقی به معنای خروج از برجام نیست، ایران همچنان در این توافق حضور دارد و تاکنون به همه تعهدات خود عمل کرده است، این طرف مقابل است که با وجود امضای آن هیچیک از تعهدات خود را اجرا نکرده است و تا زمانی که آمریکا و اروپا همچنان به تعهدات خود باز نگردند، ایران به کاهش تعهدات ادامه خواهد داد.

 

باید توجه داشت که اکنون همه تحریم‌ها علیه ایران اعمال می‌شود و کاهش تعهدات ایران هیچ تحریم دیگری را برای ایران در پی نخواهد داشت، در واقع ابزار تحریم خنثی شده و این مسئله برای آمریکا و اروپا نیز روشن است؛ آنها چاره‌ای جز بازگشت به برجام و اجرای تعهداتشان ندارند.