واکسن «اسپوتنیک وی» چگونه در ایران تایید شد؟

_ باشگاه خبرنگاران نوشت: اولین محموله واکسن‌های روسی به ایران رسید، خبر خوشی که دیروز بارقه‌های امید را در دل ایرانیان روشن کرد چرا که ورود این محموله خبر از آغاز واکسیناسیون در کشور می‌دهد.

 

روز گذشته ۲۰ هزار دوز واکسن کرونای روسی با پروازی از فرودگاه مسکو به ایران رسید تا ۱۰ هزار نفر با این واکسن‌ها واکسینه شوند، واکسن‌هایی که بر طبق سند واکسیناسیون مصوب در ستاد ملی مقابله با کرونا بر طبق اولویت‌ها تزریق خواهد شد.

 

این محموله توسط شرکت هواپیمایی ماهان ساعت ۱۶ دیروز به فرودگاه امام خمینی (ره) رسید که حاوی چهار پالت واکسن «اسپوتنیک» به وزن حدود ۶۴۰ کیلوگرم ساخت کشور روسیه بود.

 

یکی از مسائل اصلی و شائبه‌های مطرح شده به واکسن کرونا موضوع نبود مستندات و شواهد و مدارک بود و اینکه واکسن روسی فاز سوم مطالعات بالینی را طی نکرده است، اما در نهایت انتشار مقاله اثربخشی واکسن روسی در مجله لانست آب پاک را روی دست همه ریخت و به جنجال‌ها بر سر ایمنی و اثربخشی این واکسن در دنیا خاتمه داد.

 

اسپوتنیک وی نخستین واکسن ضدکرونای روسیه است که توسط مرکز ویروس شناسی گامالیا وابسته به وزارت بهداشت این کشور در مسکو ساخته شده و حرف وی (v) بعد از اسپوتنیک همان حرف اول کلمه انگلیسی victory (ویکتوری) به معنای پیروزی است.

 

واکسن اسپوتنیک وی در ماه اوت سال ۲۰۲۰ (مرداد سالجاری) در این کشور تایید شد و صندوق سرمایه گذاری‌های مستقیم روسیه دست اندر کار تامین مالی طرح تولید این واکسن، آن را با موسسه ویروس شناسی گامالیا وابسته به وزارت بهداشت روسیه تولید کرده است.

 

نتایج بررسی جدید منتشر شده در مجله لانست حاکی از آن است که واکسن کروناویروس روسیه موسوم به «اسپوتنیک وی» در برابر موارد علامت دار بیماری کووید-۱۹ اثربخشی ۹۱.۶ درصدی دارد.

 

واکسن اسپوتنیک وی ماه‌ها قبل از انتشار نتایج نهایی آزمایشات بالینی در روسیه مورد تایید قرار گرفت که با نگرانی‌ها و انتقادات کارشناسان همراه بود، اما تحلیل جدید اطلاعات ۲۰ هزار داوطلب در فاز ۳ آزمایشگاهی حاکی از آن است که تزریق دو دوز از این واکسن در برابر نوع علامت دار بیماری کووید-۱۹ بیش از ۹۰ درصد اثربخشی دارد.

 

یافته‌های بدست آمده حاکی از آن است که اسپوتنیک وی در کنار واکسن‌های فایزر و مدرنا جزو واکسن‌های اثربخش کروناویروس قرار می‌گیرد که اثربخشی آن‌ها بیش از ۹۰ درصد است. ایمونولوژیست‌های روسی به ماه‌ها تحقیق و ۱۹ هزار و ۸۶۶ داوطلب برای تکمیل آزمایشات بالینی فاز سوم نیاز داشتند تا کارایی ۹۱.۶ درصد تایید شود.

 

کشف مهم دیگر درباره این واکسن، ایمنی زایی از تزریقات روسی است. ۱۴ هزار و ۹۶۴ داوطلب که واکسن واقعی «اسپوتنیک وی» تزریق کردند، نسبت به کسانی که بیماری کووید ۱۹ شان بهبود یافته است، ۱.۳ تا ۱.۵ برابر آنتی بادی بیشتری در مقابل ویروس کرونا در بدنشان ایجاد شده بود و از طرفی در طول تحقیقات چهار هزار و ۹۰۱ شرکت کننده دارونما گرفتند. همانطور که طبق قوانین آزمایشات بالینی در مقیاس بزرگ معمول است.

 

«دیمیتری مدودیف» معاون رئیس شورای امنیت روسیه، سرگئی شایگو وزیر دفاع روسیه، سرگئی سابیانین شهردار مسکو، «دنیس مانتوروف» وزیر تجارت و صنایع روسیه و ولادیمیر ژیرینفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه از جمله مقامات روس هستند که از واکسن «اسپوتنیک وی» استفاده کرده اند. تاکنون حدود سه میلیون نفر این واکسن را در داخل روسیه تزریق کرده اند و هیچ گزارشی از عوارض در میان آنان اعلام نشده است.

 

کریل دیمیتریف «رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم» روسیه هفته گذشته اعلام کرد که بزودی واکسن اسپوتنیک وی در ۲۵ کشور به ثبت خواهد رسید و روند تقاضای کشور‌ها برای این واکسن رو به افزایش است. بر اساس اطلاعات منتشره در سایت اینترنتی واکسن اسپوتنیک وی، کشور‌های ایران، روسیه، بلاروس، آرژانتین، تونس، بولیوی، صربستان، الجزایر، فلسطین، ونزوئلا، پاراگوئه، ترکمنستان، قزاقستان، مجارستان، گینه و امارات این واکسن را ثبت کرده اند.

 

مسکو برای صادرات این واکسن به کشور‌های دیگر یا تولید در خارج از روسیه، برنامه‌ریزی کرده است و بیش از ۵۰ کشور جهان برای خرید بیش از ۱.۲ میلیارد دوز از این واکسن ابراز تمایل کرده‌اند.

 

دولت روسیه روز سه‌شنبه اعلام کرد که می‌تواند در اولین فرصت ۱۰۰ میلیون دوز از واکسن اسپوتنیک را به اتحادیه اروپا تحویل بدهد.

 

این هفته دولت آلمان نیز از نهاد‌های نظارتی-بهداشتی اروپا خواست تا با تایید سریع واکسن اسپوتنیک، اجازه خرید این واکسن به دولت آلمان را بدهند. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان تاکید کرده است که با صدور مجوز تزریق این واکسن در اتحادیه اروپا انجام می‌شود.

 

برخی از محققان همانند پروفسور ارتیل از مرکز واکسن و ایمونوتراپی انستیتو ویستار آمریکا معتقد هستند که این واکسن می‌تواند از ۱۰۰ درصد موارد شدید و مرگ پیشگیری کند و حتی دوز اول قابلیت اثربخشی تا ۸۷/۶ درصد را دارد.

 

همچنین پروفسور دیوید لیورمور میکروب‌شناس دانشگاه East Anglia انگلستان می‌گوید که این واکسن بین روز ۷ تا ۱۴ تزریق ۵۰ درصد و بین روز ۱۴ تا ۲۱ تزریق ۷۴/۱ درصد و از روز ۲۱ به بعد ۱۰۰ درصد اثربخشی در مقابل ابتلای شدید به کووید۱۹ می‌دهد. در این مطالعه ۲۱۴۴ داوطلب بین ۶۰ تا ۸۷ سال نیز حضور داشتند و اثربخشی واکسن برای آن‌ها ۹۱/۸ درصد بوده است البته همه این مطالب بر اساس گزارش مندرج در مجله لنست بوده که بر اساس نتایج اعلام شده روس‌هاست.

 

کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: محموله اولیه واکسن «اسپوتنیک وی» روسیه جهت نمونه برداری و بررسی‌های نهایی به محل نگهداری منتقل شده است.

 

وی ادامه داد: آغاز واکسیناسیون منوط به تایید و اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کمیته اجرایی واکسیناسیون کرونا خواهد بود.

 

جهانپور از تولید مشترک واکسن کرونا با همکاری روسیه خبر داد و گفت: تفاهم‌های لازم برای انتقال دانش فنی واکسن کرونای اسپوتنیک V و تولید مشترک آن در کشور صورت گرفته ومجوز مصرف اضطراری اسپوتنیک V در کشورمان در ادامه مسیر تفاهم‌ها برای انتقال فناوری و تولید مشترک است و به این ترتیب همکاری مشترک بیوتکنولوژی و صنعت واکسن سازی ایران و فدراسیون روسیه با تولید واکسن کرونا دنبال می‌شود.

 

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: بر اساس برنامه‌ای که وزارت بهداشت تهیه کرده است، از محل خرید مستقیم واکسن، کادر درمان و سالمندان آسایشگاه‌ها و جانبازان و در ادامه سایر سالمندان بر اساس اولویت‌ها واکسینه خواهند شد.

 

جهانپور گفت: پیش بینی کرده‌ایم گروه‌های در اولویت از طریق خرید مستقیم و کواکس، واکسینه شوند و قرار است از طریق کواکس، ۱۶.۸ میلیون دوز واکسن وارد کنیم.

 

رئیس سازمان غذا و دارو درباره نحوه تزریق و توزیع واکسن روسی در کشور گفت: اولین محموله واکسن روسی وارد کشور شده است البته ما سبدی از واکسن‌هایی از روسیه، چین، هند و کوبا را برای واردات در نظر گرفته و ما با نظارت مستقیم وزیر بهداشت واردات و تولید واکسن را دنبال می‌کنیم.

 

وی افزود:طبق برنامه و اولویت بندی در معاونت بهداشت واکسیناسیون به موقع آغاز می‌شود و سامانه‌ای الکترونیکی برای این کار در نظر گرفته شده است. سامانه تیتک در واکسن آنفلوآنزا با موفقیت مورد استفاده قرار گرفت و با این سامانه افراد با کد ملی واکسن کرونا را دریافت می‌کنند تا شاهد خروج واکسن از زنجیره اصلی نباشیم.

 

رئیس سازمان غذا و دارو ادامه داد: برنامه اصلی ما تأمین از تولید داخل است و باید دانست که اواسط و اواخر بهار واکسن ایرانی تامین خواهد شد و تا آن زمان واردات و تامین را از طریق کواکس وخرید مستقیم مدنظر قرار داده ایم و به زودی واکسیناسیون گروه‌های هدف آغاز می‌شود.

 

شانه ساز گفت: بعضا شنیده ام و در فضای مجازی مطرح شده است چرا تا به حال واکسن کرونا دریافت نکرده ایم و باید توجه داشت تا وقتی فاز ۳ بالینی واکسن کرونا به عنوان آخرین مرحله طی نشود اجازه واردات واکسن را نمی‌دهیم و اگر شنیده شده کشور‌های همسایه و حوزه خلیج فارس زودتر واکسن را دریافت کرده اند علت مشارکت آن‌ها در فاز ۳ مطالعات بالینی بود و نظر سیاستمداران، عموم مردم و نمایندگان مجلس این نبود که در فاز سه مطالعات بالینی مشارکت داشته باشیم و به همین دلیل کمی دیرتر نسبت به کشور‌های همسایه واکسن را دریافت می‌کنیم.