ماجرای «کیف هستهای»دست ترامپ چیست؟
- روزنامه خراسان نوشت: به احتمال زیاد در این روزها صحبتها و خبرهایی را که درباره کیف هستهای آمریکا زده شده، شنیده یا خوانده اید. در خبرها آمده ترامپ قصد دارد در مراسم انتقال قدرت به بایدن شرکت نکند و با این کار در روند انتقال کیف هستهای که باید رئیس جمهور قبلی به رئیس جمهور فعلی تحویل دهد، خللی وارد میشود و این سوالها را مطرح میکند که چه بلایی بر سر «کیف هسته ای» که همواره باید همراه رئیس جمهور باشد خواهد آمد؟ چطور به بایدن تحویل خواهد شد؟ قطعا به این سوالها تا ساعاتی دیگر و با به قدرت رسیدن بایدن پاسخ داده میشود، اما نکته جذابتر ماجرا این است که داخل این کیف هستهای چه چیزهایی قرار دارد؟ آیا کلیدی برای پرتاب موشکهای هستهای است یا نه؟ برای این که در این باره بیشتر بدانید، این گزارش را از دست ندهید. در ضمن برای تان نوشته ایم چه کشورهایی کیف هستهای دارند و چه کسانی به این کیفها دسترسی دارند.
تاریخچه کیف هستهای
اولین بار کیف هستهای در زمان بحران موشکی کوبا در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط رئیس ستاد مشترک سه قوا طراحی شد. دلیل آن هم این بود که رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی جان اف کندی بتواند هر زمان و بدون تلف شدن وقت، فرمان حمله با تسلیحات هستهای را صادر کند. افزون بر این که آن زمان این ترس وجود داشت که امرای ارشد ارتش، سرخود عمل کنند و عامل جنگ هستهای شوند و با این کار ستاد مشترک قصد داشت جلوی آن را بگیرد. در محافل آمریکایی این چمدان را «توپ فوتبال اتمی» یا «کیف مدرسه اضطراری رئیس جمهور» هم میگویند.
کلید بمب، داخل کیف هستهای است؟
اولین سوالی که درباره کیفهای هستهای وجود دارد این است که آیا داخل این کیفها دکمهای برای پرتاب موشکهای هستهای قرار دارد یا نه؟ این کیف نمادین از رئیس جمهوری به رئیس جمهور دیگر منتقل میشود و در سفرها همراه آن هاست. خب قطعا کلیدی برای فشار دادن و پرتاب موشکهای هستهای داخل این کیف نیست، ولی داخل آن محتویات دیگری وجود دارد که گلوبال سکوریتی گزارشی درباره آنها نوشته و مدعی شده است تفاوت چندانی باهم ندارند که در ادامه میخوانید.
۱- پوشه مانیل: داخل این پوشه دستور العمل فرایندهای سیستم مخابرهای نوشته شده تا رئیس جمهور بتواند دستور حمله را مخابره کند.
۲- کتابچه سیاه: در این کتابچه فهرست گزینههای موجود برای حمله هوایی نوشته شده است.
۳- کتابچه پناهگاههای سری: درون این کتابچه هم فهرست مکانهای امن که رئیس جمهور میتواند در آنها پناه بگیرد، قرار دارد.
۴- بیسکویت هسته ای: منظور از بیسکویت هستهای هم یک کارت پلاستیکی است که حاوی کدهای نظامی برای مخابره و دستور حمله است.
چه کشورهایی کیف هستهای دارند؟
هماکنون هشت کشور رسما اعلام کرده اند که دارای جنگافزار هستهای هستند، اما در هر کدام نحوه فرمان حمله هستهای متفاوت است.
آمریکا - رئیس جمهور به تنهایی
گلوبال سکوریتی در گزارشی آورده است اگر رئیس جمهوری در آمریکا تصمیم داشته باشد از موشکهای هستهای استفاده کند، حمل کننده کیف، آن را برای رئیس جمهور باز میکند. هویت رئیس جمهور از طریق کدهای روی بیسکویت هستهای تایید میشود و البته نیاز است که وزیر دفاع هم صدور فرمان حمله را تایید کند، اما قادر به لغو آن نیست. در این زمان وقتی کدهای نظامی تایید شود، دستور حمله ابلاغ میشود و پس از شلیک، لغو آن دیگر ممکن نخواهد بود. البته در دوران ریاست جمهوری ترامپ، برخی از اعضای کنگره ایالات متحده آمریکا اعلام کردند که «هیچ کس نباید این قدرت را داشته باشد که به طور یک جانبه دستور استفاده از مخربترین سلاحهایی را بدهد که تا کنون به دست بشر ساخته شده است.»
روسیه - تصمیم ۳ مقام ارشد
درباره برنامه روسیه برای سلاحهای هستهای اطلاعات کمی در دسترس است، اما به گفته منابع آزاد، پوتین یک کیف هستهای حمل میکند که در زبان روسی به آن «چگت» (Cheget) میگویند. البته غیر از پوتین وزیر دفاع و فرمانده کل قوا هم هرکدام یکی از این کیفها دارند که در صورت بروز حمله هستهای در کشور، هر سه «چگت» به طور همزمان به صاحبان شان خبر میدهند و آنها میتوانند از طریق این سیستم ارتباطی در صورت نیاز تصمیم بگیرند از سلاح هستهای استفاده کنند.
بریتانیا - نامه به جای کیف
سیستم بازدارنده هستهای بریتانیا به «ترایدنت» (Trident) معروف است و مسئولیت نهایی شلیک موشکها را بر عهده نخست وزیر میگذارد. هر نخست وزیری که روی کار میآید، «نامه آخرین چاره» را در چهار نسخه مینویسد. این نامهها در زیردریاییهای هستهای نگهداری میشوند. اگر ارتباط کشتی با بریتانیا قطع شود یا فرمانده کشتی اطمینان پیدا کند که کشور تحت حمله از پا افتاده است، باید هر دستوری را که در نامه داده میشود اجرا کند که شامل این موارد است: «با سلاح هستهای حمله کنید»، «حمله نکنید»، «زیردریایی را تحت فرمان یکی از نیروهای متفق قرار دهید.» متن نامه سری است و با انتخاب نخست وزیر جدید، نامه بدون این که باز و خوانده شود، نابود میشود.
فرانسه - فقط رئیس جمهور
طبق ماده ۱۶ قانون اساسی فرانسه، فقط رئیس جمهور در صورتی که تشخیص دهد «استقلال ملت یا تمامیت ارضی کشور در معرض تهدید جدی و آنی است» حق دارد فرمان دهد سلاح هستهای به کار گرفته شود. یورو نیوز در گزارشی نوشته است: اگر دولت حس کند که رئیس جمهور کفایت سیاسی ندارد، میتواند از شورای قانون اساسی درخواست کند مانع از اقدام رئیس جمهور شود.
چین - کمیسیون نظامی ۱۱ نفره
درباره پروتکلهای به کارگیری سلاحهای هستهای چین هم اطلاعات زیادی در دسترس نیست، اما یورو نیوز نوشته از ترجمه متن نظامی مربوط به سال ۲۰۰۴ چنین بر میآید که حق صدور فرمان هستهای با کمیسیون نظامی مرکزی یا فقط رئیس این کمیسیون است. گفته میشود این کمیسیون ۱۱ عضو دارد که ژنرالهای ارشد یا اعضای ارشد حزبی هستند که رئیس آن، رئیس جمهور چین است. البته این احتمال وجود دارد که به دنبال اصلاحات اخیر این فرایند هم تغییر کرده باشد.
دیگر کشورهای هستهای
در هند تصمیم نهایی صدور فرمان هستهای به عهده نخست وزیر است. در پاکستان رئیس ستاد ملی فرماندهی هستهای میتواند فرمان حمله هستهای را صادر کند البته باید با اجماع ستاد ملی فرماندهی هسته ای، ستاد برنامههای استراتژیک و فرماندهی نیروهای استراتژیک صورت گیرد. درباره کره شمالی هم هرچند گزارشی وجود ندارد، اما قابل پیش بینی است که تنها مقام تصمیم گیرنده در خصوص سلاحهای هستهای «کیم جونگ اون» است.
