خریداران سهام دولتی نقره داغ شدند

- روزنامه خراسان نوشت: بازار سرمایه کشور که هفته جاری را با افت سنگین بیش از ۳ درصدی آغاز کرده بود در معاملات دیروز شاهد تعادل در کلیت بازار بود. با این حال خریداران سهام دولتی و دارندگان سهام عدالت همچنان درگیر مشکلات متعدد هستند؛ یا شاهد زیان هستند یا امکان فروش سهام خود را ندارند! خریداران صندوق پالایش یکم با زیان ۲۵ تا ۳۰ درصدی نقره داغ شده اند و خریداران دارایکم هم مجبورند سهام خود را ۳۰ درصد زیر قیمت بفروشند تا خریداری پیدا شود. اما وضعیت در سهام عدالت از این هم وحشتناک‌تر است.

دیروز بازار سرمایه کشور بعد از افت ابتدایی به مرور تقویت شد تا همه شاخص‌ها به محدوده صفر تابلو برگردد و حتی اندکی (به اندازه یک دهمِ درصد) مثبت شوند. گروه پتروشیمی جزو گروه‌هایی بود که بیش از همه از شاخص حمایت کرد، اما گروه پالایشی همچنان نزولی بود تا زیان صندوق پالایش یکم به ۲۵ درصد برسد.

زیان ۲۵ درصدی پالایش یکم، وضعیت عجیب دارایکم!

گفتنی است دولت در تابستان امسال سهام خود در چهار شرکت پالایشی را به عامه مردم فروخت، اما خریداران این واحد‌ها اکنون بعد از حدود چهارماه شاهد زیان ۲۵ درصدی به دلیل خرید سهام از دولت بوده اند! صندوق پالایش یکم که به قیمت هر واحد ۱۰ هزار تومان به مردم فروخته شده است دیروز در قیمت ۷۵۰۰ تومان معامله شد که به معنی ۲۵ درصد ضرر است. البته ارزش ذاتی این صندوق ۷۲۰۰ تومان است که چشم انداز صندوق را ضعیف‌تر از قبل کرده است.

وضعیت دیگر صندوق دولتی یعنی دارایکم که اردیبهشت امسال عرضه شد هم اصلا خوب نیست. بازدهی این صندوق بسیار کمتر از بازار و حتی سهام منفرد موجود در صندوق بوده است. هم اکنون این صندوق حدود ۳۰ درصد کمتر از ارزش ذاتی معامله می‌شود که موجب اعتراض سهامداران هم شده است. متاسفانه بر خلاف تمام صندوق‌های سرمایه گذاری که دقیقا در حوالی ارزش ذاتی خود معامله می‌شوند، صندوق‌های دولتی انحراف بسیاری از این قیمت دارند و موجب بی منطق شدنِ روند‌ها در این صندوق شده است.

غیرمنطقی شدن روند‌ها و تحلیل ناپذیری صندوق‌های دولتی ناشی از حضور تعداد زیادی از سهامداران عام و ناآشنا به بورس است که لزوم حضور فعال سازمان بورس از این صندوق‌ها را آشکار می‌کند، اما مدیران بورس در این خصوص بی توجه هستند. البته وضعیت فاجعه بارتر مربوط به سهام عدالت استانی در روش غیرمستقیم است.

سهام عدالت و فقدان آشکار بازارگردانی متاسفانه وضعیت در خصوص افرادی که سهام عدالت خود را به روش غیرمستقیم مدیریت می‌کنند شبیه صندوق‌های دولتی و البته بسیار فاجعه بارتر است. در این صندوق‌ها نیز به علت حضور عامه مردمِ ناآشنا به بورس و بازار‌های مالی، سهام برخی استان‌ها افت شدید قیمت پیدا کرده است. مسئله بدتر قفل شدن همه نماد‌های سهام عدالت استانی در صف فروش است به نحوی که به هیچ وجه امکان فروش سهام وجود ندارد و عملا سهام عدالت نقدشونده نیست.

تعداد زیادی از حدود ۳۰ میلیون سهامدار عدالت به روش غیرمستقیم حاضرند سهام خود را در هر قیمتی بفروشند، اما خریداری وجود ندارد. در این شرایط لازم است که دولت و بازارگردان ها، اولا گره‌های معاملاتی را رفع و سهام را نقد شونده کنند. ثانیا لازم است با دخالت موثر و هوشمندانه از منافع حدود ۳۰ میلیون نفر سهامدار حمایت کنند. اما این اتفاق رخ نداده و سهام عدالت استانی همگی صف فروش هستند و در صف فروش هم خریداری ندارند. این در حالی است که کلیت بورس متعادل شده است و سهم‌های سرمایه پذیر هم وضعیت متعادلی دارند، اما شرکت مادر نقدشونده نیست.

چرا سهام عدالت و صندوق‌های دولتی استثنا هستند؟

انحراف جدی صندوق‌های دولتی و سهام عدالت از ارزش ذاتی (nav ابطال) در حالی است که این پدیده کاملا بدیع است و در خصوص هیچ کدام از صندوق‌های قابل معامله مشاهده نشده است. مثلا هم اکنون در بورس کافی است گروه صندوق‌های قابل معامله را باز و نماد‌های مختلف مثل کاریس، سرو، آگاس، مدیر، یاقوت و کمند را ملاحظه کنید. صندوق‌ها دقیقا روی ارزش ذاتی معامله می‌شوند و هیچ گاه انحراف از ارزش ذاتی بیشتر از چند درصد نمی‌شود که به سرعت جبران می‌شود.

علت این موضوع آن است که اولا این صندوق‌ها متولی دارند و ثانیا سهامداران آن‌ها عمدتا حرفه‌ای هستند. اما در خصوص صندوق‌های دولتی اولا متولی دولت است و ثانیا عمده سهامداران افراد کم تجربه هستند که صرفا به دولت اعتماد کرده اند و سهام دولتی خریده اند.

۳ کار فوری که دولت باید انجام دهد

در خصوص سهام عدالت هم که عملا یک صندوق سرمایه گذاری است و فارغ از ارزش سهام موجود در آن ارزش دیگری ندارد وضعیت همین گونه است چرا که اولا متولی دولت است و ثانیا سهامداران آن عامه مردم هستند که صرفا می‌خواهند سهام خود را بفروشند و شناختی از بورس و ارزش واقعی سهام و ... ندارند. به نظر می‌رسد دولت در خصوص وظایف خود درباره صندوق‌های عرضه شده و همچنین سهام عدالت بی توجه است و گرنه باید به سرعت سه کار مهم انجام دهد:

۱- صندوق‌های دارایکم و سهام عدالت برخی استان‌ها را تا رسیدن به ارزش ذاتی مورد حمایت قرار دهد.
۲- در خصوص پالایش یکم، تا حد امکان از سهم‌های پالایشی حمایت کند تا زیان مردم کنترل شود.
۳- با فشار بر سازمان بورس برای اجرایی کردن دستورالعمل‌های رفع گره معاملاتی و بازارگردانی موثر در سهام عدالت، این سهام را ابتدا نقدشونده کند و سپس به ارزش ذاتی برساند.