اختراعی که برای مخترعش سودی نداشت

_ باشگاه خبرنگاران نوشت: تا زمانی نه چندان دور در کوچه و خیابان، محل کار و مهمانی، رستوران و سوپر مارکت، سینما و پارک در دست بسیاری از افراد جامعه از کودک تا جوان و نوجوان وسیله‌ای چندپره در دست مردم می‌دیدیم و مدام در حال چرخش بود. در مواجهه با این وسیله این سوال پیش می‌آمد که اسم این دستگاه چیست و چه فایده‌ای دارد که با این حجم از استقبال مواجه شده است.

 

شاید اگر این روز‌ها در گوشه و کنار خیابان لوازمی چندپره در دست مردم دیده باشید، حتماً برایتان این سوال پیش آمده باشد که این چندپره چه نامی و چه کاربردی دارد که بسیاری به آن علاقه‌مندند، اما اسپینر یا فرفره بی قراری چیست و چگونه اختراع شد؟

 

 

فیجت اسپینر یک نوع اسباب‌بازی برای تسکین استرس و افزایش تمرکز است. فرفره بی‌قراری متشکل از یک یاتاقان یا بلبرینگ در مرکز طراحی از انواع مواد از جمله برنج، فولاد، تیتانیم، مس و پلاستیک ساخته شده است. این اسباب‌بازی به افرادی که مشکل تمرکز یا روانی دارند به عنوان یک مکانیزم انتشار برای انسان‌های عصبی یا استرسی ممکن است کمک کند.

 

این محصول با مکانیزم آزادسازی انرژی عصبی یا استرس فیزیولوژیک به افرادی کمک می‌کند که مشکل تمرکز (به اصطلاح عامیانه وول خوردن) دارند مثل افراد دارای بیش فعالی، اوتیسم یا اضطراب. متخصصین با حمایت از این ادعا و دیگران از نظر علمی بر این باورند که این محصول می‌تواند بسیار مفید باشد. اسپینر از سال ۱۹۹۳ تاکنون موجود بوده است.

 

یک شرکت در چند سال گذشته اقدام به ساخت فیجتی تحت عنوان اسپینر کرد، مدتی نگذشت که متخصصان و روانشناسان از آن استقبال کردند و آن را به همه افراد پیشنهاد می‌دادند. اما سوال اینجاست که چرا از این فیجت استقبال شد و حتی آن را پیشنهاد می‌کردند؟ سازنده اسپینر، متخصصان و روانشناسان معتقدند که این فیجت ضداضطراب و ضداسترس است و استفاده از آن در هر محیطی مسبب تمدد اعصاب و باعث ایجاد تمرکز توسط مغز انسان نیز می‌شود.

 

پس از آن به سرعت اسپینر در بازار رشد کرد و در شکل‌ها و طرح‌های مختلف و متعددی نمایان شد. ساختار اصلی اسپینر‌ها به صورت دایره‌های چرخانی است و از چندین پره تشکیل می‌شود که چرخاندن آنها، همان عملیات غیرارادی است که ما برای آرام کردن اعصاب خود و بالا بردن تمرکز انجام می‌دهیم. مهار اسپینر با یک انگشت نیازمند تمرکز بالایی است که شما باید این تمرکز را به کمک همین اسپینر بدست آورید. به این ترتیب بود که مدتی اسپینر جای دسته کلید، سکه و... را در دست مردم گرفت.

 

 

خانم کاترین هتینگر یک مهندس شیمی مخترع اسپینر بود. کاترین هتینگر اولین بار به فکر ساختن یک اسباب بازی افتاد که بتواند به واسطه آن مشکلاتش را نیز حل کند! وی پس از ملاقاتی که با چندین سرباز مجروح داشت به این فکر فرو رفت که احتمالاً خواهد توانست وسیله‌ای شبیه به اسباب بازی بسازد که در آرامش بخشیدن به سربازان مفید باشد. او پس از بازگشت به اورلاندو با کمی کنجکاوی توانست اولین نسخه از اسباب بازی آرامش بخش fidget spinner را به سادگی بسازد. جالب است بدانید که طرح و پیاده‌سازی اولین فیدجت اسپینر مربوط به سال ۱۹۸۰ میلادی است و خانم Hettinger اکنون حدود ۶۰ سال سن دارد.

 

او در سال ۱۹۹۳ در مصاحبه با نشریه نیویورک پست گفت که ایده این محصول از پرتاب سنگ گرفته شده است. او در پاسخ به این کار می‌خواست اسباب‌بازی‌ای تولید کند که انرژی سرکوب‌شده را آزاد کند. اگرچه وی در مصاحبه با برخی نشریات گفته است که مبدأ فیجت اسپینر زمانی است که از بیماری خاصی رنج می‌برد که باعث ضعف عضلات می‌شد. او، چون نمی‌توانست با دخترش بازی کند با روزنامه به سمت او چیز‌هایی پرتاب می‌کرد تا سرش را گرم کند. این محصول در تولید مقیاس کوچک محبوب شد و این اختراع در نمایشگاه هنری فلورید به فروش رسید. خانم هتینگر در ۲۸ می ۱۹۹۳ این دستگاه را ثبت اختراع کرد و یک تکه از پلاستیک نرم با توپی را دریافت کرد و سپس اسپینر به تولیدکنندگان اسباب بازی معرفی شد.

 

خانم Catherine Hettinger در برخی مصاحبه‌ها نیز تنها هدفش را از تولید فیجت اسپینر‌ها پول معرفی کرده و گفته است که قصدش ارائه یک سیگار جدید برای انسان‌ها بوده است!

 

 

در دسامبر ۲۰۱۶ آقای جیمز پلافک در مجله فوربس مقاله‌ای با عنوان "اسباب بازی که باید داشت" منتشر کرد. در مارچ ۲۰۱۶ کاربران شبکه‌های اجتماهی مثل یوتیوب و ردایت ویدئو‌هایی از عملکرد این محصول آپلود کردند. بوستن گلوپ گزارش می‌کند که این اسباب بازی در کل به اسباب بازی بسیار محبوبی تبدیل شده است، به خصوص اینکه طراحی‌های منحصر به فردی دارد. در آوریل ۲۰۱۷ و با سرچ گوگل محبوبیت این وسیله به اوج خود رسید و جزو ۲۰ محصول برتر وبسایت آمازون شد. برخی نشریات این محصول را یک وسیله مُد روز می‌دانند. در ۲۷ آوریل ۲۰۱۷ این محصول، اسباب بازی کاهش استرس کم قیمت معرفی شد که دیگر در انبار‌ها نمی‌ماند. در می ۲۰۱۷ تقاضای بسیار زیادی از این محصول در چین وجود داشت. برخی از کارخانه‌های تولید موبایل و تجهیزات آن به تولید اسپینر روی آوردند. شرکت کچ اپ نیز نرم‌افزاری تولید کرد که در دو هفته اول بیش از هفت میلیون دانلود داشته است.

 

 

با افزایش سریع محبوبیت اسپینر در سال ۲۰۱۷ و فوائد آن برای بیش فعالی و اوتیسم، بسیاری از کودکان و نوجوانان شروع به استفاده از آن کردند. برخی مدارس گزارش دادند که این وسیله در مدرسه هم خریدوفروش می‌شود. بوستن گلوپ گزارش می‌کند که یک معلم عنوان کرده است که وقتی از تعطیلات کریسمس برگشت چند کودک اسپینر داشتند و به مرور در بین کودکان رایج شد. در برخی موارد اسپینر برای کمک به تمرکز کودکان در مدارس استفاده شد. در نتیجه استفاده مکرر از این وسیله، برخی مدارس استفاده از آن را ممنوع کردند. زیرا توجه کودکان را به خود مشغول می‌کرد و آن‌ها را از درس خواندن بازمی‌داشت و به علت صدایی که تولید می‌کند برای کلاس مناسب نبود. آن‌ها بر این باورند که این وسیله، وسیله‌ای درمانی است و کودکان سالم از آن به عنوان اسباب بازی استفاده می‌کنند.

 

 

 

این اختراع، طوفانی در بازار تقاضا ایجاد کرد و تقریباً هر فرد زیر هجده سال، یکی از آن‌ها را در دست داشت. احتمالاً با خود می‌گویید که این یک خبر خوب برای مخترع است، اما کاترین هتینگر که پتنت طراحی مرتبط با این اختراع را هم در دست داشت، به دلیل عدم استطاعت مالی برای پرداخت هزینه‌های تمدید اعتبار پتنت (۴۰۰ دلار)، در سال ۲۰۰۵ میلادی آن را به حال خود رها کرد. مقاله بلومبرگ‌نیوز در این ادعا که خانم هتینگر مخترع این وسیله است را رد می‌کند. خانم هتینگر در پاسخ به این امر گفت هیچ ارتباطی بین وسیله او و اسپینر فعلی وجود ندارد و حق امتیاز این محصول همچنان نامشخص باقی مانده است. این طراحی نوآورانه می‌توانست یک موفقیت بزرگ برای کاترین باشد و او را به یک میلیونر مبدل کند، اما این‌طور نشد و عملاً اسپینر‌ها توسط شرکت‌های چینی تولید و به بازار عرضه شدند.