بی عدالتی در انتشار کتاب های الکترونیک بیداد می‌کند

وحید حسنی در گفت‌وگو با ، پیرامون چالش‌های پیش روی نویسندگان گفت: نویسندگان قشر فعال و فرهنگ ساز جامعه ما هستند اما متاسفانه حمایت‌ها کمتر متوجه آنان می‌شود، این بی توجهی در حوزه قرارداد‌های نویسندگان با ناشران به خوبی دیده می‌شود.

وی در همین راستا ادامه داد: قرار‌دادهای ناشران و نویسندگان عموما بر اساس عرف تعیین می‌شود این عرف سطح دستمزد نویسنده را از ۱۰ تا ۱۲ درصد قیمت پشت جلد برای کتاب‌های داستانی قرار داده است، البته برای نویسندگان نو قلم و کسانی که برای اولین بار کتابی را تولید کرده اند، چون نقش معرفی و مطرح کردن در جامعه نویسندگان را دارد مبلغ قرار دادش حدود ۶ درصد قیمت پشت کتاب محاسبه می‌شود، اما دستمزد برای نویسندگانی که با سابقه بوده و نامی بلند در حوزه داستان نویسی دارند حدود ۲۲ درصد در نظر گرفته می‌شود.

حسنی به دستمزد نویسندگان در حوزه‌های مختلف اشاره و ابراز کرد: کتاب‌های که در حوزه علمی نوشته می‌شود عموما با دستمزدی حدود ۲۵ درصد محاسبه می‌شود، از سوی دیگر در متن قرارداد‌ها عموما حق انتشار برای ناشر حدود ۵ سال ثبت می‌شود یعنی یک ناشر تا حدود ۵ سال حق چاپ کتاب را برعهده دارد.

*** انتشار کتاب‌های الکترونیک در سایه بی عدالتی

وی در مورد بی‌عدالتی در حوزه انتشار کتاب‌های الکترونیک افزود: با گسترش تکنولوژی شاهد شکل گیری فرم جدید از بی عدالتی در حق نویسندگان هستیم، زیرا کتاب‌های آن‌ها که به صورت الکترونیک و یا به صورت صوتی منتشر می‌شود تنها ۱۰ درصد حق التالیف را برایشان به همراه دارد.

نویسنده کتاب «برنامه نویس» تاکید کرد: از آنجا که ناشر تنها هزینه اندکی را برای انتشار نسخه الکترونیک و یا صوتی به نویسنده می‌دهد و بسیاری از هزینه‌های جانبی چاپ کتاب که شامل طراحی جلد، هزینه چاپخانه و قیمت کاغذ انجام نمی‌شود سود قابل توجهی به ناشر تعلق می‌گیرد و از این سود به نویسنده داده نمی‌شود لذا دریافت حق التالیف ده درصدی برای نویسنده فایده‌ای در بر ندارد و منافعی برای نویسنده به همراه نخواهد آورد، از سوی دیگر با هر بار چاپ دیجیتال کتاب چاپ فیزیکی و یا کاغذی کتاب کاهش یافته و این مهم نیز ضرری دیگر را متوجه نویسنده می‌کند.

وی حق التالیف را یکی از مهمترین مشکلات فعالان عرصه نویسندگی دانست و ابراز کرد: حق التالیف یکی از حقوق مهم و اولیه نویسندگان است که در مواردی از سوی ناشران نادیده انگاشته می‌شود، به گفته ناشران یک انبار کاغذ صرفه اقتصادی بیشتری دارد تا یک نویسنده که سی سال از عمر خود را برای نوشتن کتاب صرف کرده است، زیرا سودی که از کاغذ به ناشران می‌رسد با اندازه سودی که از سوی نویسنده متوجه ناشر می‌شود نیست. نویسنده سرمایه‌ای به ارزش یک عمر را بر سر راه تولید کتاب گذاشته است که در نهایت با قیمت‌های بسیار ناچیزی از وی خریداری می‌شود لذا باید به حق التالیف توجه‌ای ویژه داشت، زیرا نویسنده از وجود خود مایه گذاشته است.

حسنی چار چوب‌های حمایتی در حق التالیف را مطرح و تصریح کرد: جامعه نویسندگی امروز ما نیازمند چارچوب‌های حمایتی است تا با پشتوانه کاری و کارشناسی شده قدم به عرصه فعالیت بگذارد، البته حمایت‌های بی ضابطه طی سال‌های اخیر و در حوزه‌های مختلف نشانه داده که پای غیر حرفه ای‌ها و دلالان به حوزه نشر و نویسندگی باز شده است.

*** عدم حمایت از نویسندگان

وی نقش حمایت و نظارت را در عرصه نویسندگی مهم دانست و تاکید کرد: حمایت و نظارت عواملی مهم و تاثیرگذار بر حوزه فرهنگ محسوب می‌شوند عواملی که نقشی اساسی در سمت و سو دهی به حوزه نویسندگی دارد، متاسفانه عدم وجود حمایت تاکنون سبب شده بسیاری از نویسندگان به حرفه‌ای دیگر پرداخته و کمتر به تولید محتوا بپردازند.

حسنی پیرامون حق التالیف نویسندگان خاطرنشان کرد: نباید نقش افزایش قیمت مواد اولیه در چاپ و نشر را در پرداخت حق التالیف نویسندگان بی تاثیر دانست، تجربه نشان داده بالا رفتن قیمت مواد اولیه سبب می‌شود تا پرداخت دستمزد‌های نویسندگان عقب بیفتد متاسفانه از تالیف حمایت نمی‌شود و این امرت اثیرقابل توجهی بر نسل جدید نویسندگان دارد.