عدم وجود قوانین لازم در قراردادها نویسندگان را دچار مشکل کرده

حسین گلدوست در گفت‌وگو با پیرامون مشکل و چالش‌های پیش روی نویسندگان گفت: در کشور ما هنوز نویسندگی به عنوان یک حرفه تمام وقت به رسمیت شناخته نمی‌شود جز تعداد انگشت شماری از نویسندگان نامدار الباقی نتوانسته‌اند در رقم قرارداد‌های خود تغییر و تحولات چشمگیری را ایجاد کنند، با توجه به شرایط اقتصادی خاصی هم که اکنون داریم رقم قرارداد نویسندگان بسیار ناچیز محسوب می‌شود و به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی معیشت نویسنده باشد.

گلدوست  در همین راستا اظهار کرد: ناشران نیز به عنوان بخش دیگر بازار نشر و افرادی که بنگاه‌های اقتصادی در حوزه نشر را اداره می‌کنند با توجه به منافع اقتصادی خود قدم به حوزه نشر گذاشته‌اند از آنجا که قوانین محکمی برای قرارداد‌ها و پیشنهاد‌های بین ناشران و نویسندگان وجود ندارد لذا قرارداد‌هایی که بسته می‌شود سمت و سو گرایانه بوده و در این میان نویسنده است که آزرده خاطر و ضررمند از میدان خارج می‌شود دستمزد‌هایی که دریافت می‌شود عموماً بسیار کم و اندک است و تنها به منظور شکل دادن داد و ستد در قالب یک فعالیت قانونی انجام می‌شود.

وی بازبینی در حقوق نویسندگان را امری ضروری دانست و افزود: بازبینی قوانین و قرارداد‌هایی که بین نویسنده و ناشر بسته می‌شود در شرایط کنونی بسیار ضروری است در عین حال باید در این حوزه مشاور برای راهنمایی طرفین حضور داشته باشد تا به نویسندگان نوقلم حقوق آنان را یادآوری کند، زیرا ما همواره شاهد این موضوع هستیم که نویسندگانی که اسم و رسم خاصی ندارند عموماً حقشان ضایع می‌شود البته من خداوند را شکر می‌کنم که این اتفاق برای من رخ نداده و عموماً با ناشرانی روبرو شده‌ام که همگی پایبند حقوق و قوانین بودنده‌اند.

نویسنده کتاب «مرد دریا» مشکلات متعدد قشر فرهیخته را مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: متاسفانه مشکلات متعددی نویسندگانی که به عنوان قشر فرهیخته کشور شناخته می‌شوند را تهدید می‌کند افرادی که حدود ۴۰ تا ۵۰ سال عمر خود را پای نگارش و نویسندگی صرف کرده‌اند و حتی در برخی موارد اسم رسم قابل‌ توجهی دارند با بی مهری‌هایی از سوی ناشران روبرو شده و بسیار دل آزرده اند لذا جا دارد در قوانینی که می‌تواند پشتیبان حقوقی برای نویسندگان فرهیخته باشد بازبینی صورت گیرد، از قرارداد بین نویسندگان مطرح گرفته و تا غیره، در این صورت حتی نویسندگان گمنام و یا تازه کار نیز می‌توانند در سایه این قوانین قلم فرسایی کرده و استعداد‌های بی نظیری که در حوزه ادبیات وجود دارد حضور و بروز پیدا کنند، این امر سبب خواهد شد که ناشران خود را مکلف کنند که حقوق نویسنده را محترم بشمارند.

***سامانه‌ای برای نویسندگان

گلدوست بهترین رویکرد به منظور دست یابی به حقوق نویسندگان را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: چنانچه یک سامانه رسمی زیر نظر ارگان‌هایی همانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شود می‌تواند قرارداد‌ها را در سامانه خود ثبت و ضبط کنند تا این مهم در چهارچوب قوانین اصلاح شده و یا بروز شده شکل بگیرد در چنین شرایطی قطعاً هر دو طرف معامله یعنی ناشر و نویسنده خود را مکلف می‌دانند تا به وعده‌ها و قرارداد خود عمل کنند، این سامانه می‌تواند اهرمی برای به اجرا گذاشتن دقیق و درست قوانین باشد که ساماندهی حوزه نشر را بر عهده بگیرد بدین ترتیب حتی ناشرانی که موظف هستند هر چند ماه یکبار تاییدیه از وزارت ارشاد بگیرند خود را موکلف به ارائه این قانون بدانند.

***اهرم‌های فشار

وی پیرامون بهترین مسیر برای ایجاد ساز و کار در حوزه نشر و حقوق نویسنده تاکید کرد: احترام به حقوق دیگران خصوصا حقوق نویسنده‌گان نیازمند فرهنگ سازی است، اما تا زمانی که این فرهنگ ایجاد و به نوعی درونی شود نیازمند اهرم‌ها و فشار‌ها و ساز و کار‌های قانونی هستیم.

***اولین حقوق رسمی نویسندگان

گلدوست با اشاره به راهکاری دیگر در حوزه قرارداد بین نویسنده و ناشر اشاره و ابراز کرد: با بررسی تاریخ می‌توان دریافت اولین کسی که حقوق قانونی نویسندگان را به رسمیت شناخت فردی به نام عبدالرحیم جعفری موسس انتشارات امیرکبیر در سال ۱۳۰۴ بود، این فرد اولین فرد در ایران محسوب می‌شود که موضوع قرارداد‌ها را در چارچوب قوانینی که در زمان خودش تصویب شده بود اجرایی کرد و به رسمیت شناخت، همین امر سبب رشد انتشارات امیرکبیر شد و تعداد زیادی از مترجمان و نویسندگان برای همکاری با این انتشارات اعلام آمادگی کردند، بدین ترتیب در مدت کوتاهی کتاب‌هایی که در انتشارات امیرکبیر چاپ شد با کیفیت و ارزش بالایی به جامعه ارائه شده و توانست اسم و رسم بلندی را برای این انتشارات به همراه بیاورد.

نویسنده کتاب «سلطان پرده نشین» در همین راستا ادامه داد: نگاهی به رویکرد‌های عبدالرحیم جعفری نشان می‌دهد که چنانچه ناشران حق نویسنده را در نظر بگیرند شاهد رشد تعالی انتشارات خود خواهد بود.

***فاکتور ارزنده در صنعت نشر

وی اهمیت احترام به حقوق نویسنده را مورد تاکید قرار داد و تصریح کرد: احترام به حقوق نویسنده رشد و بالندگی ادبیات و توسعه جامعه را در پی خواهد داشت این مهم یکی از فاکتور‌های قابل توجه به پویایی صنعت نشر محسوب می‌شود، باید در نظر داشت که ایرانیان مردمی توانمند در حوزه ادبیات هستند در گذشته فرهنگ ایران زمین شخصیت‌های بزرگی همانند حافظ، مولانا و سعدی را در خود دارد بنابراین اکنون نیز با احترام به حقوق نویسنده می‌توانیم به نوعی امنیت شغلی را برای آنان فراهم کرده تا بتوانیم همانند گذشته از استعداد‌های ناب ایرانی در حوزه ادبیات استفاده کنیم در عین حال باید تاکید کرد که حمایت از نویسنده به نوعی سرمایه‌گذاری در حوزه ادبیات کشور خواهد بود و باید به نویسندگان نشان داد که حمایت جامعه و قانون همواره شامل حال او خواهد بود.

گلدوست نقش تشکل‌ها در حقوق نویسندگان را مورد تاکید قرار داد و خاطرنشان کرد: حضور بخش‌های دولتی همواره آسیب‌ها و مشکلاتی را با خود به همراه دارد بنابراین باید پیگیری نیاز‌ها و حمایت‌ از نویسندگان در قالب تشکل‌ها شکل بگیرد برای این که تشکل‌ها بتوانند راهکار‌ی مناسب ارائه کرده و همواره به پشتیبانی نویسندگان برخیزند، زیرا افرادی که تشکل‌های حوزه نویسندگی را تشکیل می‌دهند عموما افرادی صاحب‌نظر و از فرهیختگان این حوزه هستند که با درد و رنج‌های موجود در آن آشنا هستند، من معتقدم باید همواره از ادبیات کشور دفاع کرد و این امر تنها می‌تواند با حمایت از نویسندگان و قشر فرهیخته انجام شود تا شاهد رشد ادبیات در کشور خود باشیم، ادبیاتی که برگرفته از سنت‌ها و آداب و رسوم ملی کشورمان است چراکه هرگز ادبیات ترجمه شده کشور‌های اروپایی و یا آمریکایی نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای ادبیات کشوری همچون ایران با پیشینه‌  ادبی بلند باشد.