خورین؛ ندامتگاهی که تحول در بندبندش ظهور و بروز داشت؛ از «اقدامات ویژه درمانی برای مددجویان» تا «آموزشهایی در راستای بازاجتماعی کردن آنها»
- طی بیش از یک سال اخیر در دوره تحول در دستگاه قضایی، بر اساس سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری و بنا به تاکیدات آیتالله رییسی در جهت اصلاح امور زندان و زندانیان گامهای ارزندهای برداشته شده است.
آیتالله رییسی در نخستین روزهای تصدی مسئولیت دستگاه قضایی در روز چهارم فروردین سال ۹۸ در شرایطی که کشور در تعطیلات نوروزی قرار داشت، از بخشهای مختلف زندان مرکزی مشهد بازدید و از نزدیک با تعدادی از زندانیان گفتگو کرد و در جریان مسائل آنان قرار گرفت و برای رفع برخی از مشکلات، دستورهایی صادر کرد.
رییس قوه قضاییه در جریان آن بازدید خطاب به مسئولان زندان بر سالمسازی محیط زندان، تقویت رویکردهای تربیتی در قبال زندانیان، مهارت آموزی و توانمندسازی زندانیان با هدف بازگشت زندانی به فعالیتهای سالم و پرهیز از هرگونه اجحاف در حق زندانیان تأکید کرد.
عزم جزم دستگاه قضایی بر رسیدگی بیش از پیش بر امور زندان و زندانیان
بازدید آیتالله رییسی از زندان مرکزی مشهد در نخستین روزهای تصدی مسئولیت دستگاه قضایی از جانب ایشان، حامل این پیام بود که عزم رییس جدید عدلیه بر رسیدگی بیش از پیش بر امور زندان و زندانیان بسیار جدی است و این موضوع در زمره اولویتهای دوره تحول قرار دارد.
«در دوره اخیر، بنا بر تاکیدات آیتالله رییسی و بویژه پس از تصدی مسئولیت سازمان زندانها توسط آقای حاج محمدی، حفظ کرامت زندانیان و خانواده آنها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است و در این راستا اقدامات عدیدهای جهت بازیابی اجتماعی مددجویان در زندانها و ندامتگاههای کشور در دست اجراست»، این بخشی از مصاحبه خبرنگار میزان با نصیریان مدیر زندان خورین ورامین است. وی که از مهرماه سال گذشته، مسئولیت اداره زندان خورین ورامین را برعهده گرفته، بر جنبههای تحولی در اداره زندانها تاکید میکند و در عمل نیز این گزاره را به اثبات رسانده است.
در بازدیدی که برای تهیه گزارش از بخشهای مختلف زندان خورین ورامین داشتیم و در نتیجه گپوگفتی که با مددجویان و پرسنل زندان انجام دادیم، در جریان اقدامات تحولی صورت گرفته در این زندان قرار گرفتیم. اقداماتی که در راستای حفظ و ارتقای کرامت و عزت زندانیان و بازیابی اجتماعی آنها سرلوحه مسئولان و دستاندرکاران زندانهای سراسر کشور قرار گرفته است.
اعطای مرخصی به قریب به ۱۰۰ هزار نفر از زندانیان در دوران کرونا
یکی از بزنگاههایی که در آن، اوج رأفت و کرامت در قبال زندانیان و مددجویان در نظام زندانبانی جمهوری اسلامی ایران، به منصه ظهور رسید، بزنگاه شیوع کرونا بود.
در پی شیوع ویروس کرونا در کشور، از همان روزهای نخست قوه قضاییه در کنار قوای دیگر و همگام با جامعه پزشکی و ستاد ملی مقابله با کرونا، اقدامات ویژهای را در دستور کارخود قرار داد و تدابیر ویژه بهداشتی و پیشگیرانه در زندانها اتخاذ کرد. اقدامات و تدابیری که تحسین مراکز و مراجع جهانی همچون کمیسرعالی حقوق بشر سازمان ملل را برانگیخت.
در همین راستا، از زمان شیوع کرونا در ایران، در چند مقطع با دستور رییس قوه قضاییه، به زندانیان مرخصی اعطاء شد. نخست در همان روزهای ابتدایی اسفند ۹۸، بیش از ۵۴ هزار نفر از زندانیان به مرخصی رفتند. در ۲۷ اسفندماه سال گذشته نیز سخنگوی دستگاه قضا از اعطای مرخصی به حدود ۸۵ هزار نفر از زندانیان در راستای بخشنامه ریاست قوه قضاییه خبر داد. در دهم فروردین ماه سال جاری نیز اعلام شد که متعاقب مرخصی اعطایی از ناحیه ریاست قوه قضاییه به زندانیان کشور، قریب به ۱۰۰ هزار نفر از زندانیان از این مرخصی اعطایی بهرهمند شدهاند.
تدابیر ویژه کرونایی در ندامتگاه خورین
نصیریان مدیر زندان خورین ورامین در جریان بازدیدی که خبرنگار ما از این ندامتگاه داشت، با اشاره به شیوع کرونا در کشور و دستورالعملها و ابلاغیههای صادره از جانب ریاست قوه قضاییه مبنی بر اعطای مرخصی به زندانیان واجد شرایط برای حفظ سلامتی آنها، گفت: پس از شیوع کرونا از اسفند سال گذشته در کشور، طی دو مرحله به زندانیان سراسر کشور مرخصی اعطا شد که در جریان این مرخصیها بالغ بر صدهراز زندانی که حائز شرایط بودند به مرخصی اعزام شدند و در این میان تعدادی نیز به مرخصی متصل به آزادی رفتند.
وی تصریح کرد: بدون تردید اگر دستورالعملها و ابلاغیههای صادره از جانب ریاست قوه قضاییه برای اتخاذ تدابیر ویژه در شرایط کرونایی نبود، زندانها و زندانیان کشور با مشکلات عدیدهای در مواجهه با کرونا روبهرو میشدند؛ علیایحال با تدابیر اتخاذ شده و درایت صورت گرفته، زندانها و زنداینان کشور مشکلی در مواجهه با کرونا نداشتند و همین اهتمام ما به وضعیت بهداشتی زندان و مرخصی زندانیان در دوران شیوع کرونا سبب قدردانی مراجع جهانی شد.
اعطای مرخصی به بیش از ۷۰۰ نفر در ندامتگاه خورین در دوران کرونا
رییس زندان خورین ورامین با اشاره به آمار مرخصیهای اعطایی به مددجویان این ندامتگاه در دوران شیوع کرونا گفت: در آستانه ایام تعطیلات نوروز، بالغ بر ۴۰۰ مددجوی زندان خورین ورامین به مرخصی دوران کرونا اعزام شدند که برای تعدادی از آنها نیز شرایط اتصال به آزادی وجود داشت و از این امر بهرهمند شدند؛ همچنین در مقطع دوم اعطای مرخصیهای کرونایی نیز که از تیرماه آغاز شد، بالغ بر ۳۰۰ مددجوی زندان خورین ورامین مشمول اعطای مرخصی شدند که همچنان نیز از این مرخصی بهرهمندند.
۱۲۹ نفر از مددجویان زندان خورین ورامین مشمول مرخصی پایان حبس شدند
وی بیان داشت: از تاریخ اول فروردین سال جاری، ۱۲۹ نفر از مددجویان زندان خورین ورامین مشمول مرخصی پایان حبس شدند؛ بدین معنا که مقداری از حکم محکومیت این مددجویان مرخصی رفته، باقی مانده بود، اما با تایید دادستان مربوطه و اقدامات ویژه بخش مددکاری زندان برای آن دسته از مددجویانی که شاکی خصوصی داشتند، شرایط آزادی این ۱۲۹ نفر مددجو فراهم آمد.
نصیریان افزود: البته اعطای مرخصی به بخشی از زندانیان برای مصون ماندن آنها از ابتلا به کرونا، بدان معنا نیست که محیط زندان به لحاظ بهداشتی رها شده و فاقد رسیدگی باشد بلکه طی ۷ ماه اخیر که از شیوع کرونا در کشور میگذرد، تدابیر بهداشتی و پزشکی ویژهای برای ضدعفونی کردن محیط زندان و حفظ سلامتی زندانیان که مشمول شرایط مرخصی نشدند، اتخاذ شد و بواسطه همین تدابیر بهداشتی و پزشکی، حتی یک مورد تلفات بواسطه ابتلا به کرونا نیز در زندان خورین ورامین وجود ندارد.
استقرار گروه جهادی پزشکی ۲۵ نفره در زندان خورین
برای اینکه وضعیت بهداشتی و پزشکی مددجویان مستقر در زندان خورین ورامین را از نزدیک ارزیابی کنیم، به پیشنهاد نصیریان مدیر زندان، به اندرزگاهها و بخش بهداری زندان رفته با مددجویان و پرسنل بهداشتی و پزشکی زندان به گفتگو پرداخیتم؛ در همان بدو ورودمان به محوطه داخلی زندان، با یک گروه جهادی پزشکی ۲۵ نفره مواجه شدیم؛ اعضای این گروه جهادی دو روز بود در زندان خورین مسقر بودند و مشغول ارائه خدماتی در زمینههای چشم پزشکی، دندان پزشکی، بیماریهای داخلی و عفونی و نوار قلب به مددجویان بودند.
البته حضور این گروه جهادی پزشکی ۲۵ نفره، غیر از مرکز بهداشتی و بهداری دائمی و ۲۴ ساعتهای بود که در زندان خورین ورامین وجود داشت؛ در بهداری زندان خورین ورامین در ۲۴ ساعت شبانه روز یک پزشک و پرستار مستقر است و چنانچه هر یک از مددجویان در هر ساعت شبانه روز نیاز درمانی داشته باشند با مراجعه به این مرکز نیاز خود را رفع میکنند و در صورت تشخیص به مراکزی درمانی خارج زندان منتقل میشوند؛ مشاهدات ما حاکی از آن بود که بخش بهداری زندان خورین چیزی از بخش اورژانس یک بیمارستان کم ندارد؛ صحبتهای مددجویان نیز گواه این امر بود.
مددجویی که تمام دندانهایش رایگان ترمیم شد
برای اینکه بیشتر در جریان وضعیت بهداشتی و درمانی زندان خورین قرار بگیریم به مشاهدات خود اکتفا نکردیم بلکه به سراغ زندانیان رفتیم و وضعیت درمانی زندان را از آنها جویا شدیم؛ «من تمام دندانهایم را که عمری خراب بود و آزارم میداد را در زندان بصورت رایگان ترمیم کردم» این صحبتهای یکی از زندانیان با ما بود.
اشتغال ۱۲۰ نفر از مددجویان زندان خورین همراه با حقوق مکفی
آموزش و اشتغال زندانیان و مددجویان از جمله برنامههای الویتدار دستگاه قضایی در دوره تحول در بخش رسیدگی ویژه به امور زندانیان است؛ عمل به این مهم در زندان خورین ورامین نیز ملموس بود؛ در همین رابطه، نصیریان رییس زندان خورین ورامین با اشاره به موضوع آموزش و حرفهآموزی زندانیان در راستای بازیابی اجتماعی آنها به خبرنگار میزان گفت: بیش از ۱۲۰ نفر از مددجویان زندان خورین ورامین هماکنون مشغول فعالیت در کارگاههای زندان هستند؛ اکثر این افراد پیش از اشتغال در زندان، به مهارت و حرفه خاصی تسلط نداشتند، اما در زندان آموزش دیدند و هم اکنون بواسطه کار در کارگاههای زندان، حقوق مکفی برای گذران امور خود و خانوادهشان دریافت میکنند.
ندامتگاه خورین؛ قطب تولید ماسک
نصیریان تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به نیاز کشور، روزانه ۲۰ هزار ماسک توسط مددجویان زندان خورین ورامین تولید میشود و توسط بخش اقتصادی زندان به فروش میرسد؛ بهگونهای که میتوانیم بگوییم این ندامتگاه یکی از قطبهای تولید ماسک در استان تهران است.
نصیریان از فعالان بخش خصوصی خواست با توجه به پشتکار موجود در مددجویان زندانهای سراسر کشور بویژه مددجویان مستقر در زندان خورین ورامین، اقدام به سرمایهگذاری تجهیزاتی در این زندان و سایر زندانها کنند تا بدین واسطه توسعه کارگاهی در زندانها ایجاد شود و از این طریق فرآیند اشتغال و کسب درآمد زندانیان که بازیابی اجتماعی آنها را تسهیل میگرداند، تسریع شود.
مددجویی که در زندان آموزش خیاطی دید و اکنون زندگی خانوادهاش را با کار در زندان میچرخاند
«از ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر در کارگاه خیاطی هستم و ماسک میدوزم؛ قبلا حتی دستمم هم به چرخ خیاطی نخورده بود، اما در زندان خیاطی یاد گرفتم و الان درآمد خوبی دارم و حتی زندگی خانواده خود در بیرون از زندان را با درآمد داخل زندان میچرخانم»؛ این بخشی از صحبتهای یکی از مددجویان شاغل در کارگاه خیاطی زندان خورین ورامین با خبرنگار ما بود که موید اهتمام ویژه مسئولان این ندامتگاه به حرفهآموزی و درآمدزایی مددجویان بود.
بازسازی شخصیت مددجو
آیتالله رییسی در بیانات و موضعگیریهای متعددی به موضوع باز اجتماعی کردن زندانیان و تقویت آثار تربیتی در آنها تاکید کرده است؛ از جمله آنکه در گفتوگوی تلویزیونی دوم تیرماه سال جاری، رییس دستگاه قضا تاکید کرد: اگر فردی محکوم و وارد زندان شد، باید شخصیت وی به عنوان یک آسیبدیده اجتماعی بازسازی شود. در قانون اساسی به اصلاح مجرمین تاکید شده است. اولا باید کاری کرد سر و کار افراد به زندان نیفتد؛ اما اگر به هر دلیلی مجرم وارد زندان شد، باید زندان به تعبیر مقام معظم رهبری، آموزشگاه نیکیها شود تا کسی که از زندان بیرون آمد، بازسازی شخصیتی شده باشد.
بر مبنای همین تاکیدات آیتالله رییسی، نگاه تربیتیمحور در زندانهای کشور تقویت شده است که در همین راستا، گروههای جهادی از روحانیون برای مراجعت به زندانها و ملاقات با مددجویان و رفع نیازها و گرههای روحی و معنوی آنها آموزش دیدهاند.
فعالیت ۲۲ روحانی گروه جهادی در زندان خورین ورامین
نصیریان رییس زندان خورین ورامین در جریان بازدید گروه خبری میزان از این ندامتگاه با اشاره به فعالیت ۲۲ روحانی گروه جهادی در زندان خورین ورامین گفت: از برکات حضور آیتالله رییسی و همچنین ریاست آقای حاجمحمدی بر سازمان زندانها همین حضور گروههای جهادی روحانیون و پزشکان در زندانهاست؛ حضور این روحانیون به معنای واقعی کلمه کارساز است و ما این گشایش بواسطه حضور روحانیون جهادی در زندان را به عینه مشاهده کردهایم؛ این روحانیون با آموزشهایی که دیدهاند، در نتیجه مشاوره و صحبت با مددجویان به سهولت و سرعت به مشکلات درونی و فکری و زمینهای آنها پی میبرند و به نوعی یک آسیبشناسی صورت میدهند و از این طریق زمینه تمایل به ارتکاب مجدد جرم را در مددجو به صفر میرسانند؛ همچنین این روحانیون بواسطه اشرافی که از روحیات مددجویان بدست آوردهاند در امور پژوهشی برای کاهش جمعیت کیفری کشور در میان مدت و بلندمدت نیز بسیار مثمرثمر خواهند بود.
«۱۵ سال است بواسطه داشتن شاکی خصوصی در زندانم؛ در این ۱۵ سال هیچگاه با این کیفیت شاهد فعالیت روحانیون و مددکاران در زندان و ارتباط آنها با زندانیان نبودم؛ این روحانیون گاهی ساعتها پای درد و دل ما زندانیان مینشینند و بعضا نکاتی را به ما گوشزد میکنند که مثلِ تلنگر است و دید ما را به دنیا و آدمهایش متحول میکند»؛ این را یکی از مددجویان زندان خورین به خبرنگار ما گفت؛ مددجویی که از قضا در زندان نوحهسرایی آموخته بود و مداح هیئت زندان بود و با دم و نوای خود بساط سینهزنی و عزاداری زندانیان در روز تاسوعا را رونق داده بود.
