چشم انداز تحولات لبنان پس از حادثه بیروت؛ اصابت ترکش انفجار به ساختار سیاسی

– ۱۱ روز از حادثه انفجار مهیب در بندر «بیروت»، پایتخت لبنان می‌گذرد؛ دولت این کشور استعفا کرده، اعتراض‌ها از سر گرفته شده و چشم‌ها در جست و جوی منابع مالی است که برای بازسازی بیروت و البته خروج لبنان از بحران اقتصادی مورد نیاز است.

حوادث لبنان در یک هفته گذشته

هفته گذشته برای لبنان که هنوز موج و صدای انفجار حدود ۳ هزار تن نیترات آمونیوم در بیروت را در گوش دارد، هفته‌ای پر از تحولات عمده بود.

«حسان یاب»، نخست وزیر مستعفی لبنان در روز نخست هفته، برای برگزاری انتخابات زودهنگام اعلام آمادگی کرده و این امر را عاملی برای برون رفت لبنان از بحران کنونی توصیف کرد.

اما همزمان با افزایش شمار کشته‌ها و مجروحان انفجار مهیب به موازات آشکار شدن ابعاد خسارات این فاجعه، اعتراض‌ها در لبنان جدی‌تر شد.

درگیری میان معترضان و نیرو‌های امنیتی از روز شنبه، با خشونت همراه و به مصدوم شدن ده‎ها نفر منجر شد.

این اعتراض‌ها توسط عناصر فرصت طلب مورد سوءاستفاده قرار گرفت.

نکته جالب در مورد اعتراض‌های روز شنبه گذشته، حمایت صریح آمریکا از آشوبگرانی بود که خشونت‌های زیادی را به بهانه نگرانی‌های معیشتی در میانه بحران بیروت رقم زده و تا روز‌های بعد ادامه دادند.

در میانه تحولات داخلی لبنان، مقام‌های کشور‌ها و سازمان‌های مختلف بین المللی و غربی با انتشار بیانیه‌ها و سفر به بیروت از ابعاد فاجعه رخ داده، ابراز تاسف کردند؛ ابراز تاسفی نمایشی که راه حل و کمکی در پی نداشت؛ عمده این کشور‌ها و سازمان های غربی، همان‌هایی بودند که لبنان پیشتر و در پی تشدید بحران اقتصادی از آن‌ها کمک خواسته و با در بسته مواجه شده بود.

همه این رویداد‌ها به موازات استعفای دومینو وار وزرای کابینه در نهایت به استعفای دولت دیاب منجر شد.

این استعفا که با موافقت «میشل عون»، رییس جمهور لبنان مواجه شد، تاکنون فایده‌ای برای لبنان نداشته و مشکلی از مشکلات گسترده و عمیق این کشور حل نکرده است؛ اعتراض‌ها ادامه دارند، هشدار‌ها در مورد اتمام گندم لبنان در کمتر از ۳ هفته، نگرانی‌ها را تشدید کرده، شمار قربانیان همچنان افزایش می‌یابندو هنوز نشستی قابل اعتنا برای بازسازی بیروت در سطح بین المللی برگزار نشده است.

اما اتفاق مهم دیگری که در هفته جاری پیرامون تحولات لبنان رخ داد، گزارشی بود که خبرگزاری رویترز منتشر کرد.

این خبرگزاری مدعی شد اسنادی در اختیار دارد که نشان می‌دهد مقام‎های ارشد لبنان هشدار‌هایی در مورد مخاطرات این ذخیره مرگبار در بندر بیروت دریافت کرده بودند.

ضمن اینکه براساس گزارش رویترز، از مدت‌ها پیش تا زمان حادثه، ده‌ها نامه از سوی ادارات و سازمان‌های مختلف لبنانی برای تعیین تکلیف یا دور کردن محموله ۳ هزار تنی نیترات آمونیوم به دادگستری لبنان ارسال شده بود.

این گزارش سبب شد تا رییس جمهور لبنان به مردم این کشور وعده بدهد که همه واقعیت را برای آنان بازگو خواهد کرد.

در عین حال «میشل عون» که براساس قانون اساسی می‌تواند فرد جدیدی را برای تشکیل کابینه مامور کند، از دست زدن به این اقدام خودداری می‌کند.

به نظر می‌رسد سکوت وی در این مورد ناشی از آگاهی اش از عدم کارآمدی روی کار آمدن هر دولتی در شرایط فعلی است.

شاید فشار معترضان به تشکیل دولت جدید سرعت بدهد، اما قطعا دولت جدید نمی‌تواند منشا تغییرات موثر برای خروج لبنان از بحران باشد.

چه خواهد شد؟

شاید نتوان آینده را پیش بینی کرد، اما در کنارهم قرار دادن تکه‌های پازل تحولات لبنان، تا حدی آینده این کشور را پیش چشم ترسیم می‌کند.

لبنان بحران زده با خسارت ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلاری بیروت، سال‌ها درگیر بازسازی خواهد بود.

اعتراض‌ها و اختلاف نظر‌های ریشه دار، روند تشکیل دولت را با بحران‌های متعددی مواجه می‌کنند.

ساختار سیاسی لبنان که طی دهه‎های اخیر گذشته به انحراف کشیده شده، برای رهایی از این بیماری سخت و تغییری واقعی، مسیری دشوار در پیش دارد.