ضرورت جایگزینی مراقبت‌های مردم محور به جای بیمارستان محوری

به گزارش گروه جامعه ، جعفر صادق تبریزی رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت بر ضرورت جایگزینی مراقبت‌های مردم محور به جای بیمارستان محوری تاکید کرد و گفت: بنا بر گزارش سال ۲۰۰۸ سازمان جهانی بهداشت (WHO)، نظام‌های سلامت باید به سمت عدالت در سلامت، دسترسی همگانی به مراقبت‌های مردم محور و رسیدن به جامعه سالم می‌رفتند که متاسفانه اَغلب نظام‌های سلامت به سمت بیمارستان محوری، تجارتی شدن و چندپارگی خدمات رفتند.

 

وی افزود: برای اصلاح وضع موجود و برای تسهیل در دستیابی به سه هدف فوق WHO حرکت کشور‌ها به سمت تحقق UHC را تشویق کرد. UHC عبارت است ازدریافت خدمات سلامت با کیفیت توسط همه مردم به طوری که به نیاز‌های آنان پاسخ داده و برای پرداخت بهای خدمات دچار مصائب مالی نشوند.

 

تبریزی ادامه داد: هدف غایی UHC ارتقای کیفیت خدمات و مراقبت‌های بهداشتی درمانی برای دستیابی به سطح مطلوب سلامت برای تمامی افراد جامعه بوده و دارای چهار بعد پوشش جمعیت، پوشش خدمت، پوشش هزینه و ارتقای کیفیت است.

 

 

 رییس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت گفت: جمهوری اسلامی ایران دستاورد‌های درخشانی درچهار بعد فوق داشته است. در بعد پوشش جمعیت بیش از ۲۷ میلیون نفر از جمعیت روستایی و شهر‌های زیر ۲۰ هزار نفر که یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از آن‌ها عشایر هستند، تحت پوشش کامل قرار داده شده اند.

 

تبریزی افزود: بیش از ۵۶ میلیون نفر از جمعیت شهر‌های بالای ۲۰ هزار نفر شامل ۱۱ میلیون نفر در حاشیه شهر‌ها و سکونتگاه‌های غیر رسمی تحت پوشش هستند. بیش از ۹ میلیون پانصد هزار نفر نیز به صورت رایگان بیمه شده اند.

 

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۷حدود ۹۱ درصد از مردم ثبت نام شده در پروند ه‌های الکترونیک سلامت حداقل یک بار خدمت را دریافت کرده اند. در همین سال میانگین خدمت دریافتی توسط هر ایرانی از نظام PHC حدود پنج خدمت بوده است. برنامه آتی مرکز مدیریت شبکه ساماندهی و ارتقای کیفیت خدمات جامعه عشایری کشور است.

 

تبریزی تصریح کرد: در بعد پوشش خدمت، بسته خدمات توسعه پیدا کرده، نظام ثبت و گزارش دهی خدمات و ثبت مرگ ارتقا یافته و نیروی انسانی چند پیشه و متناسب با خدمات جدید (بیماری‌های غیر واگیر، سلامت روان و تغذیه) با مشارکت بخش خصوصی به سیستم اضافه شده و دوره‌های آموزشی مربوطه را سپری کرده اند.

 

رییس مرکز مدیریت شبکه اظهار داشت: در سال‌های گذشته برنامه پزشکی خانواده در مناطق روستایی و در دو استان پیشروی مازندران و فارس با مشارکت سازمان‌های بیمه گر پیاده شده و نظام ارجاع شکل گرفته است.

 

تبریزی یادآور شد: درحال حاضر برنامه «هرخانه یک پایگاه سلامت» با هدف مردم محور شدن خدمات سلامت و افزایش مسئولیت پذیری مردم در قبال سلامت خود شروع شده است که همه موارد فوق منجر به توسعه خدمات ادغام یافته هماهنگ و مردم محور می‌شود.

 

وی برنامه آینده معاونت بهداشت وزارت بهداشت و مرکز مدیریت شبکه را توسعه برنامه پزشکی خانواده در کشور اعلام کرد و گفت: در بعد پوشش هزینه در طول سال‌های گذشته تلاش فراوانی برای کاهش پرداخت از جیب مردم از طریق ارایه مراقبت‌های بهداشتی، درمانی اولیه برای همه مردم ایران در نزدیکترین محل به زندگی و کار مردم و اجرای برنامه پزشکی خانواده برای ۴۰ درصد جمعیت ایران و افزایش منابع سلامت، انجام شده است.

 

تبریزی افزود: برنامه آینده باید حرکت به سمت تجمیع منابع مالی و افزایش هدفمند آن برای پوشش برنامه پزشکی خانواده باشد. هدف این بعد در نهایت محافظت مردم در قبال مشکلات مالی با بهره گیری مناسب و صحیح از منابع موجود است.

 

 

 

 

وی خاطرنشان کرد: در بعد ارتقای کیفیت، چارچوب کیفیت خدمات در PHC ایران بر اساس چارچوب طراحی شده EMRO طراحی شده و در یک استان مطالعه پایلوت انجام گرفته است و چارجوب ارتقای کیفیت ایران برای PHC در شش بعد و سه سطح ارزیابی با ۴۰ شاخص آماده گسترش در ۱۳ دانشگاه علوم پزشکی پیشرو است که از ماه جاری شروع شده است.

رییس مرکز مدیریت شبکه گفت: اجرای برنامه Primary Health Care Measurement and Improvement (PHCMI) (اندازه گیری و ارتقاء شاخص‌های نظام مراقبت اولیه بهداشت) با هدف ارتقاء PHC برای رسیدن به UHC از مهر ماه ۹۸ شروع شده است.

 

تبریزی افزود: در این برنامه ارزیابی وضعیت PHC بر اساس ۱۲۱ شاخص استاندارد بین المللی انجام شده است. چالش‌ها و نقاط ضعف PHC شناسایی و برای آن برنامۀ ارتقاء با مشارکت همه دفاتر و ادارات کل معاونت بهداشت و همراهی تمامی بخش‌ها و سازمان‌های ذینفع انجام می‌گیرد.

 

وی بیان کرد: همکاران مرکز مدیریت شبکه برای پیاده سازی PHCMI، برای شناخت چالش‌ها و برای ارتقای PHC نقش و سهم بزرگی دارند.

 

 

تبریزی در ادامه اظهار داشت: در فاز دوم PHCMI داده‌های مربوط به پروفایل علائم حیاتی جمع آوری می‌شود که اجرای موفق آن مستلزم همکاری مدیران ارشد، شفافیت و مسئولیت پذیری همگانی و فعال شدن گروه‌ها در مرکز مدیریت شبکه است که دستاورد آن شناسایی فرصت‌های ارتقای PHC است که اولین بار در کشور اتفاق می‌افتد.

 

رییس مرکز مدیریت شبکه بر الزامات و نحوه حرکت به سمت UHC اشاره کرد و گفت: الزامات ساختاری از چهار فاکتور اصلی، تقویت نظام اطلاعات، هماهنگی بین سطوح مختلف، تحقق مشارکت مردمی و همکاری‌های بین بخشی و توانمندسازی نیروی انسانی تشکیل شده است.

 

تبریزی افزود: علاوه بر این باید پیش نیاز‌های پوشش همگانی سلامت را محقق کنیم که شامل تقویت رهبری و مدیریت، بازتعریف نظام ارائه خدمت، مشارکت جامع و واقعی بخش دولتی و خصوصی وتجمیع منابع مالی سلامت بوده و امکان تحقق پوشش همگانی سلامت را رقم می‌زند که این امر رسالت اصلی مرکز مدیریت شبکه است که می‌بایست محقق شود.

 

وی در ادامه خاطر نشان کرد: پنج استراتژی اصلی حوزه معاونت بهداشت وزارت بهداشت برای سال ۱۳۹۹ عبارت از برنامه پزشکی خانواده، ارتقای مستمر کیفیت خدمات، برنامه هر خانه یک پایگاه سلامت، تقویت پرونده الکترونیک سلامت و ایجاد شبکه شهر‌های سالم است که می‌بایست ادغام یافته در بطن برنامه پزشکی خانواده اجرایی شود.

 

تبریزی اضافه کرد: برای تحقق پوشش همگانی سلامت مشارکت همه بخش‌های ذی نفع به ویژه معاونت درمان، سازمان‌های بیمه گر، معاونت توسعه و سازمان برنامه و بودجه امری ضروری است.

 

وی در پایان گفت: پنج استراتژی وزارت بهداشت از مسیر PHC می‌گذرد و سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده که PHC موتور توانمند حرکت به سوی پوشش همگانی سلامت است و در راه تعالی این برنامه بزرگ و ماندگار در نظام شبکه با تلفیق و ادغام آن در یک برنامه (پزشکی خانواده) باید همه پای کار باشیم. باید همه این باور را داشته باشیم که تحقق پوشش همگانی سلامت یک رسالت و مسئولیت همگانی است و همه ما به ویژه همکاران مرکز مدیریت شبکه باید گام‌های محکم، موثر، مستمر و عالمانه‌ای دراین مسیر برداریم.