مالیات بر مجموع درآمد چیست؟

به گزارش خبرنگار گروه فضای مجازی ، مالیات بر سود سرمایه «CGT capital gains tax» نوعی از مالیات است که بر سود سرمایه اعمال و عموما از جنس مالیات بر عواید سرمایه‌ای تلقی می‌شود که هدف آن کاهش میزان سود سرمایه‌گذاری در بازار‌های غیرمولد و موازی بخش تولید است.

نگاهی به مالیات بر عایدی سرمایه در ایران

مالیات بر عایدی سرمایه پیشینه‌ای قدیمی در ایران دارد؛ به‌طوری‌که در قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۴۵ در ماده (۲۳) بخش درآمد، تفاوت قیمت خرید‌و‌فروش ملک به‌عنوان یک نوع درآمد و عایدی محسوب و مشمول مالیات شده بود.

همچنین در ماده سوم قانون مالیات‌های مصوب سوم اسفند ۱۳۶۶ که از اول سال ۱۳۶۸ قابل اجرا بوده، در «فصل مالیات سالانه املاک ذیل باب مالیات بر دارایی‌ها» نیز، مالیاتی شبیه به مالیات بر عایدی سرمایه تعریف و به طور مشخص به مالیات بر عایدی سرمایه و معافیت خانه اصلی اشاره شده بود؛ اما در سال ۱۳۸۰ این ماده و مواد دیگری اعم از مالیات مستغلات مسکونی خالی و اراضی بایر و همچنین مالیات بر مجموع درآمد «ماده ۱۲۹» حذف شد.

در سال ۱۳۹۱ وزارت امور اقتصادی و دارایی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را ارائه کرد و به تصویب هیئت وزیران رسید. این لایحه با قید یک‌فوریت در سال ۱۳۹۱ تقدیم مجلس شورای اسلامی شد.

پس از طرح لایحه در کمیسیون اقتصادی مجلس و اعمال تغییراتی در محتوای آن، در لایحه اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم به شکل ماده واحده‌ای حاوی تعداد ۶۴ بند در ۲۵ دی‌ماه ۱۳۹۲ برای رأی‌گیری به صحن علنی مجلس تقدیم شد.

در شهریور سال ۱۳۹۳، در بررسی لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، بند ۱۷ این لایحه حذف شد و نمایندگان مجلس به «مالیات بر عایدی سرمایه» رأی منفی دادند. بخشی از نمایندگان مخالف، نبود بانک جامع اطلاعاتی از املاک و صاحبان آن را دلیل اصلی اجرائی‌نبودن این قانون عنوان کردند؛ برخی دیگر ازجمله لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز شبهه افزایش تورم (ناشی از نامه دریافتی از آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی و مخالفت وی با بند یادشده) را مطرح کردند.

با توجه به کاهش شدید درآمد‌های نفتی، کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای که تیر ۱۳۹۷ به‌منظور بررسی ابعاد و آثار مالیات بر عایدی سرمایه برگزار کرد، جوانب این ابزار مالیاتی را با حضور دستگاه‌های مسئول و کارشناسان مورد بررسی قرار داد و با توجه به جمع‌بندی‌های انجام‌شده در دبیرخانه کمیته طبق نظر کارشناسان و دستگاه‌ها، پیشنهاد طرح دوفوریتی مالیات بر عایدی سرمایه در مجلس شورای اسلامی ارائه شد.

اما کدام معافیت‌های مالیاتی در پیش‌نویس مالیات بر مجموع درآمد حذف شد؟

با پیش نویس لایحه قانون مالیات بر مجموع درآمد یا اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم بحث حذف و یا کاهش بسیاری از معافیت‌ها و مشوق‌ها مطرح شد که به شرح زیر است:

1. درآمد کشاورزی، دامپروری، پرورش ماهی و طیور و زنبورعسل و…: طبق متن این پیش نویس معافیت اشخاص حقوقی برای درآمد‌های حاصله از مشاغل یادشده حذف شده و معافیت اشخاص حقیقی تا ۱۰۰ برابر معافیت پایه در نظر گرفته شده است.
2.  درآمد فعالیت‌های تولیدی و معدنی، خدمات بیمارستان‌ها و هتل‌ها: طبق متن قانون فعلی، درآمد فعالیت‌های تولیدی و معدنی، خدمات بیمارستان‌ها و هتل‌ها تا ۵ سال از شروع فعالیت معاف از مالیات است؛ اما طبق پیش نویس جدید معافیت بیمارستان‌ها و هتل‌ها حذف شده و سرمایه‌گذاری تولیدی و معدنی به عنوان اعتبار مالیاتی لحاظ می‌شود.
3. درآمد دانشگاه ها، آموزشگاه ها، مهد کودک‌ها و باشگاه‌های ورزشی: طبق متن پیش نویس لایحه، ۵۰ درصد درآمد حاصل از فعالیت دانشگاه‌ها، آموزشگاه ها، مهد کودک‌ها و باشگاه‌های ورزشی از مالیات معاف شده است.
4.  معافیت‌های مالیاتی مربوط به فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، قرآنی، فرهنگی و هنری بر اساس پیش نویس لایحه، حذف شده است.
5. درآمد حاصل از صادرات: بر اساس پیش نویس لایحه، معافیت صادرات محصولات غیرخام به ۵۰ درصد کاهش یافته و معافیت صادرات خام حذف شده است.
6.  معافیت‌های مالیاتی کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی و معافیت درآمد فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی حذف شده است.
7. معافیت مالیاتی درآمد ۲۰ ساله در مناطق آزاد حذف شده است و به جای آن بخشودگی ۵۰ درصد مالیات بر درآمد در نظر گرفته شده است.
8. معافیت مالیاتی درآمد ۱۵ ساله شرکت‌های دانش بنیان حذف و بخشودگی ۸۰ درصد مالیات بر درآمد لحاظ شده است.
9. معافیت مالیاتی سود تسعیر ارز حاصل از صادرات نیز حذف شده است.