اهمیت رعایت حق‌الناس در سعادت اخروی

گروه فرهنگی _ رعایت حقوق دیگران در جامعه علاوه بر اطاعت خالق و سعادت اخروی، در سعادت و پیشرفت زندگی دنیوی افراد جامعه هم نقش مهم و بسزایی دارد که بعضی از نتایج و آثار آن عبارتند از:

۱. آرامش روحی و اطمیان درونی افراد جامعه

وقتی افراد جامعه به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و درصدد ادای حقوق یکدیگر باشند، در درون خود احساس آرامش واطمینان مثبت و خویشاوندی خواهند کرد که این مطلب در بالا بردن سطح رشد و پیشر فت جامعه بسیار موثر است.

۲. امنیت فردی و اجتماعی

بدون شک از مهمترین و تأثیرگذارترین اموری که به امنیت فردی و اجتماعی انسان‌ها کمک می‌کند، رعایت حقوق یکدیگر و احترام گذاشتن به حقوق دیگران و تجاوز نکردن به حریم فردی و خانوادگی و اجتماعی دیگران است.

۳. اقامه قسط و عدالت اجتماعی

همانطور که قبلا بیان شد دو مسئله حقوق و عدالت، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند به طوری که راه رسیدن به عدالت توجه به حقوق دیگران و ادای آن حقوق است.

۴. اصلاح و آبادانی

با رعایت حقوق وانجام تکالیف الهی، زمینه اصلاح و آبادانی جامعه فراهم می‌شود. زیرا وقتی افراد جامعه بدانند که در برابر هر کار و زحمتی که می‌کشند، حق و حقوق آن‌ها به طور کامل ادا و استیفاء می‌شود و از این جهت هیچ اختلافی بین افراد جامعه نیست، انگیزه آن‌ها برای کار و تلاش و فراهم کردن زمینه‌های پیشرفت و آبادانی کشور بیشتر و بیشتر می‌شود.

۵. اصلاح و آبادانی

با ضرس قاطع می‌توان ادعا کرد که توجه به حقوق و ادای آن‌ها از مصادیق بارز و روشن معنویت است و بدون رعایت حقوق و انجام وظایف و تکالیف نسبت به خود و دیگران، هیچ معنویتی شکل نمی‌گیرد. به ویژه در نظام فکری و اخلاقی دینی که بزرگترین نقش در رسیدن به کمالات معنوی توجه به حقوق دیگران مطرح شده است.

۶. حفظ کرامت و آزادی انسان‌ها

در جامعه‌ای که افراد آن به حقوق خود و دیگران احترام می‌گذارند و آن‌ها را پاس می‌دارند یکی از نتایج اولیه آن این است که در چنین جامعه‌ای کرامت و شخصیت انسان‌ها حفظ شود و در کنار آن، زمینه برای آزادی انسان‌ها از بند‌های استبداد و استحمار و استثمار و استعمار و اسارت و دیکتاتوری فراهم می‌شود و بدین صورت انسان‌ها به آزادی شایسته که هدیه و عطیه الهی به انسان است نائل می‌شوند.

۷. جلوگیری از مفاسد اجتماعی

با رعایت حقوق در جامعه و برطرف کردن نیاز‌های طبیعی خود و دیگران از راه‌های صحیح و پسندیده، از فساد‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و کلان جلوگیری می‌شود. به طور مثال امام سجاد علیه السلام در مورد توجه به غریزه جنسی می‌فرماید که اولاً این غریزه امر عظیم و مهمی است و ثانیاً چاره‌ای جز ارضاء و اشباع آن (از راه صحیح) نیست که این فرمایش حضرت نشان می‌دهد که باید نسبت به ادای حق غریزه جنسی مصمم و جدی بود، چرا که اگر نیاز‌های این غریزه از راه صحیح و پسندیده پاسخ داده نشود به صورت مفاسد و ناهنجاری‌های اجتماعی بروز و ظهور خواهد کرد.

۸. دوری و نجات از رذائل و خواهش‌های نفسانی

ادای حقوق و انجام تکالیف نسبت به اعضاء و جوارح همچون چشم، گوش، زبان و ... جلوی بسیاری از رذائل و خواهش‌های نفسانی مذموم و گناه آلود را می‌گیرد و اعضاء و جوارح انسان را به سوی رستگاری و سعادت هدایت و راهنمایی می‌کند.

۹. تعدیل و تکمیل قوای انسانی

وقتی انسان وظایف و تکالیف خود نسبت به خویشتن و اعضاء و جوارح خود را به خوبی انجام دهد و آن‌ها را از افراط و تفریط در خواسته‌ها و کشش‌ها حفظ کند و بدین وسیله حق آن‌ها را ادا کند به طور حتم، باعث تعدیل و تکمیل آن‌ها خواهد شد.

۱۰. فراهم شدن زمینه برای رشد استعداد‌های علمی و عملی افراد جامعه

با رعایت حقوق، توانایی‌ها و استعداد‌های انسان این امکان و زمینه را پیدا می‌کند که به کمال و رشد مطلوب و غائی خود برسند و از این جهت نقش حقوق بسیار مهم است.

۱۱. جامعیت نظام حقوقی اسلام

نظام حقوق اسلام نظامی کامل و فراگیر است، همانطور که در رساله حقوق امام سجاد علیه السلام هم مشهود است، (تازه اگر همه بخش‌های این رساله به دست ما رسیده باشد) نظام حقوقی اسلام از تنوع و گستردگی تحسین برانگیزی برخوردار است، به طوری که دراین نظام حقوقی، که تبلور آن را در رساله حقوق امام سجاد علیه السلام به وضوح می‌بینیم، هم به حق خالق توجه شده است و هم به حقوق مخلوقات، هم حق خود و هم حق دیگران، هم حقوق دوست و هم حقوق دشمن، هم حقوق فردی و هم حقوق اجتماعی و هم حقوق بشر و هم حقوق بین الملل و هم حقوق سیاسی.

منبع: ترجمه رساله حقوقی امام سجاد (ع)