کشف دیواره ۲۷۰۰ ساله در سرپل‌ذهاب

به گزارش گروه جامعه و به نقل از اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه، باستان شناسان ایرانی موفق به شناسایی بقایای یک دیوار سنگی در شهرستان سرپل‌ذهاب واقع در مناطق غرب ایران شدند که طول آن حدود ۱۱۵ کیلومتر بوده و قابل مقایسه با دیوار مشهور باستانی هادریان است که توسط رومی‌ها در انگلستان ساخته‌شده بود.

ممکن است دیوار باستانی سرپل‌ذهاب یک مرزگذاری برای یک امپراتوری باستانی باشد. مشخص نیست که این دیوار کاربری دفاعی داشته یا تنها یک اثر نمادین به شمار می‌رود. این احتمال نیز وجود دارد که این دیوار در دوره اشکانیان و یا ساسانیان ساخته‌شده باشد، زیرا هر دوی این حکومت‌ها در غرب ایران استحکامات و قلعه‌های متعددی ساخته است و شواهد باستان‌شناسی اثبات می‌کند، در دوران این امپراتوری‌ها شهر‌ها و سیستم‌های آبیاری بزرگی در غرب ایران ساخته‌شده است، بنابراین احتمالاً هر دوی این حکومت‌ها منابع لازم برای ساخت دیوار گاوری را داشتند.

سجاد علی بیگی، دانشجوی دکترای باستان‌شناسی در دانشگاه تهران در این رابطه اعلام کرد: تخمین زده می‌شود که این دیوار دارای تقریباً یک‌میلیون مترمکعب سنگ باشد و ساخت چنین اثر بزرگی از نظر نیروی کار، مواد و زمان به منابع قابل‌توجهی نیاز داشت.

وی در این رابطه می‌گوید که این سازه از شمال به جنوب امتداد داشته و از کوه‌های بمو در شمال به منطقه‌ای در نزدیکی روستای ژاو مرگ در جنوب می‌رسد. سفال‌های موجود در کناره این دیوار حاکی از آن است که این بنا در دو دوره زمانی بین قرن چهارم پیش از میلاد و قرن ششم میلادی ساخته‌شده است.

بقایای سازه‌هایی که اکنون ویران‌شده‌اند، در مناطق متعددی در امتداد این دیوار قابل‌مشاهده است. این آثار ممکن است برج‌های دیده‌بانی یا ساختمان‌های نگهبانی کوچکی باشد. برای ساخت این دیوار از مصالح بومی که در دسترس معماران باستانی بوده، استفاده شده است و در بخش‌های مختلف این دیوار آثار تخته‌سنگ‌هایی که با ملات گچی در کنار یکدیگر قرارگرفته‌اند، شناسایی‌شده است.

اگرچه وجود این دیوار برای باستان شناسان ناشناخته بود، اما مردم محلی و کسانی که در نزدیکی آن زندگی می‌کنند، مدت‌هاست از وجود این دیوار آگاهی داشته و آن را دیوار گاوری می‌نامند.

باستان شناسان مطمئن نیستند که این سازه را چه کسانی ساخته اند و از آن برای چه هدفی استفاده می‌شد. به دلیل آسیب‌های فراوانی که در طول تاریخ چند هزارساله این اثر ارزشمند به آن واردشده، پژوهشگران حتی قادر به اعلام دقیق ابعاد عرض و ارتفاع این دیوار نیز نیستند. مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که این دیوار احتمالاً ۴ متر عرض و حدود ۳ متر ارتفاع داشته است.

علی بیگی با اشاره به این موضوع که ممکن است دیوار باستانی سرپل‌ذهاب یک مرز گذاری برای یک امپراتوری باستانی باشد، گفت: مشخص نیست که این دیوار کاربری دفاعی داشته یا تنها یک اثر نمادین به شمار می‌رود. این احتمال نیز وجود دارد که این دیوار در دوره اشکانیان و یا ساسانیان ساخته‌شده باشد، زیرا هر دوی این حکومت‌ها در غرب ایران استحکامات و قلعه‌های متعددی ساخته است و شواهد باستان‌شناسی اثبات می‌کند، در دوران این امپراتوری‌ها شهر‌ها و سیستم‌های آبیاری بزرگی در غرب ایران ساخته‌شده است، بنابراین احتمالاً هر دوی این حکومت‌ها منابع لازم برای ساخت دیوار گاوری را داشتند.

گفتنی است دیوار تازه کشف‌شده گاوری تنها دیوار بلند باستانی در ایران نیست. باستان شناسان پیش از این ساختار‌های مشابهی را در مناطق شمالی و شمال شرقی ایران یافته‌اند که از آن میان می‌توان به دیوار باستانی گرگان اشاره کرد این دیوار‌ها ممکن است هدف دفاعی داشته باشند.

وب‌سایت livescience امروز در گزارشی ویژه به بررسی این یافته ارزشمند پرداخته و همچنین شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی journal Antiquity منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.