دومین قاتل بزرگ جهان را بیشتر بشناسید
به گزارش گروه فضای مجازی ،سل یک بیماری عفونی است که معمولاً ریهها را تحت تأثیر قرار میدهد. در مقایسه با سایر بیماریهای ناشی از یک عامل عفونی، سل دومین قاتل بزرگ جهان است. یه طوری که تنها در سال ۲۰۱۵، ۱.۸ میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
در قرن ۱۸ و ۱۹، پیش از اینکه میکروب شناس آلمان، روبرت کوچ، میکروب توبرکلوزیس را در سال ۱۸۸۲ کشف کند، در سراسر اروپا و آمریکای شمالی، این بیماری همه گیر گسترش یافته بود.
پس از کشف این دانشمند، توسعه واکسنها و درمان مؤثر دارویی برای این بیماری به گونهای پیش رفت که در یک مقطع زمانی، سازمان ملل پیش بینی کرد که این بیماری تا سال ۲۰۲۵ در سراسر جهان از بین برود.
با این حال، در اواسط دهه ۱۹۸۰، موارد ابتلا به سل در جهان رو به افزایش بود، به حدی که در سال ۱۹۹۳، سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرد سل یک اورژانس جهانی است. این اولین باری بود که به یک بیماری چنین برچسبی میخورد.
سازمان بهداشت جهانی تخمین میزند که سالانه ۹ میلیون نفر به بیماری سل مبتلا میشوند. سل در یکی از سه علت اصلی مرگ و میر در زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال است.
علائم سل شامل سرفه، تب، تعریق شبانه، کاهش وزن است که این علائم ممکن است برای ماهها خفیف باشد و مبتلایان به سل ممکن است طی مدت یک سال از طریق تماس نزدیک، بین ۱۰ تا ۱۵ نفر دیگر را آلوده کنند.
سل یک عامل بیماری زا و پاتوژن موجود در هوا است، به این معنی که باکتریهایی که عامل بروز سل هستند از طریق شخص آلوده در هوا پخش میشوند.
سل معمولاً روی ریهها تأثیر میگذارد، اگرچه میتواند به سایر اندامهای بدن هم سرایت کند. پزشکان بین دو نوع عفونت نهان و فعال سل تمایز قائل میشوند. در حالت غیرفعال باکتریها در بدن باقی میمانند. آنها هیچ علامتی ایجاد نمیکنند و مسری نیستند، اما میتوانند فعال شوند در نوع فعال، باکتریها باعث ایجاد علائم میشوند و میتوانند به دیگران منتقل شوند.
اعتقاد بر این است که در حدود یک سوم از جمعیت جهان مبتلا به سل نهفته هستند و در حدود ۱۰ درصد احتمال فعال شدن سل نهفته وجود دارد، اما این خطر در افرادی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند یعنی افرادی که مبتلا به HIV یا سوء تغذیه هستند یا افرادی که سیگار میکشند بسیار بیشتر است.
سل همه گروهها و سراسرنقاط جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. با این حال، این بیماری بیشتر افراد جوان و افراد ساکن کشورهای در حال توسعه را مبتلا میکند. در سال ۲۰۱۲، ۸۰ درصد موارد گزارش شده از سل فقط در ۲۲ کشور جهان رخ داده بود.
علائم هشدار دهنده اولیه طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) علائم بیماری سل شامل احساس ضعف، کاهش اشتها و کاهش وزن، لرز، تب و عرق شبانه، سرفه شدیدی که به مدت ۳ هفته یا بیشتر ادامه یابد و درد قفسه سینه است.
سل همچنین میتواند بر سایر قسمتهای بدن تأثیر بگذارد وعلائم بستگی به بخشی دارد که روی آن تأثیر میگذارد.
سل بدون درمان، میتواند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد. به عنوان مثال در استخوانها ممکن است درد ستون فقرات و تخریب مفاصل ایجاد کند. در مغز میتواند منجر به مننژیت شود. در کبد و کلیهها میتواند عملکرد فیلتراسیون را مختل کند و منجر به خون در ادرار شود.
این بیماری در قلب موجب میشود توانایی قلب در پمپاژ خون مختل شود و در نتیجه منجر به تامپوناد قلبی شود که میتواند کشنده باشد.
تشخیص سل معمولاً از طریق آزمایش پوستی با تزریق در ناحیه ساعد تشخیص داده میشود. برای بررسی سل، پزشک برای گوش دادن به ریهها و بررسی تورم در غدد لنفاوی از یک استتوسکوپ استفاده میکند.
متداولترین آزمایش تشخیصی سل، آزمایش پوستی است که در آن تزریق اندک توبرکولین PPD، عصاره باکتری سل، درست در زیر ساعد داخل بدن انجام میشود. محل تزریق باید بعد از دو تا سه روز بررسی شود و اگر برجستگی سخت و قرمز تا اندازه خاصی متورم شده باشد، احتمالاً آلودگی با سل وجود دارد. متأسفانه، آزمایش پوست صد در صد دقیق نیست و پیش بینی نادرست مثبت و منفی را ارائه میدهد.
با این حال، آزمایشهای دیگری هم برای تشخیص سل وجود دارد. آزمایش خون، اشعه X قفسه سینه و آزمایش اخلاط سینه همگی برای آزمایش وجود باکتری سل قابل استفاده هستند و ممکن است در کنار تست پوستی مورد استفاده قرار گیرد. تشخیص MDR-TB نسبت به سل معمولی دشوارتر است. همچنین تشخیص سل به طور منظم در کودکان دشوار است.
درمان در صورت وجود داروی مناسب و صحیح، به طور عمده سل قابل درمان است. نوع درمان و طول مدت دقیق درمان آنتی بیوتیکی بستگی به سن فرد، وضعیت سلامتی عمومی، توان مقاومت بالقوه در برابر داروها و محل عفونت (ریهها، مغز، کلیه ها) دارد.
افراد مبتلا به سل نهفته ممکن است فقط به یک نوع آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند، در حالی که افراد مبتلا به سل فعال (به ویژه MDR-TB) اغلب به تجویز داروهای متعدد نیاز دارند.
در این بیماری معمولاً آنتی بیوتیکها برای مدت زمان نسبتاً طولانی مصرف میشوند. اما مدت زمان استاندارد برای یک دوره آنتی بیوتیک در بیماری سل حدود ۶ ماه است.
داروهای سل میتواند برای کبد سمی باشد و عوارض جانبی غیر معمولی دارد که در صورت بروز، میتوانند بسیار جدی باشند. عوارض جانبی احتمالی شامل ادرار تیره، تب، زردی و از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ هستند که باید به پزشک گزارش شوند.
لازم است هر دوره درمانی به طور کامل انجام شود، حتی اگر علائم سل از بین رفته باشد. هر باکتری که از درمان دوره قبلی باقی مانده است میتواند در برابر دارویی که تجویز شده مقاوم شود و منجر به ایجاد MDR-TB در آینده شود.
