جایــــــــــــزه به شرط خنده

به گزارش گروه فضای مجازی ، با مشخص شدن برندگان جایزه «ایگ نوبل» در چند روز گذشته در فضای مجازی، مطالب زیادی درباره این جوایز منتشر شد، اما شما درباره جایزه «ایگ‌نوبل» که هر سال در سالن سندرز دانشگاه هاروارد برگزار می‌شود چه می‌دانید؟ نه می‌شود گفت مراسم اهدای جوایز برای تمسخر اختراعات یا اکتشافات یا پژوهش‌های مسخره است؛ نه می‌شود گفت جوایزی تمسخر آمیز برای ایده‌هایی کاملا جدی و راه گشاست. مراسمی که برای درک آن باید به عمق هدف این پژوهش‌ها بنگرید.

ایگ نوبل چیست؟
مجله طنز علمی تحقیقات نامحتمل Annals of Improbable Research جایزه «ایگ‌نوبل (Ig Nobel Prize) را از سال ۱۹۹۱ به کسانی اهدا می‌کند که دستاورد‌های علمی و تحقیقاتشان باعث شود «مردم بخندند بعد فکر کنند». هدف آن نیز «بزرگداشت غیرعادی‌ها» و «ادای احترام به خلاقیت‌هایی است که باعث علاقه مردم به دانش، پزشکی و فناوری می‌شود». جایزه ایگ نوبل، در واقع تقلیدی طنزگونه از «جایزه نوبل» است که هر سال نزدیک فصل پاییز به ۱۰ طرح و تحقیق علمی عجیب و خنده‌دار اهدا می‌شود. عبارت Ig-Nobel را می‌توان بازی با واژه «ignoble» دانست. صفتی در زبان انگلیسی است که در فارسی به «فرومایه»، «خفت‌بار» یا «شرم‌آور» ترجمه شده است. ضمن اینکه با جدا کردن پیشوند Ig از nobel و تغییر بخش دوم به صورت Nobel، اشاره به جایزه نوبل هم شده است.

جایزه‌ای شوکه کننده
شکل جایزه ایگ‌نوبل سالانه تغییر می‌کند. مثلا در مراسم امسال که در روز‌های گذشته برگزار شد، برگزیدگان یک لیوان قهوه بیرون بر، یک نخ سیگار و گوشی پلاستیکی را که همه روی تخته چوبی مربعی نصب شده بود، به یادگار به خانه بردند. سال ۲۰۱۴ این هدیه متشکل از یک سینی پلاستیکی بود که روی آن کارد و چنگال و یک بشقاب چینی چسبیده بود. جالب آن که طی سال‌های گذشته در کنار این جوایز یادگاری، برندگان مبلغ ۱۰ تریلیون (هزار میلیارد) دلارِ زیمبابوه دریافت می‌کردند. جایزه‌ای که عملا هیچ ارزشی نداشت. برای مثال در سال ۲۰۱۵ بانک مرکزی زیمبابوه پس از سال‌ها تورم شدید اقتصادی این کشور اعلام کرد که ارزش ۳۵ تریلیون دلار واحد پول زیمبابوه برابر با یک دلار آمریکاست. با این حال از آن سال تاکنون برای ارتقای ارزش پول ملی، زیمبابوه اصلاحات اقتصادی انجام داده و مشخص نیست این بخش هنوز در سبد جوایز ایگ نوبل قرار دارد یا خیر. در ادامه با بخشی از پژوهش‌های برنده این جایزه آشنا می‌شوید.‌

می‌شود در ۳۰ سال صاحب ۸۸۸ فرزند شد؟
جایزه ریاضی در سال ۲۰۱۵ را الیزابت اوبرتسوخر و کارل گرامر از دانشگاه وین بردند. آن‌ها یک شیوه ریاضی ابداع کردند تا ببینند آیا «مولای اسماعیل خون آشام»، پادشاه سلسله شریفیان مراکش، واقعا می‌توانسته در طول ۳۰ سال (بین سال‌های ۱۶۹۷ تا ۱۷۲۷ میلادی) ۸۸۸ بچه (۶۰۰ پسر) تولید کند یا نه. این تحقیق با استفاده از دو مدل ریاضی انجام شد، یکی با در نظر گرفتن این احتمال که مولای اسماعیل به هر زنی دسترسی داشته و یکی با این احتمال او فقط به زنان حرمسرا بسنده می‌کرده است. نتیجه آن که این مدل سازی ریاضی نشان داد، بله چنین چیزی ممکن است.

خطرناک‌ترین پول جهان
امسال، حبیب گدیک از ترکیه و همکارانش برای تحقیق درباره اینکه اسکناس‌های کدام کشور‌های بیشتر از کشور‌های دیگر می‌توانند ناقل باکتری‌های خطرناک باشند، جایزه ایگ نوبل اقتصاد را بردند. پاسخ این پژوهش این بود که خطرناک‌ترین پول جهان متعلق به اسکناس‌های رومانیایی است.

دایناسورپنداری جوجه‌ها
جایزه زیست‌شناسی سال ۲۰۱۵ را دکتر رودریگو واسکز از دانشگاه شیلی برد که نشان داد اگر یک دم مصنوعی به یک جوجه وصل و او را به همین شکل بزرگ کنید راه رفتن اش شبیه دایناسور خواهد شد. با چسباندن این دم مصنوعی مرکز ثقل بدن جوجه تغییر می‌کند، بنابراین کمی خمیده‌تر و با گام‌های کمی بلندتر راه می‌رود و با کشیدن گردن به جلو، وزن دم را متعادل می‌کند.

تشخیص آپاندیسیت در دست انداز
جایزه پزشکی سال ۲۰۱۵ به تحقیقی رسید که نشان می‌داد اگر کسی درد شکم دارد و موقع عبور ماشین از دست‌انداز دردش بیشتر می‌شود به احتمال ۹۷ درصد آپاندیسیت دارد و از این رو افزایش درد با دست‌انداز ارزش تشخیصی دارد. ایده این تحقیق از شوخی رایج جراحان گرفته شده است. دکتر هلن اشداون که پزشک تازه‌کار در بیمارستان معروف استوک مندویل در ایلزبری بود، تصمیم گرفت که بفهمد آیا در این شوخی واقعیتی نهفته یا خیر. او که محل کارش در خیابانی پر از دست انداز قرار داشت، این تحقیق را روی ۱۰۱ بیمار انجام داد. از ۳۴ نفری که تشخیص آپاندیسیت برای شان قطعی شد، ۳۳ نفر گفته بودند هنگام عبور ماشین از دست انداز دردشان افزایش پیدا می‌کرد.

چرا پیرمرد‌ها گوش‌های بزرگی دارند؟
چرا پیرمرد‌ها گوش‌های بزرگی دارند؟ پاسخ به این سوال جایزه سال ۲۰۱۷ در بخش آناتومی را برای دکتر «جیمز هثکوت» به ارمغان آورد. او با مطالعه اندازه گوش ۲۰۰ بیمار مختلف، به این نتیجه رسیده که گوش افراد پس از سن ۳۰ سالگی، هر ۱۰ سال دو میلی متر رشد می‌کند. نوع غضروف موجود در گوش انسان‌ها از نوع غضروف ارتجاعی است که با گذر زمان شروع به از هم پاشیدن می‌کند که موجب افتادگی و بزرگ‌تر به نظر رسیدنشان می‌شود.

پرتاب هواپیماربا به پایگاه پلیس
جایزه صلح ایگ نوبل سال ۲۰۱۳ در حالی به گوستانو پیزو (Gustano Pizzo)، تعلق گرفت که او در سال ۲۰۰۶ فوت کرده بود. پیزو که در زمان حیات در بخش مهندسی ایمنی فعالیت می‌کرد، یک سیستم الکترومکانیکی برای به بیرون پرتاب کردن هواپیماربایان احتمالی از طریق یک دریچه اختراع کرد. این دستگاه پس از مهروموم کردن هواپیماربایان درون یک بسته آن‌ها را با چترنجات به پایین به سوی پلیس می‌فرستاد.

اثبات فیزیک در بدبیاری‌های آشپزخانه
فکر می‌کنید اگر نان از دست تان بیفتد با کدام سمت به زمین سقوط می‌کند؟ احتمالا جواب تان این است که دو سمت نان فرقی نمی‌کند، اما اگر روی آن کره بمالید آن وقت موضوع مهم می‌شود. رابرت متیو از دانشگاه اسون نشان داد که نان معمولا با سمت کره‌ای روی زمین می‌افتد! این پژوهش تاثیر گذار ایگ نوبل فیزیک سال ۱۹۹۶ را برای او به ارمغان آورد.