در ایران فهم نادرستی از بهره هوشی داریم/نظریه هوش امروزه منسوخ شده است

قاسم پورحسن، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با خبرنگار گروه جامعه ، در پاسخ به این سوال که آیا ضریب هوشی وجود دارد؟ گفت: ابتداعا باید گفت در ایران به طور کلی فهم نادرستی از بهره هوشی داریم و گاهی به اشتباه به آن ظریب هوشی می‌گوییم که ظریب هوشی یک واژه اشتباه است.

بهره هوشی یعنی آنچه که از عقل به دست می‌آید

وی در ادامه به توضیحی از بهره هوشی پرداخت و گفت: بهره هوشی یعنی آنچه که از عقل به دست می‌آید. متاسفانه بهره هوشی را در تعریف و کارکرد تقلیل داده ایم به آنچه از طریق وراثت به دست می‌آید که نظریه‌ای نادرست بود که در ابتدای دهه ۱۹۲۰ مطرح شد و تصور این بود که هوش آنچه است که از طریق وراثت یا ژن به دست می‌آید و انسان‌ها به همین شیوه تقسیم می‌شدند و متاسفانه آنچه را که چارلز اسپیرمن روان شناس انگلیسی در ابتدای قرن ۲۰ مطرح کرد تعمیم پیدا کرد و همچنان به عنوان تست بهره هوشی انجام می‌شود.

پور حسن در ادامه بیان کرد: برخی اظهار کرده اند که ۷۰ درصد انسان‌ها دارای هوش میانه، بین ۱۲ تا ۱۸ درصد بالاتر ، بین ۳ تا ۵ درصد بسیار با هوش و یک درصد افراد برگزیده هستند.

بهره هوشی توانایی ناشی از وضع ژنتیکی افراد نیست

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه بیان کرد: اگر بهره هوشی را به یک توانایی ناشی از وضع ژنتیکی افراد تعریف کنیم به به طور کلی اجتماع و آموزش و کوشش فرد را بی معنا تلقی کرده ایم.

رابطه ی بین بین هوش و ژن تفکری خطرناکی درباره انسان‌ها است

وی در ادامه بیان کرد: این فهم که بین هوش و ژن و هوش و وراژت و هوش و نژاد رابطه وجود دارد تفکری غلط و به عبارتی تفکری خطرناکی درباره انسان‌ها است.

 آزمون‌های هوش از حوزه و قلمرو آی کی یو فراتر رفته است

پور حسن در ادامه بیان کرد: مطالعات گسترده‌ای در باب روان شناسی شخصیت و انواع هوش‌ها امروزه انجام شده است و نظریه‌های هوش چند گانه‌ای بنا شده و آزمون‌های هوش از حوزه و قلمرو آی کی یو فراتر رفته و امروزه هوش عقلانی، هوش هیجانی، هوش جسمانی داریم.

در ایران فهم نادرستی از بهره هوشی داریم

پور حسن افزود: ما در ایران فهم نادرستی از بهره هوشی داریم و آن را به اشتباه ظریب هوشی قلمداد می‌کنیم.

معنای درست بهره هوشی چیست؟

این استاد دانشگاه در ادامه در پاسخ به این سوال که معنای درست بهره هوشی چیست؟ گفت: بهره هوشی یا هوش بهره مجموعه توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی فرد است نه عنصری وراثتی و قابلیتی ذهنی.

وی تاکید کرد: بهره هوشی یعنی مغز انسان بر اساس قابلیت‌های ذهنی می‌تواند هر آزمونی که به آن داده می‌شود را حل کند.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: مجموعه توانایی‌ها و مهارت‌های شناختی ذهن انسان و توانایی فکری آن می‌تواند اطلاعات را جذب و پردازش کند، تولید فکر کند، مفاهیم جدید ایجاد کند و ایجاد تغییر کند. اگر این طور باشد با ابعاد ۹ گانه‌ای در بهره هوشی مواجه هستیم.

 ابعاد ۹ گانه بهره هوشی چیست؟

وی در ادامه درباره این ابعاد ۹ گانه بهره هوشی گفت: یک: تامل و التفاط؛ دوم: حافظه؛ سوم: ارزیابی و داوری؛ چهارم: استدلال و استنتاج؛ پنجم: حل مسئله؛ ششم: تصمیم گیری و تفکر؛ هفتم: یادگیری از تجربه هشتم: مهارت‌های زبانی و کلامی و نهم: اقدام و تغییر مجموعه ابعاد بهره هوشی هستند.

در ایران تنها چیزی که وجود دارد مسئله حافظه است

وی در ادامه تاکید کرد: اما در ایران تنها چیزی که وجود دارد مسئله حافظه است و حتی یک پله بالاتر مسئله ارزیابی و استنباط اصلا مورد توجه نیست.

بهره هوشی نباید آنچنان اهمیتی برای تفکیک انسان‌ها داشته باشد

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: بنابراین بهره هوشی دیگر نباید آنچنان اهمیتی برای تفکیک انسان‌ها داشته باشد، ولی این نگاه غلط که ابتدا در غرب که در ۱۹۳۰ انجام شد و بعدا که مورد تحلیل قرار گرفت رد شد و بیان شد که این فهم نادرست است که بهره هوشی ناشی از بهره مغزی و کارکرد مغز انسان؛ بدون توجه به اجتماع، تلاش، کوشش، فراگیری و حوزه آموزش است.

در نظام آموزشی کسی را با فرد نمی‌سنجند

وی افزود: اگر تعریف صحیح از هوش بخواهیم داشته باشیم. باید این حوزه‌های ۹ گانه با توجه به مجموعه مهارت‌های و توانایی‌های شناختی انسان تلقی شود. در نظام آموزشی کسی را با فرد نمی‌سنجند.

پور حسن در ادامه تاکید کرد: چیزی که می تواند خطرات بنیادین را به وجود بیاورد چند پله کردن و تقسیم کردن است و از دهه ۹۰ تحولات حوزه آموزش به نحوی بود که تمایز افراد، تفکیک افراد، تفکیک مدارس و چند پله کردن نظام آموزش را به طور کلی غلط بیان کردند.

افراد انسانی در قیاس با دیگران صاحب وارد مهارت و توانایی شناختی می‌شوند

وی در ادامه بیان کرد: بعد از این اظهارات مسئل حلقه انتقالی به وجود آمد که به این معنا است که افراد انسانی در قیاس با دیگران صاحب وارد مهارت و توانایی شناختی می‌شوند و با دیگران به حل مسئله می‌پردازند و حل مسئله موضوعی نیست که بخواهیم افراد را بر اساس توانایی یک عنصری نه عناصر متعدد ارزیابی کنیم.

بسیاری از فرصت‌های کوشش و آموزش افراد از بین برده شد

حسن پور در ادامه بیان کرد: نظام آموزشی فرد را در یک وضع منحصر به فرد شخصی قرار نمی‌دهد بلکه در یک کار گروهی قرار می‌دهد و متاسفانه در سال های گذشته ثمره تمرکز بر بهره هوشی سبب شد بسیاری از فرصت‌های کوشش و آموزش افراد از بین برده شود و مانع شکوفایی آن‌ها شویم.

پور حسن تاکید کرد: امروزه هیچ نظریه پرداز مهمی در درون نظام آموزش تعامل محور و نه حافظه محور نداریم که بخواهد بر اساس استعداد ذاتی یا ورارتثی بیان کند که فرد واجد مهارت برتر و برگزیده باهوش است.

نظریه هوش امروزه منسوخ شده است/در ایران دانش آموزان را بر اساس آزمون های هوش تفکیک می کنند

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه بیان کرد: نظریه هوش امروزه منسوخ شده است. از این حیث که تک عاملی بادشد. در ایران همچنان مدرسه و دانش آموزان را بر اساس این آزمون های هوش تفکیک می کنند.

این استاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه بیان کرد: نظریه هوش از این حیث که تک عاملی باشد امروزه منسوخ است و امروز دستاورد علمی بر اساس کار گروهی و تیمی سنجیده می شود.