تشکیل هیئت جمع‌آوری اسناد میراث معنوی مشترک 9 استان زاگرس نشین

به گزارش میزان استان های زاگرس نشین استان های هستند که جاذبه های گردشگری آنها همواره از چشم هموطنان دور مانده است و در فصل های سفر این استان ها کمتر جز گزینه های انتخابی هموطنان برای سفر قرار می گیرند. اما این استان ها علاوه بر جاذبه های گردشگری از میراث معنوی غنی نیز برخوردار هستند که باید از هم اکنون به فکر ثبت ملی و جهانی آنها بود تا بتوان همراه با توسعه زیرساخت های گردشگری این استان ها، جاذبه های دیگری علاوه بر جاذبه گردشگری برای هموطنان و توریست های خارجی که در این استان ها حاضر می شوند را فراهم کرد. بدین منظور با محمد رضا امانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان به عنوان یکی از استان های زاگرس نشین به گفت‌وگو نشستیم تا برنامه های آنها را در خصوص ثبت میراث معنوی در راستای رونق گردشگری و حفظ این نوع میراث جویا شویم. 

برای ثبت میراث معنوی لرستان برنامه ای دارید؟

با توجه به این که میراث فرهنگی یک کشور تنها شامل اشیاء فیزیکی نمی شود و سنت‌های شفاهی، هنرهای نمایشی، و رسوم اجتماعی، آیین‌ و جشن‌ها، آداب مربوط به طبیعت و جهان اطراف یا دانش و مهارت‌های لازم برای تولید صنایع دستی را نیز شامل می شود استان لرستان نیر گنجینه ای غنی از موارد ذکر شده را در خود دارد. مراسم هایی همانند مراسم‌های سور و سوگ، آشتی کنان، آداب عبادت و مسجد رفتن و غذا خوردن و بسیاری موارد دیگر که بخش از عادی زندگی لرستانی‌ها است تحت عنوان میراث معنوی محسوب شوند که این میراث در مقایسه با سایر قومیت‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فرد است.

با توجه به منحصر به فرد بودن این رسوم بخشی از جشن هایی که به لباس و سنت پوشش در این استان مربوط می شود جهت ثبت در فهرست ملی و پس از آن جهانی پیشنهاد شده است؛ به عنوان مثال می‌توان به جشن گلونی یا جشن سربند زنان لر اشاره کرد که پیشنهاد آن ارائه شده است. از سوی دیگر در چندین همایش کشوری که در سال های گذشته برگزار شد به همت محققان و سمن های فعال در این حوزه تعداد 21 اثر معنوی پیشنهاد و به ثبت رسیده است.از جمله مراسم عزاداری عاشورا در شهر خرم آباد و مراسم عزاداری امام حسین (ع) در سقاخانه های خانگی شهر بروجرد در روز تاسوعا که ثبت شده است.

همانطور که اشاره کردید لرستان نیز مانند بسیاری از استان های کشور گنجینه ای غنی از آداب، رسوم، آیین ها و مراسم هایی است که ارزش فرهنگی و تاریخی دارند. حال این سئوال مطرح می شود که ثبت میراث معنوی استان جدای از حفاظت از این میراث چه نتایج مثبت دیگری نیز دارد؟

با توجه به جاذبه های گردشگری فراوان و نیز نرخ بیکاری در استان با ثبت جشن ها و سنت ها می توانیم جاذبه دیگری برای حضور گردشگران استان لرستان فراهم کنیم، زیرا در صورت ثبت آنها روند مطلوب تری در برگزاری و نمایش این نوع میراث فراهم می شود و می توان در فصل های سفر با اجرای آنها هم گردشگران را از این میراث غنی آگاه کرد و هم آنها را در حظ میراث معنوی استان سهیم کرد.

به عبارتی برگزاری جشنواره اقوام می تواند کمک ویژه ای به توسعه صنعت گردشگر ی استان کمک کند. اما برای حضور گردشگران نیز باید زیرساخت های لازم را فراهم کرد تا حین حضور برای بهرمندی از نمایش میراث معنوی و جاذبه های گردشکری استان بتوانند اقامت و دسترسی های خوبی را داشته باشند.

با توجه به این که استان لرستان جزء استان های زاگرس نشین است، آیا در جمع آوری و حفظ میراث معنوی فرامنطقه ای که تمام استان های زاگرسی را شامل می شود نیز مشارکت دارید؟

در حال حاضر 9 استان زاگرس نشین در کشور وجود دارد که شامل ایلام، همدان، لرستان، خوزستان، کردستان، چهارمحال وبختیاری، آذربایجان غربی، زنجان و کرمانشاه می شود. این استان ها دارای وجوه مشترک فرهنگی و اجتماعی هستند که استان ایلام در سال گذشته با برگزاری جشنی به نمایش آنها پرداخت.

در این جشن موسیقی آیینی و سنتی پنج استان ایلام، چهارمحال وبختیاری، کردستان، خوزستان و لرستان نواخته شد و سیاه چادرهای عشایری پنج استان ایلام، همدان، کرمانشاه، خوزستان و چهارمحال وبختیاری برپا شد تا در آنها انواع غذاهای محلی و آش های سنتی این استان ها و نمایش وجوه مشترک در گویش، زبان، آداب و رسوم و نحوه پوشش آنها به اطلاع هموطنان سایر استان ها برسد.

براین اساس به دنبال این هستیم ضمن توسعه برگزاری جشن هایی از این دست که به طور قطع با حضور هر 9 استان بازتاب و برد بیشتری پیدا می کند، از این رو مقرر شده است هیئتی را برای جمع آوری اسناد و مدارک میراث معنوی استان های زاگرس نشین اعزام کنیم، تا با در دست داشتن این اسناد روند ثبت ملی و جهانی میراث معنوی و نیز برنامه ریزی به منظور بهره مندی از این میراث در توسعه گردشگری گام موثری برداریم.

به طور قطع برگزاری هر مراسمی با رویکرد جذب گردشگر نیاز به بودجه دارد، اعتبارهای مورد نیاز برای برگزاری این جشن ها و نیز پیگیری برنامه های ذکر شده چگونه تامین می شود؟

با توجه به این که این میراث به بطن زندگی مردم باز می گردد، بخشی از آنها روزانه در جریان زندگی مردم حضور دارد و بدین صورت هم دیده می شوند و هم زنده می مانند. اما در برگزاری بخشی از جشن ها همانند جشن سربند زنان لر که اخیرا برگزار شد از سمن ها فعال در حوزه میراث معنوی کمک می گیریم تا با جذب حامی مالی هم بتوانیم برنامه های مورد نظر خود را برگزار کنیم و هم بتوانیم با توجه به کمبود اعتبارهای ملی و استانی به اولویت های ابتدایی در استان بپردازیم.

از توسعه زیرساخت های گردشگری سخن گفتید. با توجه به این که در صورت ثبت میراث معنوی و ایجاد جاذبه های جدید در استان برای گردشگران با این اقدام نیاز به وجود زیرساخت های مناسب برای جهت پذیرایی مطلوب است، چه برنامه ای را در این خصوص در استان دنبال می کنید؟

توسعه زیرساخت های گردشگری تاثیر بسیار زیادی در جذب گردشگر و نیز نمایش مطلوب آیین ها و سنت ها دارد. در واقع میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هر منطقه زنجیره ای به هم پیوسته است که در صورت ضعف در هر یک به شرایط مطلوب دست نمی یابیم. بدین منظور در سال گذشته برای توسعه زیرساخت های گردشگری حدد 5 هزار و 700 میلیارد تومان از ردیف اعتبارهای ملی و استانی هزینه شد. این هزینه بیش از هر چیز صرف تجهیز زیرساخت های آبشارهای هفتگانه لرستان، قلعه فلک و افلاک و نیز باغ گلستان برای برگزاری جشن ها و آیین ها شده است.

همچنین بازارچه دائمی صنایع دستی را نیز ایجاد کردیم. در سال جاری به دنبال تکمیل روندی هستیم که در سال گذشته آن را دنبال کردیم.بدین منظور در سال جاری همانند سال گذشته 5 هزار و 700 میلیارد بودجه به توسعه زیرساخت های گردشگری استان برای تکمیل پروژه های نیمه تمام تزریق می شود. به طور مثال تکمیل زیرساخت آبشارهای افرینه، نوژیان و بیشه را از محل اعتبار مذکور تامین می کنیم.