شکل گیری اکوسیستم اقتصادی درآمد روستاییان را افزایش می‌دهد

به گزارش گروه اقتصاد ، ایده‌ها و روش‌های اشتغالزایی متناسب با تغییر شرایط باید ارتقا پیدا کنند، بازدهی پایین طرح‌های اشتغالزا در بسیاری از موارد ناشی از این است که با وجود تغییر مقتضیات زمان همچنان مدل‌های سنتی ایجاد شغل به حیات خود ادامه می‌دهند بدون آنکه توجهی به بازخورد‌ها داشته باشند.

یکی از شیوه‌های سنتی و معروف در سیاستگذاری اشتغال، پرداخت تسهیلات نقدی خرد به مردم با هدف خوداشتغالی است، این روش سال هاست که مورد توجه دستگاه‌های دولتی و کارآفرینان قرار دارد، اگرچه نفس این روش را به طور کامل نمی‌توان زیر سوال برد، اما همواره نگرانی‌هایی درباره میزان کارآمدی آن بویژه احتمال انحراف تسهیلات وجود دارد.

جواد یوسفی، ایده پرداز و مجری طرح «حامی دامدار» کارآفرینی است که توانسته با نوآوری در نحوه تخصیص تسهیلات به مردم، انحراف تسهیلات را به صفر و بازدهی آن را به حداکثر برساند.

وی به دلیل دغدغه‌های شخصی طرح «حامی دامدار» را که منجر به اشتغال ۲۰۰ نفر شده به روستا‌های محروم سیستان و بلوچستان برده است.

وی در توضیح این طرح، می‌گوید: «دامداری همواره یکی از علاقه شخصی من بوده است. در مقاطع مختلف شیوه‌های مختلفی از دامداری را امتحان و کسب تجربه کردم. از سوی دیگر باز هم به دلیل علایق شخصی سفر‌هایی زیادی به مناطق محروم کشور با هدف عکاسی انجام می‌دادم. در این سفر‌ها متوجه شدم که عامل اصلی محرومیت مردم، بیکاری آن هاست و در عین حال ظرفیت‌ها و امکانات معطل در مناطق محروم برای اشتغالزایی را کاملا شناسایی کردم. ایده «حامی دامدار» در همین حین آرام آرام در ذهنم شکل می‌گرفت. من مشاهده می‌کردم که مردم در مناطق محروم اندک درآمد یا سرمایه یا تسهیلاتی را که دریافت می‌کردند، صرف کالا‌های مصرفی و غیرضروری می‌کردند و هر روز بدهکار و گرفتار‌تر از قبل می‌شدند و فقط امروزشان را به فردا می‌رساندند.»

این کارآفرین افزود: «در عین حال مردم در مناطق محروم بسیاری از مهارت‌های دیرین خود را فراموش کرده اند. از جمله مهارت و تجربه دامداری. طرح حامی دامدار را اینگونه تعریف کردیم که در مناطق محروم کشور در فاز نخست به مردم دامداری بیاموزیم و سپس به جای تسهیلات نقدی دام را به صورت قسطی در اختیارشان قرار دهیم و پس از پروار شدن دام‌ها هم مردم می‌توانند خودشان دام‌ها را در بازار بفروشند و اگر نتوانستند ما به صورت تضمینی از آن‌ها خریداری کنیم.»

یوسفی درباره علت انتخاب سیستان و بلوچستان برای اجرای این طرح، خاطرنشان می‌کند: «من و همکارانم به این نتیجه رسیدیم که اگر این طرح را در این نقطه کشور اجرا کنیم پس از آن برای اجرایش در سایر استان‌ها و تعمیم این ایده کار آسانی خواهیم داشت. قبل از شروع طرح ما مدت‌ها در روستا‌های سیستان بلوچستان اقامت کردیم و بررسی‌های دقیقی راجع به شرایط محیط زیستی، فرهنگ و میزان مهارت‌های اقتصادی مردم و ظرفیت‌ها و کاستی‌های اقتصادی منطقه به عمل آوردیم. متوجه شدیم که طرح «حامی دامدار» با حفظ روح واحدش در هر استان باید نسخه‌ای ویژه و بومی سازی شده داشته باشد. نسخه ما در سیستان هم «نهاد واسط» بود.»

وی اضافه می‌کند: «گام اول ما ارتباط گیری با مردم روستایی بود. مردم این منطقه چیزی که زیاد دیده اند گروه‌های رسانه‌ای هستند که چند روز برای ساخت مستند یا تهیه خوراک محتوایی در منطقه حاضر می‌شوند و سپس بدون برجای گذاشتن دستاورد خاصی برای مردم بومی اینجا را ترک می‌کنند. برای همین مردم روستا‌های محروم در بسیاری از مواقع همان ابتدا کسی را جدی نمی‌گیرند. اما از آنجا که بسیار فهیم و هوشمند هستند به سرعت تشخیص می‌دهند که چه کسی برای کار سراغشان آمده و برایشان مفید است. شک و تردید‌های مردم به سرعت تبدیل شد به همزیستی و احساس اعتماد. ما بین مردم این مساله را جا انداختیم که نیامده ایم به شما پول بدهیم بلکه آمده ایم تا با کمک خودتان برایتان شغل دائمی و درآمد ثابت ایجاد کنیم. جا انداختن این مساله دشواری‌هایی داشت، اما وقتی محقق شد حمایت جدی مردم را جلب کرد و به همه چیز سرعت بخشید.»

یوسفی نگهداری و پرورش دام سبک را به همراه همکارانش به صورت چهره به چهره و با برگزاری کلاس آموزشی در مساجد روستا پیگری کرده است. او می‌گوید: «دانش کشاورزی و دامداری مردم منطقه متاسفانه بسیار نازل بود. قبل از آنکه آموزش به مردم را آغاز کنیم می‌دانستیم که بیشتر خانه‌های روستایی در حال حاضر جایگاه مناسب پرورش دام را ندارند. وقتی آموزش‌ها تکمیل می‌شد و علاقمندان جدی این کار مشخص می‌شدند برای مردم جایگاه مناسب نگهداری دام هم ساختیم. در حال حاضر ۱۰۰ جایگاه خانگی پرورش دام سبک در ابعاد ۲۰ در ۳۰ متر با تلاش خود مردم ساخته شده است.»

این کارآفرین موفق، خاطرنشان می‌کند: «مجموعه این تلاش‌ها تا این لحظه منجر به این شده است که در حال حاضر ۱۰۰ دامدار روستایی در سیستان و بلوچستان در قالب طرح حامی دامدار صاحب ۲ هزار راس دام سبک هستند و ماهانه تا دو میلیون تومان در آمد دارند و برای ۲۰۰ نفر هم اشتغالزایی شده است. یک مساله مهم دیگر رسیدگی به سلامت دام‌ها و خدمات دامپزشکی است. واقعیت این است که مردم از پس هزینه‌های دامپزشکی برنمی آمدند، اما ما در این مرحله هم اعضای طرح را یاری کردیم و خودمان با کمک خیرین تیم متخصصان دامپزشکی را تشکیل داده ایم و به صورت دوره‌ای و منظم کلیه خدمات دامپزشکی را رایگان به مردم ارائه می‌دهیم.»

وی گفت: «طبیعتا یکی از مهمترین دغدغه‌های هر دامداری تهیه علوفه و خوراک دام هاست. برای کاهش هزینه‌های مردم تصمیم گرفتیم که علوفه را هم با کمک خود آن‌ها تولید کنیم. بعد از بررسی‌های دقیق متوجه شدیم که منطقه بمپور مستعد کشت علوفه است و با همکاری مردم منطقه کشت علوفه را شروع کردیم. در حال حاضر علوفه این ۱۰۰ واحد با قیمتی به مراتب ارزان‌تر از قیمت بازار تهیه و در اختیار مردم قرار می‌گیرد، ضمن اینکه همان تولید علوفه هم برای مردم اشتغالزایی کرده است. در جریان تولید علوفه ماشین آلات کشاورزی را به طور رایگان در اختیار مردم قرار می‌دهیم.»

یوسفی برای اجرای ایده اش به همراه خانواده از تهران به زاهدان مهاجرت کرده است. شناخت استراتژیک از زیر و بم اقتصاد روستا محصول تمرکز جدی او در منطقه هدف است.

وی تصریح کرد: اقتصاد روستا در ذات خود مولد است و اگر روستا شکل طبیعی خود را داشته باشد در هیچ امری نیازمند جایی خارج از جغرافیای خود نیست. روستا یک اکوسیستم درآمدی دارد که مطابق مطالعات ما در شکل کمال یافته اش دست کم ماهانه می‌تواند برای هر روستایی ۹ میلیون تومان آورده داشته باشد. بر همین اساس ما پس از تکمیل و تثبیت چرخه دام در روستا در گام‌های بعدی به سراغ راه اندازی چرخه مرغ گوشتی، تخم مرغ، بز شیری و گاو شیری خواهیم و تصور می‌کنیم که برداشتن همه این گام‌ها ۱۰ سال زمان خواهد برد. در همین مدت شاهد هستیم که تغییراتی هم در نحوه مدیریت اقتصادی خانوار‌های عضو طرح بوجود آمده است و آن‌ها می‌کوشند با کاهش هزینه برای کالا‌های مصرفی و غیرضروری هرچه بیشتر در فعالیت اقتصادی شان سرمایه گذاری کنند.