جنگل‌های هیرکانی ایران جهانی شد

به‌گزارش گروه جامعه ، در چهل‌و‌سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که با حضور محمدحسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در باکو آذربایجان درحال برگزاری است، پرونده جنگل‌های هیرکانی که به نام جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است، با نظر موافق اعضای کمیته، در فهرست یونسکو ثبت جهانی شد.

چهل‌و‌سومین اجلاس کمیته میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) از دوشنبه ۱۰ تیر با حضور ۱۸۰ کشور از جمله ایران در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان آغاز به کار کرده است و امروز جمعه ۱۴ تیر پرونده ایران در این اجلاس بررسی شد.

ایران پیش از این دارای ۲۳ اثر تاریخی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است که شامل ۲۲ اثر تاریخی و یک اثر طبیعی (بیابان لوت) بود که با ثبت این پرونده تعداد آثار جهانی ایران به عدد ۲۴ رسید.

محمد حسن طالبیان معاون میراث‌فرهنگی کشور در این‌باره گفت: «ثبت جهانی این اثر افتخاری دیگر برای جمهوری اسلامی ایران و حوزه میراث فرهنگی به حساب می‌آید، پرونده‌ای که دومین پرونده بزرگ طبیعی ایران است.»

طالبیان افزود: «جنگل‌های هیرکانی در پنج استان سمنان، گلستان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی گسترده است و این ثبت جهانی، این پنج استان را به مقاصد مهم گردشگری جهانی بدل می‌کند.»

حجت الله ایوبی که در اجلاس کمیته میراث جهانی در باکو حضور دارد با اعلام این خبر اظهار داشت: دومین اثر بزرگ طبیعی در چهل و سومین اجلاس کمیته میراث جهانی در باکو با اکثریت آرا در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.

وی با تبریک این مهم به مردم ایران عنوان کرد: جنگل‌های هیرکانی در بخش‌هایی از ۵ استان قرار گرفته که به مردم این استان‌ها بابت ثبت جنگل‌های هیرکانی در فهرست میراث جهانی تبریک می‌گویم.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران تصریح کرد: با ثبت جنگل‌های هیرکانی، یونسکو برای بیست و چهارمین بار به جهانی بودن میراث‌های تاریخی و طبیعی ایران ادای احترام کرد.

ایوبی با بیا اینکه از مردم می‌خواهم در نگهداری از میراث جهانی این سرزمین کوشا باشند گفت: از هنرمندان کشور که با برگزاری نمایشگاه عکس و فیلم هیرکانی برای نخستین بار در فرأیند ثبت میراث جهانی ایران نقش افرین بودند تشکر و قدردانی دارم.

وی یادآور شد: بازرسان یونسکو با شرکت در نمایشگاه عکس هیرکانی که ۳۰ مهر ۱۳۹۷ بوسیله کمیسیون ملی یونسکو در ایران برگزار شد توجه افکار عمومی به این میراث بزرگ را تایید کردند.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران تاکید کرد: هنرمندان فیلم ساز نیز در جشنواره وارش با فیلم‌های کوتاه در این فرأیند نقش آفرینی کردند.

ایوبی اعلام کرد: به زودی کمیسیون ملی یونسکو در ایران و سازمان میراث فرهنگی، جشن ثبت هیرکانی را برگزار و از دست اندرکاران و از جمله از هنرمندان تقدیر خواهند کرد.

جنگل‌های هیرکانی با ۱.۹ میلیون هکتار وسعت، از آستارا در شمال استان گیلان تا گُلی‌داغ در شرق استان گلستان، در گستره‌ای به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد.

در زمان حاضر جنگل‌های هیرکانی، زیست بوم ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار است. همچنین ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای (مانند شمشاد و انجیلی) نیز در آن یافت می‌شود.

چهل و سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو تا ۱۰ جولای (۱۹ تیر ماه) ادامه خواهد داشت.

آشنایی با جنگل‌های هیرکانی

جنگل‌های هیرکانی که در زبان عامیانه به آن جنگل‌های شمال گفته می‌شود، نوار باریکی است که تمرکز آن در خزر بوده و درختان دیرزیست حدود ۳ هزارساله با منبع غنی ژن در آن وجود دارد.

در حال حاضر جنگل‌های هیرکانی زیست‌بوم ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار است. همچنین ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای (مانند شمشاد و انجیلی) نیز در آن یافت می‌شود.

جنگل‌های هیرکانی بازمانده دوران سوم زمین‌شناسی و عصر یخبندان و غنی از نظر گونه‌های بومی و باستانی، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با نادرترین گونه‌های جنگلی جهان شامل ۸۰ گونه درختی، ۵۰ گونه درختچه ای، گونه‌های بومی (اندمیک) درختی و گونه‌های جانوری، چون پلنگ، خرس، کل و بز، مرال و... است.

این نوع جنگل‌ها در حالی که در اکثر نقاط اروپا و سیبری به دلیل سرما و یخبندان قادر به بقا نبوده اند و در حال حاضر فسیل‌هایی از آن‌ها به جا مانده به دلیل اقلیم معتدل‌تر حاشیه دریای خزر به حیات خود ادامه داده‌اند.

۱۵ نقطه از این جنگل شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر، جهان نما، بولا، جنگل الیمستان، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار سایت‌های انتخابی برای ثبت در فهرست میراث جهانی است.

عزم جدی برای ثبت جهانی هیرکانی

با توجه به اهمیت این جنگل‌ها از اولین روز‌های تهیه این پرونده به نام ایران، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تمام توان خود را برای ثبت این اثر مهم جهانی به کار بستند.

اظهار نظر‌ها و برنامه ریزی‌های مسئولان این سازمان نشان از عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی دارد.

علی اصغر مونسان معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سال گذشته با بیان اینکه هر کشور سالانه یک سهمیه برای ثبت جهانی آثار تاریخی خود دارد، درباره تلاش‌های کشورمان برای ثبت جهانی این اثر مهم طبیعی و تاریخی گفته بود: «تلاش کردیم با اقدامات ابداعی آثار بیشتری در قالب یک پرونده به ثبت جهانی برسانیم. پرونده جنگل‌های هیرکانی، تیر سال آینده در اجلاس میراث جهانی یونسکو مطرح می‌شود و امیدواریم با دفاع کارشناسان سازمان این پرونده امسال در فهرست میراث جهانی به ثبت برسد. پرونده جنگل‌های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور و بنیاد سوکو آلمان برای ثبت در فهرست جهانی برای سال ۲۰۱۹ آماده شده است.»

دست پر ایران

۱۵۰ هزار هکتار مساحت حیات وحش برای حفاظت از تنوع زیستی، در ۱۲ نقطه با ارتفاع و پوشش گیاهی مناسب در جنگل‌های هیرکانی برای ثبت انتخاب شد.

این نقاط شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر افراتخته، جهان نما، بولای دودانگه و چهاردانگه، جنگل الیمستان هراز در آمل، جنگل واز حوزه کجور، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گچ رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار است.

ایران فارغ برای تمام جهان مهم محسوب می‌شود و این منابع طبیعی را در یونسکو می‌توان ثبت کرد.

از آنجایی که ایران در نقاط مختلف بارندگی و دمایش متفاوت است کشوری مهم محسوب می‌شود و زمین شناسی متفاوت آن موجب ایجاد نژاد و پوشش گیاهی مختلف شده که تمامی آن‌ها ارزش ثبت دارد.

جنگل هیرکانی با نوار ۸۵۰ کیلومتر طول مربوط به دوره تریاس است، حدود ۶ هزار متر از دامنه شمالی البرز اختلاف ارتفاع دارد که سه هزار متر آن پوشیده از جنگل و از نظر زمین شناسی بی‌نظیر است.

حالا پرونده این اثر با ارزش جهانی، به همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، مستقلا به نام ایران در چهل و سومین کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه و با نظر موافق اعضای این کمیته ثبت جهانی شد و افتخاری دیگر برای میهن عزیزمان ایران رقم خورد.