گنجینههای مقدسی که در کنج خانههای قدیمی پنهان است
به گزارش گروه فضای مجازی،شهرستان سقز با قدمت تاریخی و سابقه دیرین دارای ۱۵ قرآن خطی است که از این تعداد، فقط قرآن مشهور مولان آباد در محفظه شیشهای محافظت میشود. این در حالی است که ارزش قرآنهای خطی غیر از بحث قدسی بودن، مسائلی دیگر، چون ارزش تاریخی و هنری را در برخواهد گرفت.
حتی برخی از نسخههای قرآنی حاوی مجموعهای از اطلاعات مرتبط با علوم متنوع قرآنی، شامل ترجمه، تفسیر، بیان شأن و اسباب نزول آیات، بررسی آیات احکام، علم تجوید، علم تلاوت و قرائتهای هفتگانه، بیان خواص و فضائل آیات و سور، علم اصول الحدیث و چند رساله دیگر است که در این راستا، به قرآن تاریخی مولان آباد شهرت اُمّ القرآن تعلق گرفته است.
از منظر کارشناسان هنری، بیشترین هنر اسلامی در دورههای مختلف در قرآنهای خطی به کار رفته از این نظر چه در خط و چه در تذهیب و سایر هنرهای به کار بسته در متون، میتوان این آثار را سرآمد دیگر نسخ خطی در دورههای مختلف دانست. از سوی دیگر، قرآنهای خطی عموماً به دستور شاهان و امیران کتابت میشده و علاوه بر تمام و کمال بودن از حیث هنری، از منظر تاریخی نیز ارزشمند و قابل مطالعهاند.
از سوی دیگر، پاسداری از قرآن به عنوان ارزشمندترین سند اسلامی بسیار با اهمیت و ضروری است که میراث فرهنگی در راستای حفاظت از آنها اقدام کرده است تا مردم نیز قرآنهای خطی را که در منزل نگه میدارند، تحویل این سازمان در شهرستان شود.
حمید گلالی پور، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سقز، با بیان اینکه در حال حاضر فقط قرآن تاریخی مولان آباد در محفظه شیشهای نگهداری میشود عنوان کرد: ۱۵ نسخه خطی قرآن در حال تکمیل پرونده است و در فهرست ثبت آثار ملی قرار دارد.
یکی از ماموستایان منطقه شهرستان سقز، که به تازگی قرآن تاریخی را برای مرمت به میراث فرهنگی سپرده است، با اشاره به آیاتی از قرآن کریم به ضرورت حفاظت از قرآن تاکید میکند.
همچنین، ملا عبدالله حسامی، امام جماعت مسجد روستای" کویره گویز" قرآن را میراثی معنوی و ماندگار توصیف و بر اهمیت حفظ میراث فرهنگی تاکید کرد.
فرماندار سقز نیز به تازگی در زمان اتمام مرمت قرآن تاریخی کویره گویز، شهرستان سقز را طلایهدار پاسداری از قرآنهای تاریخی توصیف و از مردم این روستا به دلیل حفاظت از نسخه خطی قرآن تقدیر و تشکر کرد.
فعالان دیگر این عرصه بر این عقیدهاند که اگر در آینده نزدیک در سقز، موزه راهاندازی شود میتوان بخشی را به نگهداری نسخههای خطی قرآن شهرستان سقز اختصاص داد.
سیدمحسن علوی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان، تعداد قرآنهای خطی و نفیس در روستاهای استان کردستان را ۱۰ مورد برشمرده و گفته است: مرمت و نگهداری نسخ خطی از وظایف میراث فرهنگی است.
استان کردستان، دارای قرآنهای خطی متعددی است، که متاسفانه تعداد کمی از آنها در ویترین نگهداری میشود و از جمله میتوان به تاریخیترین و نفیسترین قرآن موجود در استان کردستان، قرآن تاریخی "نگل" مربوط به اوایل قرن پنجم اشاره کرد.
همچنین قرآن تاریخی "شوی" در روستایی به این نام در شهرستان بانه از دیگر قرآنهای دارای ویترین است.
با این وجود شواهد حاکی از آن است که تعداد قرآنهای خطی نزد مردم در روستاها بیشتر از تعدادی است که مسئولان عنوان میکنند.
همچنان که با تازگی مردم روستای «کویره گویز» یک نسخ قرآن خطی مربوط به دوره قاجاریه در قطع وزیری و با خط نسخی را برای مرمت به میراث فرهنگی سپردند و میراث آن را مرمت کرد و اکنون بدون ویترین در روستا نگهداری میشود.
بر اساس منابع علمی، در ایران نسخ خطی متعددی در حوزههای مختلف نوشته شده و بعد از گذشت اعصار و قرون به یادگار مانده است.
بسیاری از نسخههای خطی هم اکنون در پستوی خانهها و در گنجه خانوادهها نگهداری میشود؛ از این رو تعداد مشخصی از منابع خطی در ایران در دست نیست؛ با وجود این به نظر میرسد که حدود ۵۰۰ هزار نسخه خطی در موضوعات مختلف شناسایی شده و نگهداری میشوند.
