پول پرقدرت چیست؟

به گزارش گروه اقتصاد ، تعریف محدود پول یا M. ۱ که غالباً از آن به عنوان عرضه پول استفاده می‌شود عبارت است از اسکناس و مسکوکات در نزد مردم به علاوه سپرده‌های جاری مردم در بانک‌ها و موسسات پولی که جزء بانک‌ها به حساب نمی‌آیند، ولی سپرده‌های جاری را می‌پذیرند.

حجم نقدینگی نیز به زبان ساده عبارت است از M. ۱ به علاوه سپرده‌های مدت دار. (پول به علاوه سپرده‌های غیرجاری که در حساب‌های مختلف شامل کوتاه مدت و بلند مدت و ... وجود دارد. همچنین گاهی در ایران به این حساب‌های غیرجاری شبه پول هم گفته می‌شود.).

اما پول پرقدرت یا همان پایه پولی عبارت است از پولی که مستقیماً توسط بانک مرکزی به وجود می‌آید و این پول شامل موارد ترازنامه بانک مرکزی می‌شود. به عنوان یک تاریخچه کوتاه بگویم که پس از مبادله پایاپای دوره ایی به وجود آمد که در آن فلزات قیمتی مثل طلا، نقش واسطه مبادله را بازی می‌کردند.

اما کم کم به دلایل مختلف از جمله سختی حمل و نقل، مردم طلاهایشان را نزد صرافی‌ها گذاشته و به جای آن طلاها، برگه رسید دریافت می‌کردند و این برگه را به عنوان پول در مبادلات به کار می‌بردند.

تدریجاً دولت جای این صرافی‌ها را گرفت و خودش به مردم رسید طلایشان را می‌داد. این به این معنی بود که معادل طلایی که در خزانه بود، اسکناس چاپ می‌شد. به تدریج دولت‌ها دریافتند که می‌توانند بیش از آنچه حجم طلا دارند اسکناس منتشر کنند و به کسی هم بر نمی‌خورد، بنابراین از این به بعد، معادل درصدی از اسکناس منتشره، طلا نگهداری می‌کردند.

با گذشت این شرایط، موارد دیگری هم جای طلا به عنوان پشتوانه پول نگهداری شدند از جمله «طلب‌های بانک مرکزی از دولت»، «ذخایر ارزی بانک مرکزی» و همچنین «طلب‌های بانک مرکزی از بانک‌های تجاری و دارایی‌های فیزیکی بانک مرکزی». این چهار مورد همان چهار موردی هستند که در قسمت دارایی‌های ترازنامه بانک مرکزی دیده می‌شوند وپول پرقدرت پولی است که بانک مرکزی از این چهار طریق ایجاد می‌کند.