خوب و بد بازگشت کوپن/ نوستالوژی که به اقتصاد بر می‌گردد

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، نمایندگان مجلس روز شنبه با اختصاص ۱۴ میلیارد دلار برای تامین کالا‌های اساسی و دارویی با نرخ ارز ترجیحی موافقت کرده اند و طبق آن مصوب شد که دولت از کوپن الکترونیکی برای تامین کالا‌های اساسی استفاده کند.

این مصوبه موجب شد طی روز‌های اخیر موافقان و مخالفان مقابل هم صف آرایی کنند.

کوپن در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب و به واسطه جنگ تحمیلی به اقتصاد کشور وارد شد تا از این طریق اقشار کم درآمد بتوانند مایحتاج خود را آسانتر تامین کنند.

در این میان روغن نباتی، قند و شکر، برنج، پودر شوینده و پنیر  از جمله کالاهایی بودند که با کوپن توزیع می شدند که با توجه به شرایط موجود طرح مناسبی بود.

پس از پایان جنگ تحمیلی و سرو سامان پیدا کردن اقتصاد کشور و وفور کالا در بازار، آرام آرام نقش کوپن در اقتصاد کشور کمرنگ شد و طی تقریبا حدود یک دهه است که در اقتصاد کشور غایب بود و خبری از آن نبود تا با مصوبه مجلس دوباره اسم آن بر سر زبان‌ها افتاد.

در این باره هادی حق شناس در گفت‌وگو با اظهار کرد: کوپن الکترونیکی با کوپن کاغذی که در گذشته وجود داشت به لحاظ شکلی شاید تفاوت داشته باشد اما، از نظر ماهیت یکی است.

وی با بیان اینکه  اصولا استفاده کوپن در شرایط اضطرار مورد استفاده قرار می گیرد و جزو اقدامات مناسب محسوب می‌شود، افزود: اکنون چنین شرایطی در کشور برای بازگشت کوپن وجود ندارد، وقتی گفته می‌شود در شرایط جنگ اقتصادی قرار داریم یعنی انضباط‌ های پولی، مالی و مدیریتی کشور باید مدیریت شود و دست اندرکاران بدانند شرایط فعلی، شرایطی نیست که طرح‌های غیرضرور اجرا شود و ریاضت متوجه مردم شود.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بخش عمده کالا‌های موردنیاز کشور را در داخل تولید می‌کنیم و برای اینکه اهمیت این موضوع مشخص شود کافی است ارزش واردات کشور را با ارزش ناخالص کشور مقایسه کنیم، در ۱۱ ماهه امسال کل واردات کشور حدود ۴۰ میلیارد دلار بوده و تولید ناخالص ملی کشور حدود ۴۴۰ میلیارد دلار، یعنی ۱۰ درصد نیاز کشور بستگی به واردات دارد.

حق شناس گفت: به نظر می‌رسد اگر کوپن مجددا رایج شود در کنار آن عارضه بزرگ تری به نام بازار سیاه ایجاد و قیمت‌های غیر واقعی شکل می‌گیرد و دهک‌های پردرآمد می‌توانند با هر قیمتی نیاز‌های خود را تامین کنند و مجددا دهک‌های پایین دچار مشکل خواهند شد و قاچاق افزایش می‌یابد.

وی با بیان اینکه عوارضی که کوپن دارد از مزایای آن بیشتر است، تصریح کرد: قیمت واقعی کالا بر اساس کوپن تعیین نخواهد شد هرچند کالا با کوپن به مردم داده خواهد شد، اما قیمت واقعی در بازار سیاه یا دوم تعیین خواهد کرد و تورم نیز بر اساس این بازار خواهد بود، مانند ارز ۴۲۰۰ تومانی که پرداخت شد، اما مردم گوشت ۱۰۰ هزار تومانی خریداری کردند و تورم بر اساس گوشت ۱۰۰ هزار تومانی شکل گرفت.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: دولت باید به جای این قبیل کارها، قیمت‌ها را واقعی کند و برای خانواده‌های جامعه هدف، سبد کالا به جای کوپن بدهد به دلیل اینکه عوارض اینکار کمتر از کوپن است که کل اقتصاد را عوارض آن تحت شعاع قرار می‌دهد.