۴ فرمانده کل ارتش در عمر ۴۰ ساله انقلاب

گروه سیاسی ؛ نخستین بار در سال ۱۳۷۷ بود که فرمانده معظم کل قوا برای ارتش «فرمانده کل» تعیین کردند. تا پیش از آن رئیس ستاد مشترک بالاترین جایگاه نظامی ارتش را در اختیار داشت و هماهنگی نیرو‌های سه‌گانه وقت در همین ستاد صورت می‌‎گرفت. در این مقطع بیست ساله، کسانی همچون شهید سپهبد، ولی الله قرنی، شهید سرلشکر ولی الله فلاحی، سرلشکر محمدهادی شادمهر، سرلشکر ناصر فربد، سرلشکر محمدحسین شاکر، سرلشکر قاسمعلی ظهیرنژاد، سرتیپ اسماعیل سهرابی و سرلشکر علی شهبازی، ریاست این ستاد را برعهده داشتند. اما از مهر ۱۳۷۷ فرمانده معظم کل قوا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، جایگاه فرماندهی کل را برای ارتش لازم دانستند.

در نخستین حکم انتصاب فرمانده کل ارتش، خطاب به سرلشکر شهبازی آمده بود: «ارتش جمهوری اسلامی ایران چه در دوران دفاع مقدس و چه در سال‌های پس از آن بحمدالله ذخیره عظیمی از تجارب و قابلیت‌های گوناگون در خود فراهم آورده و استعداد‌های درخشانی را به مرحله بروز رسانده است. اکنون برای تسهیل بیشتر امور تشکیلاتی و عملیاتی ارتش، چه در زمینه ابتکارات مربوط به سازندگی و تعمیر و نگهداری ابزار‌ها و فعالیت‌های پژوهشی آن و نوسازی بنا‌ها و کارگاه‌ها و چه در میدان آموزش و اقدام نظامی و نیز با استفاده از تجربه موفق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، لازم است فرماندهی مستقل ارتش جمهوری اسلامی ایجاد شود؛ لذا به موجب این حکم شما را که دارای سوابق ارزنده مدیریتی و انقلابی می‌باشید و خدمات بزرگی به ارتش کرده‌اید، به فرماندهی ارتش جمهوری اسلامی ایران منصوب می‌کنم.

پیشبرد سازمان ارتش در همه زمینه‌های موردنظر، با استفاده از عناصر کارآمد و مؤمن و انقلابی و میدان دادن به استعداد‌های جوان و همکاری صمیمانه در همه زمینه‌ها با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وظیفه نخستین شماست».

از آن فرمان نخستین و آن وظیفه نخستین تا به امروز، ۲۰ سال گذشته و در این مدت، سرلشکر علی شهبازی (از ۸ مهر ۱۳۷۷ تا ۱ خرداد ۱۳۷۹)، سرلشکر محمد سلیمی (از ۱ خرداد ۱۳۷۹ تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۴)، سرلشکر عطاءالله صالحی (از ۲۰ شهریور ۱۳۸۴ تا ۳۰ مرداد ۱۳۹۶) و سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی (از ۳۰ مرداد ۱۳۹۶) فرماندهی ارتش را برعهده داشته‌اند و هر یک به‌نوبه خود منشأ تحولات ارزشمندی در ارتش شده‌اند.

امیر سرلشکر علی شهبازی (از ۸ مهر ۱۳۷۷ تا ۱ خرداد ۱۳۷۹)
سرلشکر شهبازی از دانش‌آموختگان دانشکده افسری و دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش است. وی پیش از انتصاب به عنوان فرمانده کل ارتش، تجربه فرماندهی بر یگان‌های ارتباطی، معاونت طرح و عملیات، معاونت دفتر مشاورت، سرپرستی گروه‌کار نظامی نهاد ریاست‌جمهوری، معاونت هماهنگ‌کننده ستاد مشترک ارتش و ریاست ستاد مشترک ارتش را داشت. در مدت مسئولیت وی به‌عنوان رئیس ستاد مشترک ارتش، جنگ به پایان رسید و صدام به‌عنوان متجاوز شناخته شد و ساختار و سازمان ارتش از ستاد مشترک ارتش به فرماندهی کل ارتش ارتقا یافت. امیر سرلشکر شهبازی در حال حاضر رئیس گروه مشاوران نظامی فرمانده معظم کل قواست.

امیر سرلشکر محمد سلیمی (۱۳۷۹- ۱۳۸۴)
امیر سرلشکر محمد سلیمی از افسران انقلابی ارتش بود. وی نیز از دانش‌آموختگان دانشکده افسری و فارغ‌التحصیل دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش بود. سرلشکر سلیمی در دوران جنگ مسئولیت دفتر مشاوره نظامی حضرت امام خمینی (ره) را برعهده داشت، رئیس ستاد جنگ‌های نامنظم بود و در زمان ریاست‌جمهوری رهبر معظم انقلاب، به‌عنوان وزیر دفاع نیز منصوب شده بود. مقام معظم رهبری با آشنایی عمیقی که از این امیر پیشکسوت ارتش داشت، او را از خرداد ۱۳۷۹ به‌عنوان فرمانده کل ارتش منصوب کرد. سرلشکر محمد سلیمی این مسئولیت سترگرا هشت سال (تا ۲۰ شهریور ۱۳۸۴) برعهده داشت.

مقام معظم رهبری در پیامی که به‌مناسبت درگذشت این فرمانده پیشکسوت و انقلابی ارتش صادر شد، آورده‌اند: «این نظامی متدین و متعهد ازجمله معدود یاران ارتشی است که از آغازین هفته‌های پیروزی انقلاب، وسیله ارتباط فعال ارتش با دستگاه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی و عنصر مؤثر در جذب بدنه متعهد ارتش به خدمات انقلاب بود و در طول ده‌ها سال در مراکز حساس نظامی همچون وزارت دفاع و فرماندهی ارتش و سرپرستی دفتر مشاورت امام در نیرو‌های مسلح و ریاست ستاد مرکز جنگ‌های نامنظم در سال‌های اول دفاع مقدس، خدمات ارزنده‌ای به‌جای آورد».

سرلشکر عطاء‌الله صالحی (۱۳۸۴-۱۳۹۶)
فرمانده معظم کل قوا ده روز قبل از مراسم هفته دفاع مقدس سال ۱۳۸۴، فرمانده جدید ارتش را معرفی و منصوب کردند؛ فرماندهی که با سال‌ها حضور در سطوح فرماندهی دفاع مقدس، تجربه عملیاتی ارزنده‌ای به‌دست آورده بود. او دانش‌آموخته دانشکده افسری بود. با دو مقطع فرماندهی بر دانشکده افسری و دانشگاه افسری امام علی (ع) نسبت به اکثر فرماندهان عملیاتی حق استادی داشت و پس از پایان خدمت در دانشگاه افسری نیز مسئولیت معاونت‌های بازرسی و نیروی انسانی ستاد کل نیرو‌های مسلح را به‌عهده داشت. از تشکیل قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا (ص) تا اجرای طرح ثامن‌الائمه در نیروی زمینی و از پرواز جنگنده‌های ایرانی آذرخش و صاعقه نیروی هوایی تا ساخت و الحاق ناوشکن‌های ایرانی جماران و دماوند و نیز تشکیل بسیج در کوی‌های سازمانی، در مدت فرماندهی امیر صالحی رخ داد. سرلشکر عطاء‌الله صالحی در ۳۰ مرداد ۱۳۹۶ با حکم فرمانده معظم کل قوا، جانشین ستاد کل نیرو‌های مسلح شد و منصب فرماندهی ارتش را به امیری جوان‌تر سپرد.

سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی (از ۳۰ مرداد ۱۳۹۶)
سرلشکر سیدعبدالرحیم موسوی نخستین فرمانده ارتش است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به استخدام ارتش درآمده است. این نخستین فرمانده از نسل انقلاب، در یکی از نخستین اقداماتش، عنوان «ارتش انقلابی» را برای ارتش برگزید و به اطلاع عموم اقشار جامعه رساند و ارتش را با رویکرد انقلابی مهیای مأموریت‌های پیش رو کرد. امیر سرلشکر موسوی جایگاه ممتاز علمی نسبت به اسلاف موفقش داشته و دانش‌آموخته دانشگاه افسری امام علی (ع) در مقطع کارشناسی، دانشگاه فرماندهی و ستاد در مقطع کارشناسی‌ارشد و دانشگاه عالی دفاع ملی در مقطع دکتری است. تجربه جنگ را از سطح هدایت یگان‌های جزء به‌دست آورده و تا سرحد فرماندهی دانشگاه افسری امام علی (ع) در این مهد تربیت افسران ارتش، حضور داشته است. فرماندهی قرارگاه شمال شرق ارتش، معاونت‌های نیروی زمینی، ریاست اداره عملیات ستاد مشترک ارتش، ریاست ستاد ارتش، جانشینی فرماندهی کل ارتش و جانشینی رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح، تجربیات ارزشمندی را در پیشینه خدمتی امیر سرلشکر موسوی قرار داده است.

امیر سرلشکر موسوی ضمن آن که تأمین علمی و تجهیزاتی ارتش را ضروری می‌داند، برای نیروی انسانی اهمیت ویژه‌ای قائل است و به این موضوع اعتقاد دارد که همه نیاز‌های تجهیزاتی و عملیاتی ارتش با اهمیت دادن به نیروی انسانی مؤمن و متخصص کاملاً تأمین می‌شود. در مدت یک سال حضور سرلشکر موسوی در جایگاه فرماندهی ارتش، پیشرفت ارتش با سرعت چشمگیری تداوم یافته است. در عرصه تجهیزاتی، جنگنده کاملاً بومی «کوثر» در اختیار نیروی هوایی ارتش قرار گرفت و در نیروی دریایی نیز ناو پیشرفته «سهند» رونمایی شد و زیردریایی ایرانی «فاتح» نیز در آستانه رونمایی قرار گرفته است. ارتش در این مقطع آزمون‌های جدی زلزله و مردم‌یاری را پشت سر گذاشت؛ ازجمله در حادثه زلزله سرپل‌ذهاب که امدادرسانی به مردم با حضور ایثارگرانه ارتش و نقش‌آفرینی مستقیم امیر سرلشکر موسوی و امیر سرتیپ حیدری فرمانده نیروی زمینی، بسیار موفقیت‌آمیز و چشمگیر بود.

مقام معظم رهبری درباره این نقش امیر موسوی و همین‌طور رویکرد هم‌افزایی ایشان با سایر نیرو‌های مسلح فرموده‌اند: «آقای سرلشکر موسوی در عین دلبستگی سازمانی و پایبندی عاطفی به ارتش که حفظ و تأکید بر آن لازم است، سخنان بسیار خوبی درخصوص اتحاد نیرو‌های مسلح بیان کردند که این سخنان نشان‌دهنده عقل مدیریتی و صفای باطنی است و ارتش را در چشم مردم بیش از پیش ارزشمند می‌کند».