موفقیت‌های چشمگیر در حوزه فرآورده‌های نفتی/تولید بیش از ۲۰ میلیون مترمکعب CNG

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد ، حوزه پالایش و پخش فرآورده نفتی یکی از موفق‌ترین زیرمجموعه‌های وزارت نفت بوده که طی ۴۰ سال گذشته دستاورد‌های ارزشمندی را از آن خود کرده تا خدمات دهی به متقاضیان با سهولت بیشتری صورت گیرد.

این حوزه در زیرمجموعه‌های متنوعی فعالیت می کند که برخی از آنها شامل ظرفیت پالایشی، خوراک پالایش شده، سنجش میزان مصرف و واردات بنزین، نفت گاز و CNG است.

طبق آخرین آمار شرکت پالایش و پخش و فرآورده‌های نفتی ایران، ظرفیت پالایشی کشور در سال ۱۳۵۷ به میزان ۱ هزار و ۱۷۵ هزار بشکه در روز بوده که این حجم تا سال ۱۳۶۳ در این بازه گزارش شده،پس از آن تا سال ۱۳۶۸ سیر نزولی به خودگرفته و سپس از سال ۱۳۶۸ تا نه ماه نخست سال جاری با افزایش ظرفیت و سیر صعودی خود به حجم ۱ هزار و ۹۴۷ هزار بشکه در روز رسیده است.

افزایشی که نشان از توانمندی بالای ظرفیت‌های پالایشی در سال‌های پس از انقلاب داشته است.

در بخش خوراک پالایش شده، ظرفیت طی سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ به میزان ۸۵۵ هزار بشکه در روز ثبت شده که این میزان در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ به حجم ۶۰۴ هزار بشکه در روز رسید، پس از آن روند صعودی به خود گرفت و تا سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ به رقم ۱ هزار و ۵۸۴ هزار بشکه در روز رسیده و ثبت شده است.

آمار‌ها حاکی از این است که میزان خوراک پالایش شده در بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ به رقم ۱ هزار و ۲۸۴ هزار بشکه رسیده ، ولی پس از آن و تا نهمین ماه از سال جاری حجم این خوراک به ظرفیت ۱ هزار و ۹۰۳ هزار بشکه در روز افزایش یافته که از آن می‌توان به عنوان رکوردی بی نظیر یاد کرد.

میزان تولید، مصرف و واردات بنزین همواره مورد توجه فعالان و کارشناسان اقتصادی قرار داشته، بر اساس بررسی های صورت گرفته در سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ میزان تولید با مصرف با هم برابر بوده و وارداتی صورت نگرفته است.  

در سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ حجم مصرف از تولید پیشی می‌گیرد، به همین خاطر واردات بنزین به حجم ۱.۴ میلیون لیتر در روز می‌رسد.

در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷ و با بیشتر شدن فاصله تولید از مصرف، حجم واردات به ۳.۷ میلیون لیتر در روز افزایش می یابد.

در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ تولید بنزین نیز افزایش یافته و به مرز ۲۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد، اما همچنان مصرف از تولید بیشتر بوده، به همین خاطر واردات حجم ۱.۸ میلیون لیتر در روز را از آن خود کرده بود.

پس از آن در سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵، مصرف بنزین از مرز ۳۰ میلیون لیتر در روز نیز می‌گذرد و تولید با فاصله اندکی نسبت به آن رشد کرده اما به دلیل این فاصله، واردات بنزین به میزان ۳.۱ میلیون لیتر در روز همچنان ادامه داشت.

طبق آمار در بازه زمانی ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ و در ادامه رشد تولید و مصرف بنزین، میزان واردات به رقم ۴.۵ میلیون لیتر در روز رسید.

طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ میزان واردات افزایش داشت تا جایی که ارقام ۱۴ میلیون لیتر در روز و ۱۶.۸ میلیون لیتر در روز برای آن گزارش شده، اما پس از این سال‌ها واردات بنزین کاهش می یابد.

در سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱، حجم واردات بنزین به رقم ۱۰.۶ میلیون لیتر در روز رسید که نسبت به دوره پیش از خود کاهش ۶.۲ میلیون لیتر در روز داشته است.

در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵، حجم واردات بنزین با کاهش ۳ میلیون لیتری به حجم ۷.۶ میلیون لیتر در روز می‌رسید، که این رقم در سال‌های ۱۳۹۶ تا نه ماه نخست سال ۱۳۹۷ به میزان ۵.۹ میلیون لیتر در روز به ثبت می رسد، این رقم از واردات در شرایطی است که میزان تولید بنزین از مرز ۸۰ میلیون لیتر در روز گذشته و حجم مصرف در آستانه ۹۰ میلیون لیتر در روز قرار دارد.  

نفت گاز به عنوان یکی از انواع پرکاربرد سوخت‌های رایج در کشور به حساب می آید که متقاضیان مخصوص به خود را دارد.

در طی سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۵۹ میزان تولید و مصرف نفت گاز سبب واردات ۰.۹ میلیون لیتر در روز شده، این روند در دوره سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۳ به رقم حدود ۷.۴ میلیون لیتر در روز و در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۷ به رقم ۱۴.۲ میلیون لیتری افزایش یافت.

از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۱ و با کاهش روند واردات، نفت گاز واردات ۱۳.۴ میلیون لیتری را از آن خود کرد، سپس این رقم در دور پس از آن به ۸ میلیون لیتر در روز رسید.

واردات نفت گاز از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ کاهش چشمگیری داشت به گونه‌ای که در این دوره تنها ۰.۴ میلیون لیتر در روز واردات داشتیم که این رقم از واردات در کنار پیشی گرفتن تولید از مصرف باعث شکل گیری صادرات ۲.۵ میلیون لیتری در روز شده بود.

با آغاز دهه ۸۰ شمسی و در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ میزان واردات به رقم صفر و صادرات به رقم ۲ میلیون لیتری رسید که این خود موفقیتی چشمگیر برای این بخش به حساب می آمد.

در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ واردات نفت گاز مجددا آغاز شد و به رقم ۵.۸ میلیون لیتر در روز رسید که در این شرایط نیز صادرات ۰.۴ میلیون لیتری در روز نیز صورت می گرفت.

روند واردات بنزین طی دوره‌های زمانی پس از آن نزولی شد و ارقام ۲.۷ میلیون لیتر در روز، ۰.۴ میلیون لیتر و در نهایت در سال ۱۳۹۶ تا نه ماه نخست سال جاری واردات صفر برای این محصول گزارش شده است.

کاهش واردات از سویی و افزایش تولید از سوی دیگر سبب افزایش صادرات این فرآورده شده، تا جایی که از سال ۱۳۸۴ تاکنون، صادرات از رقم ۰.۴ میلیون لیتر در روز به ۱.۷ میلیون لیتر در روز، در سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱، ۴.۳ میلیون لیتر در روز در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ و به حجم ۴.۱ میلیون لیتر در روز در سال‌های ۱۳۹۶ تا نه ماه نخست سال جاری دست یافته است.

ورود CNG به سبد مصرف سوخت کشور از بازه ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ و با سهم ۲.۳ میلیون مترمکعب در روز آغاز شد که روند مصرف آن در سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱ به میزان ۱۴.۸ میلیون متر مکعب در روز، در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ به رقم ۱۹.۸ میلیون مترمکعب و سال ۱۳۹۶ تا نه ماه نخست سال جاری به ۲۰.۴ میلیون متر مکعب در روز رسید.  

گفتنی است تنها در سال جاری ۲۰ میلیون مترمکعب CNG در روز، معادل مصرف تقریبی ۲۰ لیتر در روز بنزین شده است.