صالحی: دولت نقش تسهیلگر فرهنگ است

به گزارش ستاد خبری سی‌وسومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست «دیدار نمایندگان صنوف نشر و تعدادی از ناشران و کتابفروشان با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی» دوشنبه (۲۶ آبان‌ماه ۱۴۰۴) با حضور سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ابراهیم حیدری، مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران؛ ایوب دهقانکار، مشاور علمی، فرهنگی و مدیریتی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ ناصر افشارپور، مدیرکل دفتر نشر و کتابخوانی؛ عباس زارع، مدیرکل دفتر امور چاپ و نمایندگان صنوف نشر و تعدادی از ناشران و کتابفروشان برگزار شد.
 

لزوم بازتاب تغییر الگوی مصرف فرهنگی مخاطب در سیاست‌گذاری فرهنگی کشور 

در این نشست سید عباس صالحی با ارائه جمع‌بندی تازه‌ترین پیمایش‌های فرهنگی کشور، تصویری جامع از وضعیت مطالعه و مصرف فرهنگی در ایران ترسیم کرد و نسبت به پیامد‌های کاهش توجه به کتاب‌خوانی در جامعه هشدار داد و گفت: بررسی داده‌های پژوهشی نشان می‌دهد که تمایل به مطالعه کتاب‌های غیردرسی در دو دهه گذشته روندی کاهشی را تجربه کرده و بخشی از جامعه عملاً از چرخه منظم کتاب‌خوانی خارج شده است. این سقوط تدریجی، زنگ خطری برای فرهنگ عمومی و آینده صنعت نشر به شمار می‌رود و باید با نگاه جدی‌تری مورد توجه قرارگیرد. با این حال، بخش امیدوارکننده نتایج پژوهش‌ها جایی است که نشان می‌دهد مردم زمان قابل توجهی را صرف مطالعه یا مشاهده محتوای علمی در فضای مجازی می‌کنند. این موضوع نشانه شکل‌گیری ذائقه‌های تازه و جابه‌جایی الگوی مصرف فرهنگی است؛ تغییری که باید در سیاست‌گذاری فرهنگی کشور بازتاب یابد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود چهار مسئله بنیادین صنعت نشر را تشریح کرد و تحریک تقاضا برای کتاب‌خوانی است را نخستین مسئله دانست و با اشاره به مسئولیت جمعی دستگاه‌ها، نهاد‌ها و فعالان نشر تأکید کرد: باید مخاطبان جدید خلق کرد و راه‌های تازه‌ای برای بازگرداندن مخاطبان قدیمی به چرخه مطالعه یافت. پیشنهاد‌هایی مانند تقویت نقش مدارس و مهدکودک‌ها در ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی، جدی‌تر شدن جایگاه کتاب در آموزش ضمن خدمت کارکنان دولت و طراحی تسهیلات خرید کتاب برای دانشجویان از جمله مسیر‌های قابل اجرا محسوب می‌شود. کتاب باید به بخشی از زیست روزمره نسل جدید تبدیل شود و این امر تنها با سیاست‌گذاری هدفمند ممکن است.
 
وی ادامه داد: مقابله نظام‌مند با قاچاق کتاب و انتشار نسخه‌های بدلی از دیگر مسائل بنیادین صنعت نشر است. بازار ناسالم کتاب، اقتصاد نشر را در سال‌های اخیر به‌شدت تحت فشار قرار داده و ادامه این وضعیت می‌تواند چرخه خلاقیت و تولید محتوای رسمی را مختل کند. باید با توجه به تجربه‌های موفق گذشته در مقابله با این پدیده برآییم و در این راستا و برای مهار این آسیب، هماهنگی دوباره دستگاه‌های فرهنگی، قضایی و نظارتی لازم است و باید سایه بازار کاذب از سر ناشران و کتاب‌فروشان برداشته شود.
 
صالحی سومین مسئله را افزایش نقش نهاد‌های صنفی و مدنی در مدیریت حوزه نشر معرفی کرد و گفت: حکمرانی کارآمد در فرهنگ زمانی محقق می‌شود که دولت کوچک‌تر و امور به نهاد‌های تخصصی و صنفی واگذار شود. دولت نباید خود را کارگزار اصلی تولید و توزیع فرهنگی بداند بلکه باید زمینه‌ساز باشد و میانجی‌های قدرتمند را تقویت کند تا ارتباط میان اهالی نشر و مخاطبان پویاتر شود. چهارمین مسئله نیز ضرورت توسعه پژوهش‌های پایه و انتشار آزاد داده‌ها و آمار‌های نشر است. داده‌های فرهنگی متعلق به مردم است و نباید در قفسه‌های اداری محبوس بماند. نشر کشور زمانی می‌تواند مسیر توسعه را طی کند که فعالان آن به اطلاعات دقیق، پژوهش‌های آینده‌نگر و تحلیل‌های علمی دسترسی داشته باشند و بر اساس آنها تصمیم بگیرند.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه مطرح کرد: گسترش حضور بین‌المللی ایران در عرصه کتاب، ارتقای کیفیت و ساختار نمایشگاه‌های کتاب، حل چالش‌های مالیاتی فعالان نشر و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی در سیاست‌گذاری فرهنگی بخش‌هایی است که باید با همکاری دولت و صنوف پیش برده شود.
 
سید عباس صالحی در پایان سخنان خود گفت: وضعیت کنونی مطالعه در کشور نیازمند اقدامی هماهنگ و ملی است و همه دستگاه‌ها، نهاد‌های صنفی و فعالان فرهنگی باید در این مسیر کنار یکدیگر قرار گیرند. آینده صنعت نشر و حتی هویت فرهنگی جامعه در گرو تصمیم‌هایی است که امروز گرفته می‌شود و نمی‌توان نسبت به این روند بی‌تفاوت ماند.

از چالش‌های اقتصادی تا اهمیت حمایت‌هایی از خالق اثر

از جمله مباحث مطرح شده در نشست «دیدار نمایندگان صنوف نشر با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی» به شرح زیر است؛
· چالش‌های اقتصادی ناشران و کتابفروشان 
· تخفیف‌های بالای برخی پلتفرم‌های فروش کتاب
· کاهش سهم بازار کتابفروشان سنتی و مشکلات مالیاتی ناشران 
· لزوم توجه به گسترش کتاب‌های بدلی و بدون مجوز
· استفاده از نرم‌افزار‌های مشابه تشخیص مشابهت پایان‌نامه‌ها برای شناسایی آثار تقلبی
· ضرورت نظارت، حمایت و هماهنگی میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت اقتصاد و تشکل‌های صنفی
· اهمیت پشتیبانی از نویسندگان و خالقان محتوا به عنوان سرمایه‌های فرهنگی کشور
· بررسی وضعیت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، لزوم به روزرسانی نرم‌افزار نمایشگاه و ضرورت آغاز فعالیت بخش مالی نمایشگاه
· نقش مدارس و دانش‌آموزان به عنوان مشتریان اصلی کتاب و تقویت بازار کودک و نوجوان 
· نگرانی از کاهش نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه محتوای دیجیتال و فضای مجازی 
· تاکید برهم‌افزایی بین کتابفروشان 
· لزوم برگزاری همایش‌های بین‌المللی، تبادل تجربیات، بازاریابی رخداد محور و فعالیت‌های برخط برای تقویت فروش و ترویج کتاب
· لزوم توجه به پژوهش‌های بنیادی و تحلیل داده‌های فروش کتاب برای برنامه‌ریزی و پیش‌بینی بازار 
· ضرورت ایجاد حمایت جامع و هماهنگی میان وزارتخانه‌های مختلف

در این نشست هومان حسن‌پور، امیرمسعود شهرام‌نیا، علی جعفرآبادی، عباس جهانگیری، علیرضا سبحانی‌نسب، نادر قدیانی، محسن چینی‌فروشان، احسان آذری، عبدالکریم جربزه‌دار، ابراهیم کریمی‌زنجانی، مهدی اسماعیلی‌راد، علی محمدپور، محسن مهرآبادی، مریم سادات ظهوریان، فتح‌الله فروغی، امین آصفی، کاظم آرمان‌پور، احد رضایی، سیدحسن کیاییان‌موسوی، مرتضی آخوندی، علیرضا رئیس‌دانایی، امیر حسین‌زادگان، کاظم علمی، مسعود کازری، امیرشهریار امینیان، سینا جعفریه و مهدی میردشتی حضور داشتند.

انتهای پیام/