شورای حل اختلاف، حلقه وصل مردم و عدالت/ گلستان پیشتاز صلح و سازش در کشور

۱۸ آبان، سالروز تأسیس نهادی است که با تکیه بر سرمایه اجتماعی مردم، عدالت را به زبان گفت‌و‌گو ترجمه کرده است. رئیس کل دادگستری استان گلستان می‌گوید شوراهای حل اختلاف توانسته با اتکا به معتمدین محلی و صلح‌یاران، ضمن کاهش ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضایی، در ۴۶ درصد پرونده‌ها مصالحه ایجاد کند و در هفت ماهه امسال ۹ پرونده قصاص به گذشت ختم شود؛ الگویی موفق از پیوند مردم و عدالت.

 هجدهم آبان ماه، سالروز تشکیل شورا‌های حل اختلاف است؛ نهادی مردمی و کارآمد که به عنوان یکی از بازوان مهم قوه قضاییه، با هدف گسترش فرهنگ صلح و سازش و کاهش حجم پرونده‌های قضایی شکل گرفت و امروز با اتکا به ظرفیت‌های مردمی، ریش‌سفیدان و معتمدین محلی، توانسته، فرهنگ گفت‌و‌گو، گذشت و سازش را در جامعه تقویت کند.

به همین مناسبت، با حیدر آسیابی رئیس کل دادگستری گلستان و احمد جعفری، رئیس شورا‌های حل اختلاف استان گلستان درباره عملکرد شورا‌ها در استان، دستاوردها، چالش‌ها و برنامه‌های آینده این نهاد مردمی گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

سوال: هدف از تشکیل شورای حل اختلاف چه بود و چقدر به این هدف نزدیک شد؟

آسیابی: قانون برنامه سوم توسعه صراحتاً اهداف تشکیل شورای حل اختلاف را اعلام کرده است. یکی از این اهداف ترویج فرهنگ صلح و سازش در بین آحاد جامعه و کاهش مراجعات مردم به دستگاه قضائی است. وقتی پرونده‌ای در سیستم قضائی تشکیل می‌شود، فرد باید به دستگاه قضائی مراجعه کند؛ اما امروز با توجه به اینکه شورا‌های حل اختلاف در شهر‌های مختلف استان تشکیل شده است، مردم می‌توانند در گام نخست بدون مراجعه به دستگاه قضایی به شورای حل اختلاف مراجعه و مشکلات خود را حل و فصل کنند.

یکی از مزایای شورای حل اختلاف این است که هزینه دادرسی را کاهش می‌دهد و فرصتی بیشتری فراهم می‌کند تا طرفیت دعوی بدون این که دنبال رای باشند، با یکدیگر گفت‌و‌گو و مطالب خود را بیان کنند و امکان رسیدن به سازش و مصالحه طرفین فراهم شود 

سوال: سالانه چند پرونده در شورای حل اختلاف استان رسیدگی می‌شود و چنددرصد به صلح و سازش ختم می‌شود؟

آسیابی: در هفت ماهه امسال، ۱۲۷ هزار پرونده به شورا‌های حل اختلاف ارجاع شده که از این تعداد حدود ۳۶ هزار پرونده به سازش ختم شده است و همین طور ۹ پرونده قصاص با پادرمیانی بهگذشت اولیای دم ختم شده است این نشان می‌دهد که تلاش‌های همکاران ما در شورا‌های حل اختلاف برای رسیدن به صلح و سازش موثر بوده است.

نسبت به میانگین کشوری، عملکرد شورا‌های حل اختلاف در استان گلستان بسیار بالاست. در حالی که میانگین کشوری سازش در شورا‌های حل اختلاف ۴۲ درصد است، در استان گلستان ۴۶ درصد پرونده‌های قابل مصالحه به صلح و سازش منتهی می‌شود.

سوال: دلیل این موفقیت چیست؟

آسیابی: در استان گلستان اقوام مختلفی دارم که در کنار هم برادرانه زندگی می‌کنند که این ظرفیت خوبی است که توانستیم از آن به خوبی استفاده کنیم. شناسایی بزرگان اقوام استان برای این که منقاعد کنیم که برای صلح و سازش مشارکت کنند و البته همکاران ما ر شورای حل اختلاف هم زمان و انرژی زیادی برای سازش پرونده‌ها صرف می‌کنند و همین ظرفیت‌های اجتماعی باعث شده تا پرونده‌ها سریعتر به صلح و سازش ختم شوند.

هر جا که ریش سفیدان در پرونده‌ها ورود کردندواقعا پرونده‌ها به سازش ختم شد. ما داریم حتی در پرونده‌های مربوط به قصاص که ورود کردندو اولیای دم بزرگوارانه با پادرمیانی بخشیدند.

رئیس شورا‌های حل اختلاف گلستان: در ۱۹ حوزه قضایی گلستان شعب شورای حل اختلاف فعال است

سوال: آیا در همه مناطق استان، شعب شورای حل اختلاف فعال است؟

جعفری: بله. در گلستان ۱۹ حوزه قضایی داریم و در همه این حوزه‌های قضایی شعب شورای حل اختلاف فعال است 

سوال: چه نوع پرونده‌هایی بیشتر در شورا‌های حل اختلاف رسیدگی می‌شود؟

جعفری: در شورا‌های حل اختلاف، پرونده‌هایی که قابلیت مصالحه دارند، مانند دعاوی خانوادگی، دعاوی مالی، و دعاوی غیر عمدی، پرونده‌هایی مانند فحاشی و توهین، معمولاً به شورا‌های حل اختلاف ارجاع داده می‌شوند.

سوال نحوه ارجاع پرونده در شورا‌های حل اختلاف چگونه است؟

جعفری: نحوه ورود به پرونده‌ها در شورای حل اختلاف به دو صورت هست؛ در صورتی که پرونده‌ای قبلاً تشکیل شده باشد، مقام قضائی پرونده را به شورا ارجاع می‌دهد یا این که افراد در دفاتر خدمات قضایی تقاضا می‌کنند که پرونده در شورای حل اختلاف رسیدگی شود و اگر به نتیجه رسید و سازش شد همانجا صورتجلسه سازشی تنظیم و پرونده مختومه می‌شود در غیراینصورت، پرونده به مرجع قضایی برای قرار گرفتن در فرایند دادرسی ارسال می‌شود.

سوال: نقش هیئت‌های سازش در شورا‌های حل اختلاف؟

جعفری: هیئت‌های سازشی از افراد خوشنام و معتمد محلی تشکیل شده‌اند که به صورت داوطلبانه برای ترویج فرهنگ صلح و سازش در جامعه تلاش می‌کنند. از افراد معتمد، روحانیون، پایگاه‌های بسیج، فرمانداری‌ها و بخشداری‌ها و دستگاه‌های فرهنگی استعلام می‌کنیم تا افراد خوشنام و تاثیرگذار را معرفی کنند و پس از بررسی، عضو هیئت‌های سازشی می‌شوند. این افراد در دوره‌های آموزشی ویژه‌ای که هر ساله برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند تا اطلاعات و مهارت‌های خود را به روز کنند.

سطح استان گلستان بیش از ۷۰۰ صلح یار داریم که در قالب هیئت‌های سازشی در مناطق مختلف استان برای حل و فصل مسالمت آمیز دعاوی فعالیت می‌کنند. این افراد منتظر نمی‌مانند تا پرونده تشکیل شود و بعد برای سازش ورود کنند بلکه می‌توانند قبل از تشکیل پرونده وارد شوند و عادلانه منصفانه برای حل و فصل اختلاف طرفین، اقدام کنند.

سال گذشته ۴۰ درصد پرونده‌هایی که در استان تشکیل شده در شورای حل اختلاف رسیدگی شد و بخش قابل توجهی از این پرونده رسیدگی و مصالحه شد که نشان از ظرفیت بالای این نهاد در حل و فصل مسالت آمیز دعاوی و کاهش ورودی پرونده به دادگستری است.

اگر همین ۱۲۷ هزار پرونده‌ای که امسال وارد شورای حل اختلاف شد به دادگستری وارد می‌شد علاوه بر شلوغی محاکم، فرصت برای قضات، برای رسیدگی به پرونده‌های مهم و پیچیده کم می‌شد. ما امروز اطاله دادرسی در شورای حل اختلاف نداریم.

 سوال: مردم چطور می‌توانند برای سازش در پرونده‌ها کمک کنند؟

جعفری: شورای حل اختلاف از دل مردم بیرون آمده است و اعضای آن افراد علاقمند به کار صلح و سازش هستند ما سال گذشته اسفند ماه همایش چهره ماندگار صلح را برگزار کردیم که بازتاب گسترده‌ای هم داشت. در این همایش افرادی که ما نمی‌شناختیم و گمنام بودند و خودجوش کار‌های صلح و سازش انجام می‌دادند شناسایی و تقدیر کردیم و در ایند نزدیک هم همایش قرارگاه صلح اقوام را به زودی راه اندازی می‌کنیم تا از این ظرفیت برای صلح و سازش و حتی موارد دیگر استفاده کنیم.

 سوال: چرا صلح سازش مهم است؟

جعفری: وقتی در دادگاه حکم صادر می‌شود همیشه یک طرف پرونده ناراضی است و دلخوری و رنجش بین طرفین همچنان باقی می‌ماند، اما وقتی دعوی با سازش طرفین و رضایت آنها مختومه می‌شود طرفین به آرامش می‌رسند. مصداق داریم که جایی در استان گروهی از جوانان درگیر شده بودند همین هیئت‌های سازشی و شوای حل اختلاف ما ورود کردند، در نشست‌هایی که داشتیم این جوانان با یکدیگر سازش کردند و حالا با هم ارتباط دارند و مشکلی وجود ندارد در حالیکه اگر قرار بود این درگیری با حکم قضایی حل شود، احتمال کش‌دار شدن اختلاف و درگیری وجود داشت.

سوال: از فناوری‌های نوین چه استفاده‌ای می‌کنید برای کاهش معطلی مردم؟

جعفری: امروز ۹۸ درصد ابلاغ‌ها در شورای حل اختلاف استان، الکترونیک صورت می‌گیرد. در کنار این رسیدگی بدون کاغذ در شوای حل اختلاف داریم و الکترونیکی انجام می‌شود. ۹۲ درصد پرونده‌های ما الکترونیک انجام می‌شود که در کشور بی نظیر است.

سوال: تعیین تکلیف اعضای شورای حل اختلاف به کجا رسید؟

جعفری: ماده ۶ قانون شورای حل اختلاف وضعیت کارکنان شورای حل اختلف را مشخص کرده است و گفته طی ۵ سال ۱۰ هزار نیروی شورای حل اختلاف که واجد شرایط باشند باید جذب شوند و امسال برای اولین بار در آذر ماه اولین دوره آزمون برای این افراد برگزار می‌شود و ان شاء الله تعدادی پذیرش می‌شوند و بقیه به تدریج جذب می‌شوند.

سوال: درباره جایگزین‌های رسیدگی قضایی هم بفرمایید؟

جعفری: جایگزین‌های قضایی یکی از راه‌های کاهش ورودی پرونده‌ها به دستگاه قضایی است. قبلا فقط شورای حل اختلاف را داشتیم الان داوران حرفه‌ای را داریم که آموزش دیدند، تخصص دارند و همه شرایط یک قاضی را دارند، اما قاضی در بخش خصوصی فعالیت می‌کند، رای صادر می‌کنند و ضمانت اجرای رای آنها هم، دادگستری است و سریع‌تر و با هزینه کمتر به اختلافات افرادی که موضوع داوری را در قرارداد‌های خود درج کرده‌اند، رسیدگی می‌کنند. میانجیگری یکی دیگر از جایگزین‌های رسیدگی قضایی است، میانجیگران هم وقتی دو نفر با هم اختلاف دارند با رضایت آنان به عنوان نفر سوم برای حل اختلاف ورود می‌کنند.

 هیئت‌های سازشی هم در سطح استان فعال هستند و به عنوان جایگزین‌های رسیدگی قضایی می‌توانند در اموری که قابلیت حل و فصل دارد قبل از این که پرنده‌ای در دستگاه قضایی تشکیل شود، ورود کنند.

سوال: راه‌های ارتباطی مردم با شورا‌های حل اختلاف چیست؟

جعفری: ملاقات‌های مردمی ما به صورت هفتگی و روز‌های سه‌شنبه برگزار می‌شود. مردم می‌توانند مشکلات خود را در این روز‌ها به صورت مستقیم با ما مطرح کنند. همچنین برای تسهیل ارتباطات، شماره تلفن‌های پیامکی ۰۹۳۶۴۸۰۱۹۹۷ که می‌توانند هر مشکلی دارند پیامکی اعلام کنند تا ما رسیدگی کنیم.

انتهای پیام/