عراقچی: دیپلماسی فرهنگی بخش جدایی‌ناپذیر از ماموریت وزارت امور خارجه است

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه بیانیه‌ای را به مناسبت مراسم بزرگداشت محمدعلی جمال‌زاده، پدر داستان کوتاه فارسی در سالروز درگذشت این نویسنده شهیر ایرانی در ژنو، منتشر کرد.
متن بیانیه عراقچی به شرح زیر است:

مایه خرسندی و افتخار است که در ژنو شهری که نماد گفت‌و‌گو تفاهم و همکاری میان ملت‌هاست، شاهد برگزاری مراسم بزرگداشت یکی از بزرگترین چهره‌های ادبیات معاصر ایران هستیم.

نویسنده‌ای که نه فقط نثر فارسی را دگرگون ساخت، بلکه به رغم زیستن در فراسوی میهن با درد و شادی مردمان خویش همنوا ماند و در غربت هم به فارسی اندیشید، به فارسی نوشت و به فارسی نفس کشید. 

محمدعلی جمالزاده از پیشگامان نثر نوین فارسی بود، او با یکی بود یکی نبود پا به جهانی گذاشت که در آن مردم کوچه و بازار نیز سهمی از زبان ادبی داشتند و سخنگوی همان مردمی شد که در کنار آنها بالیده بود. در آثارش طنز و اندیشه دست در دست هم دادند، تا واقعیت تلخ و شیرین جامعه ایرانی را در آیینه کلمات بنمایاند.

او در جای جای آثارش از فارسی شکر است تا سر و ته یه کرباس میان خود و مردمش مرزی نمی‌دید گویی هر داستان آینه بخشی از زندگی خودش بود. جمالزاده در حقیقت در میان شخصیت‌هایی می‌زیست که آنها را دور از خاک وطن آفریده بود. گاه بیله دیگ، بیله بز، با غربت و دلتنگی درگیر بود گاه، چون قهرمانان دارالمجانین به جنون آگاهان زمان لبخند میزد و گاه در سکوتی شبیه دوستی خاله خرسه از درد ساده دلی و صداقت مردمش سخن می‌گفت.

او نویسنده بود که در هر داستان بخشی از خویشتن را به تصویر کشید و نشان داد که نویسندگی برای او نه حرفه که نوعی زیستن بوده است. بخش بزرگی از زندگی جمالزاده در دوری از میهن گذشت، اما او هرگز از وطن گسسته نشد.

ایران برای او نه فقط سرزمینی در جغرافیا بلکه خانه‌ای در دل زبان و فرهنگ با داستان‌هایی به درازای هزار و یک قرن اسطوره و خیال بود. زبان فارسی برایش پناهگاه بود، همان جایی که وطن را زنده نگاه می‌داشت از همین روست که آثارش هنوز حامل تصویری شریف زنده و انسانی از ایران است.

در جهانی که بیش از هر زمان به گفت‌و‌گو و تفاهم به جای منازعه و سوء تفاهم نیاز دارد، میراث فرهنگی و ادبی ملت‌ها نقشی تعیین کننده ایفا می‌کند. از این رو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیپلماسی فرهنگی را بخش جدایی‌ناپذیر از ماموریت خود می‌داند. زیرا باور دارد قدرت پایدار از ریشه‌های فرهنگی و از زبان مشترک انسان‌ها سرچشمه می‌گیرد.

در نگاه ما چهره‌هایی، چون محمدعلی جمالزاده سفیران واقعی و ماندگار فرهنگ ایران هستند. سفیرانی که بی هیاهو، اما مانا با قلم و اندیشه چهره راستین ایران را به جهان شناساندند. 

جمالزاده شاید در میان دیوار‌های کتابخانه کوچکش در ژنو زیست، اما کلماتش از مرز‌ها گذشت و به خانه دل ایرانیان و فارسی زبانان رسید. نوشتار او برگرفته از همان گفتار پدرش حاج سید جمال الدین واعظ اصفهانی بر منابر عصر مشروطه است که بدون پیرایه با مردم از عدالت و عدالت خواهی سخن گفت. 

فرهنگ ایرانی، فرهنگی گفت‌و‌گو محور بر پایه ارزش های، چون کرامت و عدالت انسانی است از حکمت ایرانی تا ادبیات فارسی همواره بر عقلانیت، مدارا و انسان گرایی تاکید شده است. بی جهت نیست که امروز دیپلماسی ایران که زبان ایرانیان است دردمندانه از ظلم و بی عدالتی در جهان این روزگار سخن دارد. جمالزاده با نثر خود آن میراث را زنده نگاه داشت و به ما رساند. 
او نشان داد که زبان فارسی همچون خود ایران سرشار از ظرفیت گفت‌و‌گو و فهم متقابل است. این روحیه همان سرمایه‌ای است که دیپلماسی ایران امروز نیز بر آن تکیه دارد. در بزرگداشت محمدعلی جمالزاده در حقیقت از تداوم سنتی سخن می‌گوییم که در آن زبان ابزاری برای تفاهم است نه جدال، و ادبیات پلی است میان ملت‌ها نه دیواری میان آن. جمالزاده با داستان‌هایش نشان داد که می‌توان با کلمه جهانی را به هم نزدیک کرد.

در پایان از برگزارکنندگان مراسم در شهر ژنو صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم و امیدوارم این آیین فرصتی باشد برای گسترش همکاری‌های فرهنگی، شناخت متقابل ملت‌ها و پاسداشت زبان فارسی به عنوان گنجینه مشترک از خرد و زیبایی.

روح محمدعلی جمالزاده، آن نویسنده صادق روشن ضمیر و راوی جاودانه مردم ایران شاد و نام او جاودان

انتهای پیام/