انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ عراق؛ همه آنچه باید بدانیم

رأی‌دهندگان عراقی آماده می‌شوند تا روز سه‌شنبه آینده، ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان) برای شرکت در انتخابات پارلمانی این کشور، به پای صندوق‌های رأی بروند.

این ششمین انتخابات پارلمانی عراق از سال ۲۰۰۳ و سرنگونی رژیم بعث در این کشور به‌شمار می‌رود.

در ادامه جزئیاتی از این انتخابات و روند برگزاری آن ارائه شده است.

تعداد کرسی‌های پارلمان عراق و تعداد نامزد‌ها

کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق، ۷ هزار و ۷۴۴ نامزد را برای رقابت برای ۳۲۹ کرسی پارلمان عراق تأیید و ۸۴۸ نامزد را رد صلاحیت کرده است.

دست‌کم ۲۵ درصد از این کرسی‌ها، یا ۸۳ کرسی، برای زنان در نظر گرفته شده است؛ این کرسی‌ها از طرف نامزد‌های زن با بیشترین تعداد آرا در هر حوزه انتخابیه به دست می‌آیند.

اگر نامزد‌های برنده درصد مورد نیاز را کسب نکنند، با نامزد‌های بازنده‌ای که بیشترین تعداد آرا را در فهرست غیر برنده کسب کرده‌اند، جایگزین می‌شوند و از دستیابی به درصد مورد نیاز در هر استان اطمینان حاصل می‌شود.

قانون انتخاباتی عراق همچنین تصریح می‌کند که ۹ کرسی به گروه‌های قومی و مذهبی خاص در سطح استان یا کشور اختصاص داده شود؛ این کرسی‌ها شامل ۵ کرسی برای مسیحیان و یک کرسی برای هر یک از صابئین مندایی، ایزدی‌ها، شبک‌ها و کرد‌های فِیلی است.

 نامزد‌های این گروه‌ها که بیشترین تعداد آرا را در سهمیه اختصاص داده شده کسب کنند، این کرسی‌ها را به دست خواهند آورد.

چه قانون انتخاباتی در عراق اعمال خواهد شد؟

انتخابات پارلمانی ۲۰۲۵ عراق براساس قانون شماره ۴ سال ۲۰۲۳، سومین اصلاحیه قانون انتخابات شورای نمایندگان و شورا‌های استانی و منطقه‌ای شماره ۱۲ سال ۲۰۱۸، که در ۲۷ مارس ۲۰۲۳ (۷ فروردین ۱۴۰۲) در پارلمان این کشور تصویب شد، برگزار خواهد شد.

این قانون از سیستم فهرست باز با نمایندگی متناسب برای نهاد‌های شرکت‌کننده استفاده می‌کند.

این انتخابات تحت سیستم حوزه انتخاباتی تک‌استانی برگزار خواهد شد؛ ضریب انتخاباتی در سطح استانی با استفاده از سیستم اصلاح شده نمایندگی با فهرست‌های باز محاسبه خواهد شد.

این بدان معناست که تعداد آرای معتبر برای هر حزب، فهرست یا نامزد بر عددی بزرگ‌تر از یک (به‌عنوان مثال ۱.۷ یا ۱.۹ و به دنبال آن اعداد فرد مانند ۳، ۵، ۷ و غیره) تقسیم می‌شود.

سپس نتایج به ترتیب نزولی از بالاترین به پایین‌ترین رتبه‌بندی می‌شوند و کرسی‌های حوزه انتخاباتی بر این اساس تا زمان پر شدن حوزه، اختصاص داده می‌شوند.

 این اصلاحیه شانس فهرست‌های کوچک‌تر و مستقل‌ها را کاهش می‌دهد و در عین حال به نفع فهرست‌های بزرگ‌تر است.

واجدین شرایط شرکت و نامزدی در انتخابات عراق

هر شهروند عراقی که به سن ۱۸ سالگی رسیده باشد، واجد شرایط رأی دادن در انتخابات است؛ هر کسی که بالای ۲۸ سال سن داشته باشد و دارای مدرک تحصیلی معتبر باشد، واجد شرایط نامزدی برای پارلمان است، مشروط بر اینکه به جرمی شامل فساد اخلاقی محکوم نشده باشد یا مشمول رویه‌های کمیسیون موسوم به بعث‌زدایی نباشد.

کمیسیون انتخابات عراق ۵ هزار و ۵۲۰ نامزد مرد و ۲ هزار و ۲۴۸ نامزد زن را به نمایندگی از ۳۸ حزب سیاسی، ۳۱ ائتلاف و ۷۵ فهرست انفرادی تأیید کرده است که همگی برای ۳۲۹ کرسی پارلمان رقابت می‌کنند.

در مجموع، حدود ۳۰ میلیون عراقی از ۴۶ میلیون جمعیت این کشور واجد شرایط رأی دادن هستند؛ با این حال، نزدیک به ۷ میلیون شهروند کارت رأی خود را تمدید نکرده‌اند و بنابراین نمی‌توانند در انتخابات شرکت کنند.

زمان برگزاری انتخابات

عراق روز شنبه، ۸ نوامبر (۱۷ آبان)، وارد سکوت انتخاباتی سراسری شد و این آخرین مکث پیش از آغاز رأی‌گیری ویژه و عمومی برای ششمین انتخابات پارلمانی این کشور بود که قرار است سه‌شنبه آینده، ۱۱ نوامبر (۲۰ آبان)، برگزار شود.

کمیسیون عالی مستقل انتخابات اعلام کرد که دوره سکوت در روز شنبه و یک روز پیش از رأی‌گیری ویژه در روز یکشنبه ۹ نوامبر (۱۸ آبان) و رأی‌گیری عمومی در روز سه‌شنبه، آغاز شده است، زیرا عراق برای یکی از مهم‌ترین لحظات انتخاباتی خود در سال‌های اخیر آماده می‌شود.

پس از رأی‌گیری ویژه روز یکشنبه، رأی‌گیری عمومی در روز سه‌شنبه برگزار خواهد شد، زمانی که شهروندان سراسر عراق و منطقه کردستان عراق برای انتخاب پارلمان جدید به حوزه‌های رأی‌گیری می‌روند.

• بیشتر بخوانید:
• عراق در آستانه انتخابات پارلمانی؛ دوره سکوت انتخاباتی آغاز شد
• انتخابات پارلمانی عراق در بزنگاه حساس تحولات منطقه

برجسته‌ترین نیرو‌های سیاسی رقیب در عراق کدامند؟

نیرو‌های شیعه؛ ائتلاف سازندگی و توسعه

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، ریاست ائتلاف بزرگی به نام «ائتلاف سازندگی و توسعه» را بر عهده دارد که شامل جنبش الفراتین (به ریاست السودانی)، ائتلاف ملی (به ریاست ایاد علاوی)، جنبش عطاء (به ریاست فالح الفیاض)، جندالامام (به ریاست احمد الاسدی)، ابداع کربلا (به ریاست استاندار آن، نصیف الخطابی)، تجمع نسل‌ها (به ریاست محمد الصیهود) و ائتلاف راه‎حل‌ها (به ریاست محمدصاحب الدراجی) می‌شود.

سایر ائتلاف‌های شیعه

ائتلاف دولت قانون، به ریاست نوری المالکی، نخست‎وزیر پیشین، و ائتلاف بنیاد، به ریاست محسن المندلاوی، در فهرست‌های جداگانه‌ای شرکت خواهند کرد.

مجلس اعلا به ریاست همام حمودی و حزب قدرت ملی به ریاست عبدالحسین عبطان، وزیر پیشین جوانان و ورزش، نیز در این انتخابات شرکت خواهند کرد.

جنبش حکمت به ریاست عمار الحکیم و ائتلاف پیروزی به ریاست حیدر العبادی، مانند انتخابات قبلی در قالب یک ائتلاف واحد با نام «ائتلاف نیرو‌های دولت ملی» وارد انتخابات شده‌اند.

در مورد عصائب اهل‌الحق به ریاست قیس الخزعلی، این گروه با فهرست جداگانه‌ای تحت عنوان «صادقون» به ریاست نعیم العبودی، وزیر آموزش عالی، وارد انتخابات می‌شود.

همچنین ائتلاف خدمات به ریاست شبل الزیدی در انتخابات شرکت می‌کند.

جنبش صدر؛ مقتدی صدر، رئیس جنبش صدر عراق تحریم کامل انتخابات را اعلام کرده است.

احزاب اهل تسنن

ائتلاف «پیشرفت» به ریاست محمد الحلبوسی، رئیس پیشین پارلمان، در انتخابات ۲۰۲۱ نتایج قابل‌توجهی کسب کرد و انتظار می‌رود در این دوره انتخابات نیز تعداد قابل توجهی کرسی کسب کند.

ائتلاف حاکمیت ملی-قانونگذاری؛ این ائتلاف شامل خمیس الخنجر، رئیس ائتلاف حاکمیت؛ زیاد الجنابی، رئیس فراکسیون ابتکار و محمود المشهدانی، رئیس پارلمان عراق است.

ائتلاف عزم؛ ائتلاف عزم به ریاست مثنی السامرایی نیز در انتخابات شرکت می‌کند و انتظار می‌رود به‌شدت با الحلبوسی برای ۱۵ کرسی استان الانبار و کرسی‌های اهل تسنن در بغداد رقابت کند.

ائتلاف‌های دیگر برای کرسی‌های باقی‌مانده اهل تسنن رقابت می‌کنند، که مهم‌ترین آنها «نینوا برای مردمش» به ریاست عبدالله الیاور و ائتلاف قاطع به ریاست ثابت العباسی، وزیر دفاع عراق هستند.

حزب «هویت ملی» نیز شامل نامزد‌های اهل تسنن است و ریاست آن را عمر نامق‌المولی، معاون فعلی استاندار نینوا، بر عهده دارد، هرچند که این حزب از طرف ریان الکلدانی، رئیس جنبش بابلیون، مدیریت می‌شود.

احزاب کُرد عراق

دو حزب اصلی کُرد، حزب دموکرات کردستان (KDP) به ریاست مسعود بارزانی و اتحادیه میهنی کردستان (PUK) به ریاست بافل طالبانی، تصمیم گرفتند در این انتخابات با فهرست‌های جداگانه شرکت کنند.

حزب دموکرات کردستان از پایگاه مردمی گسترده‌ای در دهوک و اربیل برخوردار است، در حالی که اتحادیه میهنی کردستان در سلیمانیه و مناطق اطراف آن که پایگاه‌های سنتی این حزب محسوب می‌شوند، محبوبیت دارد.

دیگر احزاب کُرد نیز در این انتخابات شرکت می‌کنند، به‌ویژه جنبش نسل نو به ریاست شاسوار عبدالواحد و جنبش تغییر به ریاست نوشیروان مصطفی، عضو سابق اتحادیه میهنی کردستان.

جبهه خلق به ریاست لاهور شیخ جنکی، یکی دیگر از اعضای سابق اتحادیه میهنی کردستان، نیز در این انتخابات شرکت می‌کنند.

احزاب دیگر شامل اتحادیه اسلامی کردستان به ریاست صلاح‌الدین محمد بهاءالدین، گروه عدالت کردستان به ریاست علی باپیر و جبهه موضع به ریاست علی حمه‌صالح، نماینده سابق پارلمان هستند.

احزاب فرافرقه‌ای

عدنان الزرفی، رئیس جنبش وفاداری و استاندار سابق نجف، از تشکیل ائتلافی از چندین نیروی مدنی به نام «ائتلاف جایگزین» خبر داد.

این ائتلاف شامل جنبش وفاداری، حزب کمونیست (به ریاست رائد فهمی)، حزب خانه ملی (به ریاست حسین الغرابی)، حزب استقلال ملی (به ریاست سجاد سالم) و چندین حزب مدنی کوچک‌تر است.

همچنین ائتلاف دموکراتیک مدنی به ریاست علی الرفاعی در انتخابات عراق شرکت می‌کند که شامل جریان سوسیال‎دموکرات، ابتکار ملی و افق نو می‌شود.

احزاب مسیحی

 احزاب سیاسی مسیحی از تشکیل ائتلافی واحد به نام «ائتلاف مسیحی» خبر دادند؛ این ائتلاف شامل شورای ملی کلدانی، جنبش تجمع سریانی، اتحادیه دموکراتیک کلدانی، انجمن ارمنی، لیگ جهانی کلدانی، جنبش شلما و نهاد اداری جامعه ارتدکس ارمنی است.

این ائتلاف در مقابل جنبش بابل به ریاست ریان الکلدانی قرار دارد.

نتایج انتخابات چه زمانی اعلام خواهد شد؟

نتایج اولیه انتخابات عراق معمولا ظرف ۲۴ ساعت پس از بسته شدن حوزه‌های رأی‌گیری اعلام می‌شود، در حالی که نتایج نهایی پس از تکمیل حسابرسی‌ها و حل‎و‌فصل شکایات و درخواست‌های تجدیدنظر ارائه شده از طرف کمیسیون عالی مستقل انتخابات و کمیته قضایی انتخابات اعلام می‌شود.

انتخابات منجر به افزایش پیچیدگی‌ها در تشکیل دولت خواهد شد و این روند ممکن است به دلیل عدم کسب اکثریت قاطع به تأخیر بیفتد.

انتهای پیام/