دلایل آلودگی هوای پایتخت چیست؟

به گزارش شهر، فاطمه کریمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران درباره نوسانات شاخص آلاینده‌های ذرات معلق، دی‌اکسید گوگرد (SO₂) و دی‌اکسید نیتروژن (NO₂) در ایستگاه‌های پایش مناطق جنوبی تهران، اظهار کرد: بی‌تردید فعالیت صنایع و کارگاه‌های مستقر در محورهایی چون جاده ساوه، جاده قدیم و آزادراه تهران– قم می‌تواند بر غلظت این آلاینده‌ها در سطح شهر تهران به‌ویژه در مقاطعی از سال تأثیرگذار باشند. با این حال، نمی‌توان آن را تنها عامل اصلی دانست، زیرا عوامل متعددی در تولید و تغییرات غلظت این آلاینده‌ها نقش دارند. برای مثال در سال‌های اخیر کاهش بارش‌ها، گسترش خشکسالی و افزایش وقوع طوفان‌های گرد و غبار از دیگر عوامل موثر بر کیفیت هوا به ویژه در مناطق جنوبی بوده‌اند و باید توجه داشت که مسئله اصلی آلودگی هوای تهران در حال حاضر، ذرات معلق (به‌ویژه PM₂.₅) بوده که بیشترین سهم را در بالا رفتن شاخص کلی آلودگی هوا دارد.

وی با بیان اینکه آمار ایستگاه‌های پایش طی چند سال گذشته نشان می‌دهد که غلظت گازهای دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن در بیشتر ایستگاه‌های شهر معمولاً در محدوده استاندارد و قابل قبول قرار دارد و تنها در دوره‌های خاص یا هنگام پایداری طولانی‌مدت هوا افزایش موقتی مشاهده می‌شود، گفت: به منظور ریشه‌یابی منابع تولید آلودگی هوا عمدتاً از مطالعات سیاهه انتشار استفاده می‌شود که با استفاده از نتایج این طرح که جدیدترین نسخه آن در مرحله نهایی به‌روزرسانی توسط شرکت کنترل کیفیت هوا قرار دارد، سهم منابع مختلف از جمله منابع ثابت (صنعتی، خانگی  و...)، منابع متحرک (خودروها، وسایل نقلیه دیزلی و موتورسیکلت‌ها) برای شهر تهران برآورد می‌شود. با این وجود باید گفت تعیین سهم دقیق هر منبع کار ساده‌ای نیست، زیرا بخشی از این آلاینده‌ها ممکن است مستقیماً از منابع اولیه منتشر شوند و بخشی دیگر در جو بر اثر واکنش‌های شیمیایی ثانویه بین آلاینده‌ها تولید شوند. 

کریمی ادامه داد: در تکمیل این مطالعات، اجرای پروژه  سهم‌بندی منابع انتشار ذرات معلق در شهر تهران نیز در دستور کار قرار گرفته است. در این طرح شناسایی اجزای شیمیایی ذرات معلق و در نهایت تعیین منابع احتمالی و سهم‌بندی آن‌ها انجام می‌شود که اجرای این طرح نیز در کنار پروژه سیاهه انتشار برای شناسایی و سهم بندی منابع انتشار و مدیریت شهری بسیار حیاتی است. افزون بر منابع تولید ساکن و متحرک ناشی از فعالیت‌های انسانی، شرایط هواشناسی نقش محوری در پراکنش و تغییرات غلظت آلاینده‌ها دارد و ادعای ثبات بالای آلایندگی در یک نقطه خاص، به لحاظ علمی، پذیرفته نیست.

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با اشاره به اینکه تهران به دلیل موقعیت توپوگرافی و الگوی بادهای فصلی، روزانه و ساعتی، رفتار متفاوتی از خود نشان می‌دهد و جابه‌جایی آلاینده‌ها تابعی از این جریانات است، خاطرنشان کرد: برای مثال، جریان غالب باد تهران که عموماً از سوی جنوب و جنوب‌غرب به سمت شهر است در برخی مواقع می‌تواند موجب تلطیف نسبی هوا از جمله در مناطق جنوبی شود، اما در مواقع دیگر، آلودگی‌های منشأ گرفته از حاشیه شهر را به درون بافت شهری منتقل می‌کند.

وی عنوان کرد: در مجموع، هرچند ممکن است فعالیت‌های صنعتی جنوب تهران در تغییرات مقطعی بعضی از آلاینده‌ها نقش داشته باشند، اما واقع‌بینانه‌تر آن است که تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلاینده ها را حاصل برهم‌کنش مجموعه‌ای از منابع انتشار، واکنش‌های جوی و شرایط هواشناسی بدانیم.

انتهای پیام/