جنگ خونین در الفاشر؛ در سودان چه می‌گذرد؟

جنگ داخلی در سودان در آوریل ۲۰۲۳ (فروردین/اردیبهشت ۱۴۰۲) آغاز شد، زمانی که عبدالفتاح البرهان و محمد حمدان دقلو، متحدان قدیمی علیه یکدیگر صف‌آرایی کردند.

آنها در کودتای ۲۰۲۱ با هم قدرت را به دست گرفتند. اتحاد آنها درپی طرحی برای واگذاری قدرت به غیرنظامیان و ادغام نیرو‌های پشتیبانی سریع (RSF) با ارتش ملی فروپاشید.

برهان، فرمانده ارتش سودان برای ادغام سریع تحت فرماندهی ارتش تلاش کرد.

روزنامه تلگراف نوشت: دقلو، معروف به حمیدتی از ترس از دست دادن خودمختاری و کنترل بر شبکه‌های گسترده نظامی و مالی خود، مقاومت کرد.

آنچه که به‌عنوان یک جنگ قدرت بین دو فرمانده نظامی آغاز شد، از آن زمان به چیزی تبدیل شده است که سازمان ملل آن را بزرگترین بحران انسانی جهان نامیده است.

این درگیری حدود ۱۲ میلیون نفر را از خانه‌هایشان آواره کرده، بیش از ده‌ها هزار نفر را کشته و باعث قحطی در چندین منطقه شده است. آمارکشته‌شدگان براساس منابع مختلف بین ۴۰ هزار تا ۱۵۰ هزار نفر متغیر است. البته سازمان ملل ۴۰ هزار کشته را تایید کرده است. 

حال به‌گزارش الجزیره، بیم آن می‌رود که هزاران نفر در شهر الفاشر، مرکز ایالت دارفور شمالی در غرب سودان، از زمان تصرف آن توسط نیرو‌های پشتیبانی سریع (RSF) کشته شده باشند.

الفاشر روز یکشنبه، ۲۶ اکتبر (۴ آبان) پس از ۱۸ ماه محاصره توسط نیرو‌های پشتیبانی سریع که مانع ورود غذا و مایحتاج ضروری برای صد‌ها هزار نفر از مردم گرفتار در داخل شهر شد، سقوط کرد.

آنچه درالفاشر اتفاق افتاد

نیرو‌های پشتیبانی سریع سودان (RSF) روز یکشنبه الفاشر را تصرف کردند و آخرین مواضع باقی‌مانده نیرو‌های ارتش سودان را در منطقه دارفور تصرف کردند. براساس گفته ارتش سودان، تا روز چهارشنبه (۷ آبان) حدود ۲ هزار نفر کشته شده بودند، در حالی که شبکه پزشکان سودان می‌گوید دست‌کم هزار و ۵۰۰ نفر در درگیری‌ها کشته شده‌اند.

حدود ۱.۲ میلیون نفر در این شهر به مدت ۱۸ ماه تحت محاصره بودند و مجبور بودند با خوراک دام زنده بمانند، زیرا مانعی به طول ۵۶ کیلومتر (۳۵ مایل) ساخته شده بود که از ورود غذا و دارو جلوگیری کرده و مسیر‌های فرار را مسدود می‌کرد.

دفتر حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد که اقدام‌های ناقض حقوق بشر در الفاشر شامل کشتار‌های خودسرانه افرادی که در حال فرار بودند، می‌شود و نشانه‌هایی از انگیزه‌های قومی برای این قتل‌ها وجود دارد.

تحلیلی که توسط آزمایشگاه تحقیقات بشردوستانه ییل (HRL) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های سنجش از دور انجام شده است، گزارش‌های مربوط به کشتار‌های جمعی را تایید می‌کند.

آزمایشگاه تحقیقات بشردوستانه ییل نتیجه گرفت که خوشه‌های اشیاء و تغییر رنگ زمین، شواهدی از وجود اجساد انسان و گودال‌های خون هستند. در این گزارش آمده است که این خوشه‌ها و تغییر رنگ در تصاویر ثبت‌شده پیش از تشدید درگیری‌ها وجود نداشتند.

سازمان ملل اعلام کرد که بیش از ۲۶ هزار نفر تنها در عرض ۲ روز از الفاشر گریخته‌اند و بیشتر آنها پیاده به سمت شهر طاویله، ۷۰ کیلومتری غرب آن، گریخته‌اند. براساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، حدود ۱۷۷ هزار غیرنظامی همچنان در الفاشر گرفتار هستند.

در همین حال، جنایت‌هایی در باره، در ایالت کردفان شمالی (در مجاورت منطقه دارفور) گزارش شده است و براساس گزارش‌ها، در آنجا به غیرنظامیان و امدادگران حمله شده است.

فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر روز دوشنبه، ۵ آبان اعلام کرد که ۵ داوطلب سودانی این سازمان در باره کشته و ۳ نفر دیگر ناپدید شده‌اند.

باره درست در خارج از العبید، شهری استراتژیک که در حال حاضر تحت کنترل ارتش سودان است، قرار دارد، اما نیرو‌های پشتیبانی سریع در حال پیشروی برای تصرف آن هستند.

دلیل اهمیت الفاشر و العبید

هر ۲ شهر‌های بزرگی هستند که در غرب سودان واقع شده و به میدان‌های نبرد کلیدی تبدیل شده‌اند.

نیرو‌های پشتیبانی سریع (RSF) در حال حاضر در غرب کشور نفوذ زیادی دارند و می‌خواهند بر منطقه تسلط کامل داشته باشند، در حالی که ارتش سودان (SAF) در تلاش است تا از پایگاه‌های خود در شرق، به قلمرو نیرو‌های پشتیبانی سریع نفوذ کند.

الفاشر پایتخت دارفور شمالی است و تا روز یکشنبه، آخرین شهر بزرگی بود که به دست نیرو‌های پشتیبانی سریع در دارفور نیفتاده بود. با تصرف آن در این هفته، کشور سودان اکنون عملا بین شرق تحت کنترل ارتش سودان و غرب تحت کنترل نیرو‌های پشتیبانی سریع تقسیم شده است.

نیرو‌های پشتیبانی سریع در سراسر دارفور یک دولت موازی اعلام کرده است، درحالی که ارتش سودان در پایگاه‌های شرقی، مرکزی و شمالی قرار دارد.

العبید پایتخت نفت‌خیز ایالت کردفان شمالی، در منطقه کردفان در همسایگی دارفور است و یک پیوند استراتژیک بین دارفور و خارطوم محسوب می‌شود.

العبید در حال حاضر تحت کنترل ارتش سودان است، اما نیرو‌های پشتیبانی سریع در تلاش برای نزدیک شدن به آن هستند که به گفته تحلیلگران به معنای از دست دادن منطقه حائل حیاتی ارتش سودان بین پایگاه خارطوم و قلمرو نیرو‌های پشتیبانی سریع خواهد بود.

نیرو‌های پشتیبانی سریع در ۲۵ اکتبر (۳ آبان) اعلام کردند که بارا را، که تنها ۵۹ کیلومتر از العبید فاصله دارد، که ارتش سودان در ماه سپتامبر تحت کنترل گرفته بود، بازپس گرفته‌اند.

نیرو‌های پشتیبانی سریع حمله‌هایی را از بارا به العبید آغاز کرده بودند و تلاش می‌کردند آن را محاصره کنند و اکنون می‌توانند به العبید نزدیک‌تر شوند. العبید جایی است که براساس آمارها، دست‌کم ۱۳۷ هزار نفر تا ماه جولای (تیر/مرداد) در آن پناه گرفته بودند.

هشدار شورای امنیت درباره تشدید درگیری‌ها در سودان

اعضای شورای امنیت سازمان ملل روز پنج‌شنبه، ۳۰ اکتبر (۸ آبان) طی بیانیه‌ای نگرانی شدید خود را از تشدید خشونت در داخل و اطراف الفاشر ابراز و حمله نیرو‌های پشتیبانی سریع به الفاشر و تثیر مخرب آن بر جمعیت غیرنظامی را محکوم کردند.

اعضای شورای امنیت، قطعنامه ۲۷۳۶ (تصویب‌شده در سال ۲۰۲۴) را که خواستار لغو محاصره الفاشر توسط نیرو‌های پشتیبانی سریع و خواستار توقف فوری جنگ و کاهش تنش در داخل و اطراف الفاشر است، یادآوری کردند و قویا از این نیرو خواستند که مفاد این قطعنامه را اجرا کند.

اعضای شورای امنیت همچنین جنایت‌های گزارش‌شده علیه غیرنظامیان از جمله کشتار‌های خودسرانه و بازداشت‌های خودسرانه را محکوم کردند و نگرانی شدید خود را از افزایش خطر جنایت‌های گسترده ازجمله جنایت‌های با انگیزه قومی، ابراز کردند.

اعضای شورای امنیت سازمان ملل خواستار پاسخگویی همه عاملان نقض حقوق بشر شدند و از همه طرف‌های درگیر در جنگ خواستند که از غیرنظامیان محافظت کنند و به تعهد‌های خود تحت قوانین بین‌المللی از جمله قوانین بین‌المللی بشردوستانه و قطعنامه ۲۷۳۶ پایبند باشند و همچنین به تعهد‌های خود تحت اعلامیه جده عمل کنند.

شورای امنیت سازمان ملل همچنین از همه طرف‌های درگیر در جنگ خواست که به کارکنان بشردوستانه، اماکن و دارایی‌های آنها مطابق با تعهد‌های خود تحت قوانین بین‌المللی احترام بگذارند و از آنها محافظت کنند.

در ادامه از همه طرف‌های درگیر در جنگ سودان خواسته شد که دسترسی امن و بدون مانع بشردوستانه را به روشی مطابق با قوانین بین‌المللی فراهم و تسهیل کنند. آنها خواستار حفاظت از غیرنظامیان و ایجاد مسیر امن برای کسانی شدند که می‌خواهند از شهر خارج شوند.

اعضای شورای امنیت تاکید کردند که اولویت، ازسرگیری مذاکرات برای دستیابی به آتش‌بس پایدار و یک فرآیند سیاسی جامع، فراگیر و متعلق به سودان است و از همه کشور‌های عضو خواستند که از دخالت‌های خارجی که به دنبال دامن زدن به درگیری و بی‌ثباتی هستند، خودداری و از تلاش‌ها برای صلح پایدار حمایت کنند، به تعهد‌های خود تحت قوانین بین‌المللی پایبند باشند و قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت، از جمله قطعنامه ۲۷۹۱ (تصویب‌شده در سال ۲۰۲۵) را اجرا کنند.

اعضای شورای امنیت سازمان ملل همچنین بر تعهد تزلزل‌ناپذیر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سودان مجددا تاکید و مخالفت خود را با ایجاد یک مرجع حاکمیتی موازی در مناطق تحت کنترل نیرو‌های پشتیبانی سریع سودان اعلام کردند.

موضع ایران درباره تحولات سودان

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه به‌تازگی در بیانیه‌ای، با ابراز نگرانی از درگیری‌های مسلحانه در شهر الفاشر، تخریب زیرساخت‌ها و کشتار مردم بی‌گناه در این شهر را محکوم کرد. 

بقایی ضمن هشدار نسبت به برخی تحرکات خطرناک برای تجزیه مجدد سودان، بر لزوم احترام به حاکمیت ملی و یکپارچگی سرزمینی سودان تاکید کرد.

انتهای پیام/