بررسی تحلیلی عفو زندانیان در ایران

احمد بینا، کارشناس حقوق بشر به مناسبت اعلام خبر عفو معیاری ۱۴۰۴ در یادداشتی برای خبرگزاری میزان به موضوع عفو زندانیان پرداخت؛ در این یادداشت آمده است:

سیطره نظام‌های حقوق بشری و فرهنگ حقوقی غربی بر نهاد‌های بین‌المللی نظیر شورای حقوق بشر سازمان ملل و وجود سازمان‌های ناظر بین‌المللی مانند عفو بین‌الملل که همواره با موضع انتقاد و مخالفت با جمهوری اسلامی ایران برخورد کرده‌اند، به‌ویژه هنگامی که توان تبلیغاتی و رسانه‌ای کشور از نظر تاثیرگذاری بر افکار عمومی بین‌المللی قابل مقایسه با دستگاه عظیم تبلیغاتی غرب نباشد، از منظر حقوق بشری تلاش می‌کنند، کشور را به نوعی در تنهایی قرار دهند، صدور قطعنامه‌های مختلف و تعیین گزارشگر‌های ویژه با مضمون انتقادات حقوق بشری علیه جمهوری اسلامی ایران را موجب شده است.

در واقع فضاسازی علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌ها و موضوع‌های مختلف به امری کاملا عادی در بین فعالیت‌های روزانه‌ رسانه‌ی آمریکایی و اروپایی تبدیل شده و در همین راستا وضعیت زندان‌های ایران، هدف سیاه‌نمایی‌ها قرار گرفته است؛ اگر نگاهی به رسانه‌های غربی و اخبار و برنامه‌های آن‌ها درباره شرایط زندان‌های ایران انداخته شود، به سیاه‌نمایی‌هایی علیه جمهوری اسلامی ایران برخورد خواهیم کرد که خوراک خود را از سایت‌های ضدانقلاب و افرادی دریافت می‌کنند که عناد آن‌ها با نظام جمهوری اسلامی و مردم ایران آشکار است.

در یک روند مهندسی‌شده، این اخبار بعد‌ها تحت عنوان گزارش‌های گزارشگر ویژه و سازمان‌های به‌اصطلاح حقوق بشری منتشر و به‌عنوان منبعی برای محکوم کردن ایران در سازمان‌های بین‌المللی استفاده می‌شود؛ لذا مسئولین جمهوری اسلامی ایران در راستای خنثی‌سازی این جریان‌سازی ضدانقلاب و پاسخگویی به اتهام‌های بی‌اساس وارده بر جمهوری اسلامی ایران، اقدام‌های متعدد و متفاوتی انجام دادند که وضعیت زندان‌ها را از زبان گروه‌های حقوق بشری، سفیران مقیم ایران و سازمان‌های غیردولتی و عفو‌های مناسبتی منعکس کردند که با توجه به بازتاب آن در سطح جهان، مشخص شد این اقدام‌ها تاثیرهای قابل توجهی داشته است.

خلاصه‌ای از اقدام‌ها به شرح زیر است:

۱- بازدید هیئت حقوق بشری ژاپن از زندان اوین

۲- گزارش بازدید سفرا از کانون اصلاح و تربیت کودکان

۳- بازدید ۵۰ نفر از سفرا کشور‌های مقیم ایران از زندان اوین

۴- تهیه فیلمی مستند به نام اهل موگادیشو، شرح حالی از زندانیان خارجی مستقر در زندان اوین

۵- بازدید و ارائه گزارش تصویری از زندان زنان توسط یکی از سمن‌های حقوق بشری

۶- بازدید حدود ۵۰ نفر از سفرا و مسئولین سازمان‌های بین‌المللی از زندان زنان

۷- بازدید هیئت حقوق بشری روسیه از زندان اوین (طی چند روز گذشته)

۷- و مهم‌ترین اقدام، عفو زندانیان در مناسبت‌های مختلف با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه و تایید رهبر معظم انقلاب.

سیاست نظام جمهوری اسلامی در مورد زندانی کردن افراد حبس زدایی است

مقام معظم رهبری تاکید زیادی بر حبس‌زدایی دارند؛ ایشان در دیدار مسئولین قضایی کشور اعلام کردند: مجموعا زندان پدیده‌ای نامطلوب است؛ مشکلات زندان، تبعات زندان، تبعاتی که برای خود زندانی پیش می‌آید، تبعاتی که برای خانواده‌ها پیش می‌آید، تبعاتی که برای محیط کار پیش می‌آید؛ بنابراین سیاست قوه قضاییه را این قرار بدهید و دنبال کنید، فکر کنید

عفو در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران

نهادی که به موجب آن، امکان اغماض یا تخفیف مجازات محکومان فراهم می‌شود؛ مبانی حقوقی این نهاد در عالی‌ترین سند کشور، یعنی قانون اساسی، پیش‌بینی شده است.

به صراحت بند ۱۱ اصل یک‌صدودهم قانون اساسی، عفو یا تخفیف مجازات محکومین در حدود موازین اسلامی، پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه، جزء اختیارات مقام رهبری است؛ این گزاره نشان می‌دهد برخلاف نهاد‌های قراردادی مبتنی بر رضایت شاکی، پدیده‌ای کاملا حاکمیتی است که از عالی‌ترین مقام کشور صادر می‌شود.

از منظر فقه اسلامی، رافت نسبت به گناهکاری که توبه کرده یا احکام اخلاقی را رعایت می‌کند، از اصول مسلم شمرده می‌شود.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:

عفو شأن حاکمیتی دارد، در حالی که آزادی مشروط و تعلیق شأن قضایی دارد و تعویق، در قلمرو صلاحیت تقدیری قاضی قبل از صدور حکم قرار می‌گیرد.

در قوه قضاییه تیم خبره‌ای از قضات با تجربه وجود دارد که با بررسی همه جوانب زندانیانی که مشمول عفو می‌شوند، انتخاب می‌کنند؛ عفو مجازات زندانیان به مناسبت میلاد پیامبر اعظم حضرت محمد مصطفی (ص) و امام صادق (ع) از گستردگی زیادی برخوردار بود که این امر موجب خشنودی خانواده‌های زندانیان شد و بازتاب مناسبی در سطح بین‌المللی و حقوق بشری داشته است. 

انتهای پیام/