مدیر عامل سازمان انتقال خون: در صورت افزایش یک درصدی اهدا کنندگان تا ده سال آینده نگرانی نخواهیم داشت

نشست خبری رئیس سازمان انتقال خون با موضوع تبیین برنامه‌ها و گزارش به مناسبت گرامی‌داشت هفته دولت صبح امروز دوشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۴ در وزارت بهداشت برگزار شد.

مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، در نشست با تأکید بر اهمیت تأمین پایدار خون و فرآورده‌های خونی، گفت:  در شرایط جنگ یا بحران‌های غیرمنتظره، نیاز به تزریق خون به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. برای مجروحانی که دچار آسیب شریانی یا خونریزی شدید می‌شوند، در نیم ساعت نخست، تزریق خون حیاتی است. برای زنان با گروه خونی منفی، تأمین خون سازگار اهمیت ویژه‌ای دارد و باید ذخایر کافی همیشه آماده باشد.

جمالی با بیان اینکه زمانی که کارم را شروع کردم، ذخایر خون کشور تنها برای سه تا چهار روز کافی بود و تلاش کردیم این میزان به بیش از هشت روز برسد گفت: در تهران حدود ۶ هزار واحد خون ذخیره داریم که بخشی از آن مربوط به گروه‌های منفی است. در آغاز جنگ تحمیلی اخیر ذخایر تهران به مدت دو تا سه روز کاهش یافت اما مردم مثل همیشه با حضور پرشور خود این کمبود را جبران کردند و پس از ۱۲ روز، ذخایر به حالت طبیعی بازگشت.

جمالی ادامه داد: ارکنان سازمان انتقال خون در شرایط اضطراری بدون مرخصی و با ساعات کاری طولانی فعالیت کردند و حتی برخی داوطلبان بیش از زمان معمول برای اهدای خون مراجعه کردند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون درباره وضعیت کنونی نیز اظهار داشت: با وجود فشارهای اقتصادی بر اقشار متوسط و کم‌درآمد، در یک سال گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد ۰/۵۵ درصدی در اهدای خون داشتیم و توانستیم نیاز بیمارستان‌ها را صد درصد تأمین کنیم. خوشبختانه هیچ بیمار یا عمل جراحی به دلیل کمبود خون معطل نشده است.

وی با بیان اینکه تنها دو درصد جمعیت کشور خون اهدا می‌کنند، گفت: در بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی برخی کشورهای جنوب شرق آسیا، نرخ اهدای خون به ۲۰ تا ۵۰ درصد می‌رسد. این نشان می‌دهد فرهنگ اهدای خون در ایران نیازمند تقویت جدی است. اگر بتوانیم این رقم را از ۲ درصد به ۳ درصد برسانیم، تا ده سال آینده هیچ نگرانی بابت تأمین خون نخواهیم داشت.

جمالی تأکید کرد: نیمی از جمعیت کشور زنان هستند اما مشارکت بانوان در اهدای خون بسیار پایین است. همچنین سهم جوانان تنها حدود ۱۶ درصد است که هرچند امسال کمی به ۱۶/۵ درصد رسیده اما همچنان کافی نیست. بیشتر اهداکنندگان فعلی بالای ۳۵ تا ۴۰ سال دارند و طی چند سال آینده بسیاری از آنان به دلیل محدودیت‌های سنی از چرخه اهدا خارج می‌شوند. اگر امروز جوانان و بانوان مشارکت خود را افزایش ندهند، در یک دهه آینده ممکن است با مشکل مواجه شویم. 

وی همچنین به عملکرد استان‌ها اشاره کرد و گفت: در چهار ماه نخست امسال، استان زنجان بیشترین رشد اهدای خون را داشته است. خراسان شمالی و لرستان نیز عملکرد خوبی داشته‌اند. در مقابل، تهران با وجود جمعیت زیاد، رشد منفی چند دهم درصدی را تجربه کرده است. البته استاندار تهران اخیراً بازدیدی از سازمان انتقال خون داشتند که می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.

جمالی در پایان تصریح کرد: اگر فرهنگ‌سازی برای اهدای خون جدی گرفته شود و مشارکت مردم افزایش یابد، تأمین خون در کشور نه‌تنها در شرایط عادی بلکه حتی در بحران‌های پیش‌بینی‌نشده نیز پایدار خواهد بود.

وی افزود: پرداخت پول به اهداکنندگان پلاسما در درازمدت سلامت مردم را تهدید و فرهنگ اهدای داوطلبانه خون را نابود می‌کند. اگر فقط ۳۰۰ هزار نفر در سال چهار بار داوطلبانه پلاسما اهدا کنند، کل نیاز کشور بدون آسیب به طبقات ضعیف برطرف خواهد شد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، با هشدار درباره پیامد‌های پرداخت پول به اهداکنندگان پلاسما، گفت: پرداخت نقدی به اهداکنندگان خطر استثمار اقتصادی و تهدید سلامت را به همراه دارد. فردی که به دلیل نیاز مالی چندین‌بار در سال پلاسما اهدا می‌کند، معمولاً دچار ضعف سیستم ایمنی و کمبود پروتئین می‌شود، هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که اثرات بلندمدت این روند را بررسی کرده باشد.

تکرار بیش‌ازحد اهدای پلاسما برای بدن زیان‌بار است

وی با اشاره به منافع مالی عظیم صنعت پلاسما افزود: وقتی ده‌ها میلیارد دلار سود در میان است، طبیعی است که نتایج علمی درباره عوارض احتمالی منتشر نشود. عقل سلیم می‌گوید تکرار بیش‌ازحد اهدای پلاسما برای بدن زیان‌بار است.

جمالی تأکید کرد: استفاده از انگیزه مالی، علاوه بر تهدید سلامت، روحیه انسان‌دوستی اهدای خون را از بین می‌برد. هم‌اکنون در مراکز خصوصی ده‌ها هزار نفر چندین‌بار در سال برای دریافت پول مراجعه می‌کنند و این مسیر به‌تدریج فرهنگ ایثار را نابود خواهد کرد.

مدیر عامل سازمان انتقال خون ادامه داد:  اگر ۳۰۰ هزار نفر در کشور سالانه چهار بار به‌طور داوطلبانه پلاسما اهدا کنند، کل نیاز ملی بدون اتکا به روش‌های پرخطر تأمین می‌شود.

جمالی افزود: ما هیچ مخالفتی با حضور بخش خصوصی نداریم، اما می‌گوییم پول نقد را حذف کنیم. اهداکنندگان داوطلب، سرمایه ملی هستند و نباید آنها را به منبع درآمد تبدیل کرد. کشور ما ظرفیت انسانی کافی دارد و مردم همیشه پای‌کارند.

وی با اشاره به تجربه کشور‌های دیگر تصریح کرد: در کشور‌های خلیج فارس برای اهدای خون پول پرداخت می‌شود، اما ما نباید این افتخار انسانی را خدشه‌دار کنیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون در بخش دیگری از سخنان خود از پیشرفت در تأمین تجهیزات خبر داد و گفت: سال گذشته میانگین مصرف کیسه‌های خون کشور ۶۵ تا ۷۰ درصد بود و امسال به دنبال رسیدن به ۸۰ درصد هستیم. اکنون توزیع کیسه‌های خون با فیلتر به شکل عادلانه در سراسر کشور انجام می‌شود و ذخیره استراتژیک تا پایان زمستان تأمین شده است.

وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی و محدودیت‌های استخدامی گفت: با وجود همه چالش‌ها، هدف ما رسیدن به ۱۰۰ درصد پوشش کیسه‌های فیلتردار و حفظ استقلال سازمان انتقال خون است تا بتوانیم بدون آسیب به سلامت مردم، نیاز کشور را پاسخ دهیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، با اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر این سازمان در سال‌های اخیر گفت: تحریم‌ها هیچ‌گاه مانع پیشرفت ما نشدند. حتی در سه سال اخیر دستاورد‌هایی داشتیم که در ۲۰ سال گذشته تجربه نکرده بودیم.

وی اعلام کرد: با استفاده از فناوری‌های نوین غربالگری خون، موفق شدیم ۳۷۵ مورد هپاتیت، شش مورد هپاتیت C و پنج مورد HIV را شناسایی کنیم که در گذشته تشخیص داده نمی‌شدند. این نتایج به‌طور مستقیم از جان هزاران بیمار محافظت کرده است.

وی با اشاره به خودکفایی کشور در تأمین تجهیزات انتقال خون توضیح داد: ظرفیت تولید داخلی به ۱۰ میلیون کیسه خون رسیده که ۷ میلیون آن می‌تواند صادر شود. هم‌اکنون به پاکستان صادرات داریم و در بخش‌های دیگر نیز دستگاه‌های اصلی مانند سانتریفیوژ و یخچال‌های ویژه به‌طور کامل در داخل تأمین می‌شود.

جمالی درباره پیشرفت‌های نرم‌افزاری گفت: نرم‌افزار جدید مدیریت خون از زمان اهدای خون تا تزریق به بیمار را رصد می‌کند و حتی پس از ترخیص بیمار قابلیت پیگیری دارد. این سامانه ابتدا در خراسان جنوبی آزمایش شد و اکنون از استان همدان به‌طور کامل اجرا می‌شود.

وی افزود: برای بیماران تالاسمی و افرادی که به‌طور مداوم خون دریافت می‌کنند، گروه‌بندی خونی دقیق و بررسی زیرگروه‌ها اهمیت زیادی دارد. این کار به پایان رسیده و به‌زودی در سراسر کشور اجرا خواهد شد.

مدیرعامل سازمان انتقال خون تأکید کرد: با اتکا به دانش داخلی، امروز تقریباً در همه بخش‌ها خودکفا شده‌ایم و حتی در سال آینده نیازی به واردات تجهیزات حیاتی نخواهیم داشت. این پیشرفت‌ها نشان می‌دهد تحریم‌ها نه‌تنها مانع نبودند، بلکه انگیزه‌ای برای اتکای بیشتر به توان داخلی شدند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران، از اجرای طرح بانک خون بند ناف عمومی خبر داد و گفت:  با مادران باردار مصاحبه می‌شود و در صورت تمایل، خون بند ناف نوزاد به‌صورت داوطلبانه اهدا و در بانک عمومی ذخیره می‌شود تا در صورت نیاز هر بیمار، مورد استفاده قرار گیرد.

وی با اشاره به تفاوت بانک عمومی و خصوصی افزود: در بانک خصوصی، خون بند ناف برای استفاده شخصی ذخیره می‌شود، اما بانک عمومی در اختیار همه بیماران قرار می‌گیرد. در سطح جهانی نیز دانشمندان بانک‌های عمومی را به‌دلیل دسترسی همگانی و اثربخشی بیشتر توصیه می‌کنند.

جمالی اعلام کرد: تاکنون حدود ۲۰ تا ۳۰ پیوند موفق با استفاده از این بانک انجام شده است. اگر از این مراکز بازدید کنید، کودکانی را خواهید دید که امروز به سن دانشجویی یا سربازی رسیده‌اند و زندگی خود را مدیون این اقدام انسان‌دوستانه هستند.

وی تأکید کرد: با وجود دشواری‌ها، این طرح با موفقیت ادامه یافته و هر چند وقت یک‌بار برای کودکان بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانک خون بند ناف عمومی، سرمایه‌ای ملی برای درمان بیماران نیازمند پیوند سلول‌های بنیادی است.

انتهای پیام/