ابعاد ظریف سفر ظریف به عراق

گروه سیاسی ؛ «سیدرضا صدرالحسینی» استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل منطقه در یادداشتی با عنوان «ابعاد و زوایای مختلف سفر وزیر امور خارجه کشورمان به عراق» که در اختیار قرار داد، نوشت: با توجه به شرایط کنونی منطقه، تعمیق روابط در ابعاد مختلف، یکی از اهداف مهم دو کشور ایران و عراق است.

 سفر آقای ظریف، درحالی به عراق صورت گرفت که ماه گذشته «برهم صالح» رئیس جمهور عراق به ایران آمد. بنابراین در این سفر حتما درباره نحوه گسترش روابط چند جانبه دو کشور به‌خصوص در حوزه مسائل اقتصادی، توافقاتی نهایی خواهد شد؛ چراکه وزیر امور خارجه یک تیم گسترده‌ از افراد اقتصادی از بخش‌های خصوصی و دولتی را نیز همراه خود برده است.

 دو کشور ایران و عراق تحولات منطقه را به خوبی رصد می‌کنند و می‌دانند که موضوع تحریم‌های ایران، قطعا برای دو کشور ضرر خواهد داشت، به همین دلیل مسئولان دو کشور به این نتیجه رسیدند که در خصوص مسائل اقتصادی به یک توافقات قطعی برسند و هر چه سریع‌تر آن‌ها را عملیاتی کنند.

 روابط گسترده و مرز‌های مشترک طولانی دو کشور ایران و عراق موجب شده تا مشارکت‌های اقتصادی ایران با عراق بسیار گسترده شود. با توجه به بازگشایی نمایشگاه در سه استان عراق در این مقطع زمانی، قطعا این اقدام به استان‌های دیگر عراق هم تسری پیدا خواهد کرد.

 ایران به بازار مصرف عراق بسیار نیازمند است و عراق هم به صنعت، تکنولوژی، خدمات فنی مهندسی و گاز ایران نیاز دارد. به همین دلیل مردم هر دو کشور در راس دولتمردان نیاز‌های خود را کاملا مشخص کرده‌اند. در عین حال دولتمردان دو کشور نیز به این نکته رسیده اند که باید روابط دو جانبه را سامان بخشی کنند، زیرا در طول سال‌های گذشته، ارتباطات اقتصادی مردم دو کشور بسیار وسیع بوده و بازار‌های مرزی فراوانی داشته‌اند.

استان‌های کردنشین عراق، بخش وسیعی از نیاز‌های خوراکی، انرژی و خدمات فنی و مهندسی‌شان از ایران تامین می شود، ولی سامان دقیقی تاکنون در این باره وجود نداشته است، ولی با حضور وزیر امور خارجه هماهنگی و توافقات متقنی  در این زمینه صورت می‌گیرد.

وزیر خارجه در این سفر، دیدار‌های زیادی داشته‌اند و درباره مسائل گمرکی، بانکی، موضوعات مختلفی که هر دو کشور به آن علاقمند هستند، مذاکراتی صورت گرفته است. موضوع لغو روادید نیز یکی از مسائل مهم بین دو کشور است و از محل عواید روادید، بهره مالی می‌برند اما علاقمند به این موضوع  هم هستند که نتیجه نهایی در این باره اعلام شود. لغو روادید، قطعا بازگشت درآمد‌های دو طرف را به شکل‌های دیگر یه همراه خواهد داشت.

 

تهران و بغداد باید پنجره‌های جدیدی را در خصوص امور گمرکی به روی هم باز کنند؛ البته این ظرفیت در موارد مختلف وجود دارد. تسهیل و گسترش روابط اقتصادی قطعا به حل مشکلات بازرگانان دو کشور کمک می کند. با اینکه هم اکنون نسبت به ماه‌های گذشته، شرایط تسهیل شده است،

 

نکته مهم دیگر اینکه با توجه به از بین رفتن بسیاری از زیرساخت‌های عراق و با توجه به اینکه ایران، تجربه بعد از جنگ تحمیلی را دارد و از تجربیات فنی، مهندسی، علمی و دانشگاهی مناسبی برخوردار است، می‌تواند مراودات بسیار خوبی را با کشوری که ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارد، برقرار کند.

هر دو کشور با توجه به شرایط منطقه روی موضوعات اساسی توافق دارند و امیدواریم پس از سفر آقای وزیر، تسهیل قابل توجه و ماندگاری را درحوزه مسائل اقتصادی نیز مشاهده کنیم.

با توجه به افزایش سقف روابط اقتصادی ایران و عراق از سیزده میلیارد کنونی تا ۲۰ میلیارد دلار می توان گفت، اگر به آمار مراودات اقتصادی نگاه کنیم از اول فروردین سال ۱۳۹۷ تا پایان مهرماه سال جاری، افزایش درصد مبادلات دو کشور بیش از ۳۰ درصد بوده است و این عدد ۲۰ میلیارد عدد واقعی است و با همت دو جانبه‌، در مدت کوتاهی امکان تحقق این عدد وجود دارد.

دو کشور ایران و عراق در موضوعات مختلف، می‌توانند از توانمندی هم استفاده کنند و عراق با توجه به میزان فروش بالای نفت و نیز با توجه به مشکلاتی که در زیر ساخت دارد، می‌تواند در این رابطه از کمک‌های ایران استفاده کند.

دو کشور به این نکته رسیده‌اند که می‌توانند با کمترین مشکل، بیشترین ارتباطات را در این منطقه داشته باشند و در مقابل مزاحمت‌هایی که کشور‌های فرامنطقه‌ای مخصوصا آمریکا برای هر دو کشور ایجاد کرده‌اند، بایستند.

شرایط دو کشور این نکته را دیکته می‌کند که باید هر چه سریع‌تر اقدام کنند و باتصمیم سازی واقدام عملی کار‌ها را شروع کنند. بهترین زمان برای بالا بردن سطح همکاری‌ها هم اکنون است. با توجه به دیدار‌های وزیر امور خارجه با بالاترین مقامات سیاسی دو کشور و انتخاب زمان درست برای این دیدارها، مطمئنا این سفر برکات فراوانی برای تهران و بغداد در بر خواهد داشت.

از سوی دیگر باید دلیل اصلی تمرکزدستگاه دیپلماسی روی شرکای سنتی درحوزه اقتصاد را در این نکته دید که بعد از تعیین معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، آنها به رسالتی که در شرایط کنونی کشور دارند، پی برده‌اند.

 

همچنین با بدعهدی‌هایی که اروپایی‌ها نسبت به ایران انجام داده‌اند و قول‌هایی که قرار بود انجام شود و نشد، این سفر و نیز سفر چند روز قبل آقای ظریف به هند، این پنجره را در مقابل ایران باز کرد که روابط بهتر، گسترده‌تر و عمیق‌تری را با طرف‌های اقتصادی سنتی خودداشته باشد.

هندی‌ها در ارتباط با بندر چابهار حساس هستند و ایران می‌تواند از این بندر برای کمک کردن به کشور‌های منطقه استفاده کند، هندی‌ها نسبت به این موضوع از سالیان گذشته واکنش مثبت نشان داده و سرمایه گذاری کرده بودند و قطعا سفر‌هایی که وزیر امور خارجه با تیم‌های کارشناسی اقتصادی بخش‌های خصوصی و دولتی انجام می‌دهد، تحولات عظیمی را در منطقه ایجاد می‌کند و راهی برای عبور از چالش‌هایی است که تحریم‌ها برای ایران ایجاد کرده اند.