همه بازیگران نمایش ترامپ؛ صلح همچنان دور از دسترس

عابد اکبری، کارشناس مسائل بین‌الملل طی یادداشتی برای میزان به دیدار اخیر میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و سران اروپایی در کاخ سفید و جایگاه اروپا و اوکراین با توجه به این دیدار پرداخته است.

متن این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

نشست‌های اخیر میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا و پس از آن دیدار ترامپ با ولودیمیر زلنسکی و برخی سران اروپایی در کاخ سفید، بیش از آنکه نمایانگر اراده واقعی برای پایان جنگ اوکراین باشد، تصویرگر بازی سیاسی و نمایش قدرت هستند.

این نشست‌ها را می‌توان نمونه‌ای بارز از رویکردی تلقی کرد که در آن منافع شخصی و سیاسی بر منافع راهبردی و امنیتی مقدم شده‌اند؛ ترامپ، با وعده‌های بزرگ خود درباره پایان جنگ، در عمل بیش از آنکه به دنبال صلح باشد، تلاش کرد تا در صحنه داخلی آمریکا به‎عنوان یک مقام «معامله‌گر» ظاهر شود، نمایشی که هدف آن جلب توجه افکار عمومی و جذب حمایت سیاسی بود.

در نشست آلاسکا، ترامپ و پوتین به مدت چند ساعت گفت‌و‌گو کردند، اما هیچ پیشرفت ملموسی در زمینه آتش‌بس یا چارچوب صلح به دست نیامد.

ترامپ پس از نشست از «پیشرفت‌های قابل‎توجه» سخن گفت، اما تأکید کرد که بدون توافق مکتوب نمی‌توان از نتیجه سخن گفت؛ این نوع بیان، که در سبک او کاملا آشناست، بیشتر یادآور تاکتیک‌های تبلیغاتی او در مذاکرات تجاری است تا دیپلماسی جدی.

در مقابل، پوتین با تکرار مواضع سرسختانه خود، نشان داد که خواسته‌های روسیه همچنان پابرجا و غیرقابل مصالحه هستند.

بنابراین، از منظر واقعیت‌های میدانی، نشست آلاسکا تنها فرصتی برای نمایش رسانه‌ای بود، نه گامی عملی به سوی صلح. پس از آن، ترامپ دیداری با زلنسکی و سران اروپایی برگزار کرد تا طرح‌هایی برای امنیت اوکراین ارائه دهد و وعده نشست سه‌جانبه با حضور پوتین بدهد.

با این حال، سران اروپایی با تردید به این طرح‌ها نگاه کردند و خواستار تضمین‌های روشن و عملی از طرف آمریکا شدند؛ زلنسکی نیز نگرانی‌های خود را درباره عدم تضمین کافی برای امنیت اوکراین مطرح کرد.

این واکنش‌ها نشان می‌دهند که نه‎تنها توافق واقعی حاصل نشد، بلکه تردید‌ها و بی‌اعتمادی میان شرکا افزایش یافت؛ همه این‌ها مؤید این نکته است  که ترامپ بیشتر به دنبال بهره‌برداری سیاسی است تا حل واقعی بحران.

او تلاش دارد خود را به عنوان مقامی توانمند و «میانجی» تصویر کند، اما حاضر نیست هزینه‌های سیاسی و راهبردی لازم برای تحقق صلح را بپردازد. در نتیجه، نشست‌های اخیر بیشتر به یک نمایش دیپلماتیک شباهت دارند که هدف اصلی آن تحکیم موقعیت داخلی ترامپ و همزمان بازنمایی قدرت پوتین در عرصه جهانی است.

نگاهی به پیامد‌های این نشست‌ها نشان می‌دهد که ادامه جنگ اوکراین به نفع هیچ طرفی نیست، اما شرایط موجود فرصتی برای روسیه ایجاد کرده است تا با تاکتیک‌های فرسایشی، فشار را بر اوکراین و متحدان غربی افزایش دهد.

اروپا به‎طور خاص در موقعیتی آسیب‌پذیر قرار دارد، زیرا شکاف میان کشور‌های طرفدار کمک‌های قاطع به اوکراین و کشور‌های خواهان کاهش تعهدات هر روز بیشتر می‌شود.

ترامپ با رویکرد نمایشی خود نه‎تنها نتوانست این شکاف را کاهش دهد، بلکه با تبلیغات خود، به کرملین جسارت و اعتماد به نفس بیشتری داده است تا بدون پرداخت هزینه، به اهداف نظامی خود ادامه دهد.

• بیشتر بخوانید:
• سران اروپایی در کاخ سفید؛ صلح اوکراین همچنان دست‌نیافتنی است
• جزئیات دیدار ترامپ و مقام‌های اروپایی

در چشم‌انداز کوتاه‌مدت، ادامه درگیری‌ها در شرق و جنوب اوکراین پیش‌بینی می‌شود و کاهش شدید تخاصم بعید است؛ در میان‌مدت، حمایت نظامی و لجستیکی غرب ممکن است توان اوکراین را افزایش دهد، اما تا زمانی که اراده سیاسی واقعی برای مصالحه وجود نداشته باشد، امکان دستیابی به توافق پایدار بسیار کم است؛ در بلندمدت، جنگ اوکراین می‌تواند به یک بحران طولانی‌مدت و پیچیده تبدیل شود که نه‎تنها امنیت اروپا، بلکه ثبات نظم بین‌المللی را نیز تهدید می‌کند.

ترامپ بحران را به‏‎عنوان ابزاری برای تقویت جایگاه داخلی خود مورد استفاده قرار داده و از هرگونه فشار جدی بر طرف‌های جنگ پرهیز کرده است. این سبک دیپلماسی، که بیشتر نمایشی و تبلیغاتی است، پیامد‌های ژئوپلیتیک بلندمدت دارد و خطر تداوم فرسایشی جنگ را افزایش می‌دهد.  

از منظر استراتژیک، این نشست‌ها یادآور این واقعیت هستند که سیاست خارجی بدون اراده واقعی برای مصالحه، صرفا یک نمایش رسانه‌ای خواهد بود. تا زمانی که اوکراین در مذاکرات حضور فعال و مؤثر نداشته باشد و اروپا و آمریکا مواضع هماهنگ و قاطع اتخاذ نکنند، امکان شکل‌گیری صلح واقعی وجود ندارد.  

در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که نشست‌های اخیر نه‎تنها کمکی به پایان جنگ نکرده‌اند، بلکه با تأکید بر نمایش قدرت و منافع سیاسی داخلی، به تداوم بحران کمک کرده‌اند.

ترامپ و پوتین هر دو از این فرصت‌ها برای تقویت جایگاه داخلی و بین‌المللی خود بهره بردند، اما اوکراین و متحدان غربی بیش از پیش در معرض خطر و تزلزل قرار گرفته‌اند.

انتهای پیام/